تفاوت شیعه و سنی در نماز خواندن
نماز از ارکان مهم دین اسلام است، همه مسلمانان برای نشان دادن بندگی خود و صحبت با معبود یکتا هر روز صبح و ظهر و عصر و شام هفده رکعت نماز عشق به پا داشته و با مقدمات آن ذهن و روح و جسم خود را از آلودگی ها پاک کرده و در پیشگاه بزرگ پروردگار حاضر می شوند. گر چه تمامی مسلمانان اعم از شیعه و سنی نماز می خوانند اما اختلافاتی با یکدیگر در مورد نحوه نماز خواندن دارند البته این اختلافات در مسائل عملی و برخی جزئیات اعمال عبادی و اعتقادی است و موجب خروج هیچ یک از فرقه مسلمان از دایره اسلام نمی شود. در این بخش از نمناک به بیان تفاوت شیعه و سنی در نماز خواندن پرداخته ایم.
چرا اهل تسنن به صورت دست بسته نماز میخوانند؟
روایت است که :
در زمان خلافت عمر، جمعی از اُسرای ایرانی را به نزد او آوردند. این گروه به منظور رعایت ادب نزد خلیفه، دستها را روی سینه بر هم گذاشته بودند. عمر از آنان پرسید چرا اینگونه ایستاده اید؟ آنان پاسخ دادند رسم ما آن است که در نزد بزرگان برای رعایت ادب و نشان دادن تواضع خویش، این چنین بایستیم. عمر این مرام را پسندید، و از آن پس دستور داد برای رعایت ادب و تواضع به درگاه الهی دستها را بر هم گذاشته و نماز را اقامه کنند، و این خلاف سنت و دستور رسول خدا بود. (جواهر الکلام، ج11، ص19)
اختلاف نظر بین اهل سنت در مساله تکتّف (دست بسته نماز خواندن)
بین اهل سنت اختلاف نظراتی در مورد دست بسته نماز خواندن وجود دارد، برخی از علمای سنّی این کار را در نمازهای واجب مکروه می دانند. ابن رشد اندلسی در این باره می گوید:
درباره دست روی دست گذاشتن در نماز میان علماء (اهل سنت) اختلاف است، مالک ابن انس در نمازهای واجب مکروه و در نماز نافله آن را جائز شمرده و جمهور آن را مستحب دانسته اند. علت این اختلاف نظر روایات صحیحی است که به دست ما رسیده که نماز پیامبر را توصیف می کند و در آن نقل نشده که پیامبر دست راست روی دست چپ می گذاشته اند. از طرفی به مردم امر شده که دست روی دست گذاشته نماز بخوانند (دستور دهنده معلوم نیست.) (بدایة المجتهد، جلد اوّل کتاب الصلاة فصل دوم، مسأله پنجم، ص136 ـ 193)
رسول خدا چگونه نماز می خواندند؟
شیعیان به طریقه اهل سنت دست بسته نماز نمی خوانند بلکه دست های خود را ساکن در دوطرف بدن نگه می دارند.آنها معتقدند که مانند رسول خدا نماز می خوانند.
ابوحمید ساعدی در حضور ده نفر از اصحاب رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) که ابوقتاده ربعی یکی از آنان بود گفت:
من در بین شما به نماز خواندن رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) آگاه ترم
گفتند:
تو نه سابقهات از ما بیشتر است و نه متابعت و پیرویات، گفت:سخن شما درست است.
گفتند:
نماز رسول خدا را تشریح کن،
گفت:
وقتی که به نماز میایستاد بدنش صاف و آرام میگرفت دستها را تا نزدیک گوشها بالا میآورد سپس تکبیر میگفت و چون رکوع میرفت دستها را تا نزدیک گوشها بالا میآورد و تکبیر میگفت و در رکوع دستها را بر زانوها میگذاشت و هنگام سر از رکوع بلند کردن میگفت:سمع الله لمن حمده، و صبر میکرد تا بدنش آرام بگیرد
سپس تکبیر میگفت و به سجده میرفت در حالی که دستها را از بدنش فاصله میداد و انگشتهای پا را باز میگذاشت، آنگاه بر زانوی چپ مینشست و آرام میگرفت، سپس تکبیر میگفت و سجده دوم را انجام میداد و رکعت دوّم را مانند اول به جا میآورد و رکعات بعد را هم به همین صورت انجام میداد و در رکعت آخر سلام میداد.( ابن حنبل، احمد، مسند الاامام احمد، ج9، ص39 )
علت اختلاف بین شیعه و سنی در نمازخواندن
همه مسلمانان اعم از شیعیان و اهل سنت مشترکات بسیار زیاد و فراوان در ریشه ها و اصول دینی دارند. علت اختلافات میان شیعه و سنی در زمینه احکام ومناسک دینی به نوع نگاه آنها به منابع برداشت از سنت رسول خدا (ص) و وظایف شرعی پس از پیامبر گرامی اسلام بر می گردد.
در این میان شیعه امامیه بنا به سفارشهای مؤکد رسول خدا (ص) همواره برای فهم اصول و فروع دین، نگاهش به عترت پاک رسول خدا بوده و سعی می کرده سنت و سیره پیامبر را از دریچه نگاه علی (ع) و اهل بیت پیامبر ببیند. شیعیان،در طول تاریخ، از زمان امام علی"ع" تاکنون، همواره بر روش و سیره و تعالیم اهل بیت پیامبر که همان سیره و سنت نبیّ مکرّم اسلام است، مقید و ملزم بوده اند. (رهبری امام علی از دیدگاه قرآن، نامه صد و دهم، سید شرف الدین.)