فریتین خون
فریتین خون پروتئینی است که آهن ذخیره می کند که اگر کمبود آهن و یا آهن بیش از حد در بدن داشته باشد انجام تست فریتین برای شما ضروری است.

تست فریتین چیست و چگونه می توان کمبود فریتین بدن را جبران کرد ؟

بدن شما وابسته به آهن موجود در سلول های قرمز خونی برای حمل اکسیژن به سلول ها می باشد . بدون آهن کافی ، سلول های خونی قرمز توانایی اکسیژن رسانی کافی را ندارند . اگرچه که آهن بیش از حد برای بدن خوب نیست. هم سطح بالا و هم سطح پایین آهن ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی باشد.

اگر پزشک به کمبود آهن در شما یا آهن بیش از حد شک داشته باشد ، حتما از شما تست فریتین می گیرد . این تست به اندازه گیری آهن ذخیره شده در بدن می پردازد که یک تصویر کلی از سطح آهن را در اختیار پزشک قرار می دهد.

فریتین خون چیست ؟

فریتین مانند آهن در بدن نیست. فریتین پروتئینی است که آهن ذخیره می کند و هنگام نیاز بدن ، آهن را آزاد می کند. فریتین معمولا در سلول های بدن شما زندگی می کند و در واقع در خون جریان دارد.

بیشترین غلظت فریتین معمولا در سلول های کبد به نام هپاتوسیت و سیستم ایمنی به نام رتیسولئودوتلیال می باشد .

فریتین در سلول های بدن ذخیره می شود تا جایی که نیاز به تولید سلول های قرمز خونی در بدن وجود داشته باشد . بدن به سلول ها سیگنال آزاد کردن فریتین را می دهد و سپس فریتین به ماده دیگری می بچسبد که به آن ترنسفرین می گویند.

ترنسفرین یک پروتئین است که با فریتین ترکیب می شود و آن را به سلول های خونی قرمز جدید ساخته شده در بدن منتقل می کند. در واقع ترنسفرین مانند یک تاکسی به سمت جایگاه آهن حرکت می کند.

از آن جایی که سطح طبیعی آهن در بدن یک فرد سالم مهم است ، میزان آهن ذخیره شده به اندازه کافی نیز اهمیت دارد. اگر فردی به اندازه کافی فریتینین نداشته باشد ، میزان ذخیره آهن او نیز به زودی تمام می شود .

فریتین

هدف از آزمایش فریتین

این که بفهمید سطح فریتین موجود در خون کافی است یا خیر ، می تواند سرنخ های مهمی را به پزشک شما بدهد . هرچقدر که فریتین موجود در خون شما بیشتر باشد ، میزان ذخیره شده آن در بدن نیز بیشتر خواهد بود.

سطح پایین فریتین

ممکن است پزشک در صورت مشاهده علائم زیر تشخیص دهد که شما به کمبود فریتین دچار هستید :

سطح بالای فریتین

سطح بالای فریتین نیز آسیب زا است که با علائم زیر همراه می باشد :

  •  دل درد
  •  درد در قفسه سینه یا قلب درد
  •  ضعف غیر منتظره
  •  درد مفصلی
  •  خستگی غیر منتظره

سطح فریتین در بدن همچنین می تواند بر اثر آسیب دیدگی ارگان هایی از جمله کبد باشد .

این تست برای نشان دادن سلامت کلی بدن مخصوصا وضعیت های مربوط به آهن به کار می رود که کمی یا زیادی بیش از حد آهن در خون را نشان می دهد .

تست فریتین چگونه انجام می شود ؟

تست فریتین فقط به میزان کمی از خون نیاز دارد تا بتواند سطح دقیق فریتین را تشخیص دهد .

در بعضی از موارد پزشک از شما می خواهد که حداقل 12 ساعت قبل از این تست ، هیچ غذایی نخورید زیرا زمانی که چیزی نخورده باشید، تست شما دقیق تر عمل می کند .

در این شرایط یک بند را دور بازوی شما می بندند تا رگ هایتان قابل مشاهده شوند . بعد از این که پوست شما را پاکسازی می کند ، یک سوزن کوچک را درون رگ می کند تا نمونه خون بگیرد . این نمونه برای بررسی شدن به لابراتور ارسال می شود .

قبل از آزمایش خون، به هیچ کار خاصی نیاز ندارید.

فهم نتایج تست فریتین

تست خون فریتین اول از همه برای ارزیابی سطح نرمال فریتین به کار می رود که این سطح نرمال بین:

  •  20 تا 500 نانوگرم در هر میلی لیتر خون در مردان
  •  20 تا 200 نانوگرم در هر میلی لیتر خون از زنان
  •  کودکان 6 ماهه تا 15 ساله بین 7 تا 140 نانوگرم در هر میلی لیتر از خون
  •  نوزادان بین 1 تا 5 ماهه بین 50 تا 200 نانوگرم در هر میلی لیتر خون
  •  نوزادان تازه متولد شده بین 25 تا 200 نانوگرم در هر میلی لیتر از خون می باشد .

البته که همه لابراتورها سطح یکسانی از فریتین را در خون نشان نمی دهند . آن ها رنج های استانداردی دارند اما ارزش کاری هر لابراتور با دیگری متفاوت است و در نتیجه همیشه باید از پزشک خود در مورد رنج نرمال آزمایشگاه هنگام تعیین سطح نرمال فریتین، کم یا زیاد آن سوال کنید.

تست فریتین

علل پایین بودن فریتین

زمانی که میزان فریتین از سطح طبیعی خود کم تر باشد ، احتمالا با کمبود آهن روبرو هستید و به احتمال زیاد آهن کافی در رژیم غذایی شما وجود ندارد . چنانچه در بخش سلامت نمناک اشاره کرده ایم یکی دیگر از وضعیت های موثر در کاهش فریتین ، کم خونی است که هنگام کمبود سلول های خونی رخ می دهد .

وضعیت های دیگر شامل موارد زیر است:

  •  خون ریزی زیاد در قاعدگی
  •  وضعیت های دل درد که در جذب معده تاثیرگزار است
  •  خون ریزی داخلی

علل زیاد بودن فریتین

زیاد بودن فریتین نیز می تواند نشانه هایی را به ما بگوید .

به عنوان مثال هموکروماتوسیز یعنی وقتی که بدن ، آهن بیش از حد زیادی جذب می کند .

سایر وضعیت های موثر بر زیاد بودن فریتین شامل موارد زیر است :

  •  بیماری های روماتیسمی
  •  تیروئید پرکار
  •  دیابت نوع دو
  •  سرطان
  •  لیمفوما هودکین
  •  انتقال خون زیاد
  •  سمی بودن آهن
  •  بیماری کبد، مثل هپاتیت سی مزمن
  •  سندروم پای بیقرار
  •  فیبروم یا پولیپ

زمانی که بدن شما دچار التهاب می شود ، سطح فریتین آن بالا می رود و به همین دلیل است که سطح فریتین در افراد مبتلا به بیماری های کبدی یا افراد مبتلا به سرطان بالاست .

مثلا سلول های کبد فریتین ذخیره می کنند. زمانی که کبد فرد آسیب می بیند ، فریتین درون سلول ها شروع به نشت کردن می کند و پزشک در این شرایط سطح بالاتری از فریتین نسبت به سطح نرمال انتظار دارد .

رایج ترین دلایل سطوح فریتین ارزیابی شده ، چاقی ، التهاب و مصرف روزانه الکل است . علت های رایج تر نیز به ژنتیک مربوط است .

اگر تست فریتین نشان دهنده افزایش آن در بدن باشد ، پزشک از شما آزمایش های دیگر نیز می گیرد تا سطح آهنتان نیز مشخص شود .

تست ها شامل موارد زیر هستند :

  •  یک تست آهن که میزان آهن موجود در بدن را اندازه می گیرد .
  •  ظزفیت کلی بدن برای نگهداری آهن که میزان ترنسفرین در بدن را اندازه می گیرد .

عوارض جانبی تست فریتین

تست فریتین با عوارض جانبی جدی همراه نیست زیرا نمونه کوچکی از خون را بررسی می کند . در این مورد حتما با درمان گر صحبت کنید و اگر مشکلاتی مثل کبودی یا خونریزی داشتید ، به او اطلاع دهید .

بعد از تست در موارد نادری ممکن است که با عوارض زیر روبرو شوید :

  •  خون ریزی زیاد
  •  احساس سرگیجه یا سبکی سر
  •  کبودی
  •  عفونت

چگونه سطح پایین فریتین را افزایش می دهند ؟

پزشکان سطح پایین فریتین را با مکمل های خوردنی درمان می کنند . در موارد شدیدتر کم خونی، شخص به تزریق آهن نیاز پیدا می کند .

برای بهترین نتیجه باید مکمل خوردنی آهن همراه با ویتامین سی برای افزایش جذب استفاده شود و همچین باید از کلسیم ، آنتی اسیدها ، چای یا قهوه دوساعت قبل و بعد مصرف آهن خودداری کرد .

بعد از درمان نیز افراد به آزمایش هایی نیاز دارند تا ببینند که سطح فریتین به حالت نرمال برگشته است یا خیر .

اگر بعد از مصرف مکمل های آهن باز هم سطح فریتین به حالت نرمال و طبیعی قبل خود برنگشت ، پزشک یک تست اضافه تر را برای تعیین دلایل کمبود فریتین می گیرد و طبق آن به درمان می پردازد .

تست فریتین خون

داروهایی که موجب افزایش سطح آهن و بالا رفتن میزان جذب آن می شوند:

1. سولفات آهن (Ferrous sulfate)

2. گلوکونات آهنی (Ferrous gluconate)

3. فومارات آهنی (Ferrous fumarate)

4. کربنیل آهن (Carbonyl iron)

5. Iron dextran complex 

چگونه سطح فریتین را کاهش می دهند ؟

در مواردی که علت کمبود فریتین، هموکروماتوسیز باشد ، معمولا پزشک پیشنهاد می دهد که شخص مورد نظر، در پروسه ای به نام فلبوتومی کمی خون بدهد .

میزان خونی که از بدن فرد خارج می شود و تعداد دفعات ان کمی متفاوت است و بسته به سن فرد ، سلامت او و سطح فریتین متفاوت است . شخص در وهله اول به خون دادن حدود 500 میلی لیتر در هفته دارد تا سطح فریتین به حالت نرمال برگردد .

درمان های دارویی برای این مورد نیز موثر است .

درمان سطح پایین فریتین

اگر تصمیم داشتید که مکمل آهن را برای افزایش سطح فریتین مصرف کنید ، باید نکات زیر را به خاطر داشته باشید :

  •  آهن نداشتن به اندازه کافی بد است اما آهن بیش از حد نیز مضر است . به همین دلیل نباید خودسر این مکمل را مصرف کنید و حتما باید از پزشک اجازه بگیرید .
  • آهن مایع معمولا بهتر از انواع کپسول و قرص می باشد . آهن مایع معمولا سرعت جذب بیشتری دارد و یبوست کمتری را به وجود می آورد . اگر با مصرف آهن مایع ، سطح فریتین شما افزایش پیدا نکرد، بهتر است که کپسول آهن را عوض کنید .
  •  کمبود ویتامین ب 12 معمولا با کمبود فریتین مرتبط است . حتما مطمئن شوید که این دو ماده مغذی را بسنجید و مکم آن دو را با هم مصرف کنید .
  •  تا 2 الی 4 ساعت بعد از مصرف داروی تیروئید از آهن استفاده نکنید . آهن و تیروئید نمی توانند با هم جذب شوند و باید بین این دو فاصله بیاندازید .

رژیم غذایی تان را تغییر دهید

مواد گوشتی مصرف کنید

گوشت قرمز منبع عالی از آهن است و نیاز بدن به آهن را تامین می کند .بدن به راحتی می تواند آهن مورد نیاز را از گوشت قرمز جذب کند. مصرف گوشت، سبب بالاتر رفتن میزان سطح آهن خون و افزایش سطح فریتین می شود.

مصرف گوشت گاو، گوشت بره، جیگر، میگو ، تخم مرغ موجب تامین آهن مورد نیاز بدن می شود.

 گوشت

محصولات گیاهی مصرف کنید

برای افزایش آهن خونتان و بالا رفتن میزان فریتین خون ، در کنار مصرف گوشت از محصولات گیاهی مانند برنج، گندم، جو، آجیل و لوبیا که آهن فراوانی دارند ، استفاده نمایید.

به یاد داشته باشید مصرف برخی مواد مانند قهوه، چای سیاه و سبز، سویا غلیظ شده، شیر، کلسیم، منیزیم، فلز روی و فلز مس جذب آهن شما را دچار مشکل می کند پس سعی کنید از خوردن این گونه مواد در طول و یا پس و یا پیش از مصرف مواد غذایی سرشار از آهن خوداری کنید.

فریتین خون چیست ؟ + علائم ،عوارض و درمان زیاد و کمبود فریتین بدن

4.6380
این مطلب مفید بود ؟35228
توجه : مطالب بخش بهداشت و سلامت سایت نمناک از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از اینرو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .
منبع : nlm / kidshealth / labtestsonline / mayomedicallaboratories / mayoclinic / bmj / rochester / medicalnewstoday / بخش بهداشت و سلامت نمناک/ن/م.ح
برچسب : کمبود آهن
1 نظر به ثبت رسیده است
نینا1397-04-08
ممنون از اطلاعاتی که در اختیار گذاشتید.
394
وبگردی