استقبال کشاورزان ایرانی از تکنولوژی مدرن کشاورزی

بخش کشاورزی در ایران همیشه به عنوان موتور محرکه کشور محسوب می شده است. کشور ما به دلیل دارا بودن طبیعت چهار فصل و خاک حاصلخیز از دیرباز به عنوان یک اقتصاد کشاورزی محور مطرح بوده. با توجه به اینکه ایران کشوری صنعتی نیست در نتیجه کشاورزی اقتصاد محور ، بهترین راه برون رفت از مشکلات فعلی و تولید ثروت می باشد. ویژگی اصلی و مثبت فعالیت در بخش کشاورزی این است که فعالان اصلی مربوط به بخش خصوصی بوده و تعارض چندان با عوامل دولتی در آن وجود ندارد. 

با توجه به اینکه امروزه کشاورزی تبدیل به یکی از بزرگترین و سود آور ترین صنایع در جهان شده است ، بنابراین به منظور حفظ جنبه رقابتی منطقه ای و جهانی باید اصول و استاندارد های خاصی را نیز رعایت نمود در غیر این صورت کشاورزی نتیجه ای برای اقتصاد فردی و کشور نداشته و محکوم به شکست خواهد بود. نمونه بارز بکار گیری کشاورزی اقتصاد محور ، کشور هلند است. این کشور به دلیل بکارگیری عوامل مختلف نظیر تکنولوژی های مدرن و کود های کشاورزی ماثر و کم زیان ، تبدیل به کشوری کوچک با کشاورزی بزرگ شده است. کشور هلند دارای مصاحتی کوچک تر از استان خوزستان است اما بیش از 16 برابر ایران از صادرات محصولات کشاورزی خود درامد کسب می نماید.

موارد گوناگونی در کشاورزی اهمیت دارد. یکی از مهمترین موارد ماثر بر افزایش بهره وری در این صنعت ، استفاده بهینه از کود های کشاورزی است. منظور از مصرف ماثر کود کشاورزی و بخصوص کودهای شیمیایی ، صرفا استفاده فراوان و گسترده از آنها برای تقویت خاک نیست. مصرف بیش حد کود کشاورزی و مخصوصا انواع شیمیایی آن به اندازه ی عدم بکارگیری آنها زیان آور خواهد بود زیرا سبب آلودگی های زیست محیطی و به ویژه منابع آبی خواهد شد. از طرفی انباشته شدن مواد شیمیایی در بافت میوه ها ، خطرات فراوانی برای سلامت انسان ها دارد. همچنین آگاهی از روش مصرف کود های کشاورزی ، زمان مصرف و نوع آنها نیز با اهمیت است. برای مثال ، آهن یکی از مهمترین عناصر ریزمغذی مورد نیاز گیاهان است که معمولا از طریق کود دهی تامین می شود. این کمبود معمولا با استفاده از کود کلات آهن که یک کود وارداتی و گران قیمت بوده و ارز بری زیادی دارد مرتفع می گردد در حالی که می توان به جای آن کود سولفات آهن که یک کود ارزان ، تولید داخل و همیشه در دسترس است استفاده نمود. کود سولفات آهن در کشور تولید شده و به جز تامین آهن مورد نیاز گیاهان ، تاثیرات مثبت دیگری همچون تصحیح خاک کشاورزی هم دارد. بنابراین بکار گیری کود سولفات آهن بجای کلات آهن یکی از روش های بهینه در کشاورزی است.

کود ها و مواد شیمیایی مورد مصرف در کشاورزی

خاک معمولا حاوی تمام انواع عناصر ضروری و ریز مغذی های مورد نیاز گیاهان در خود است. اما برخی عوامل نظیر آهکی بودن خاک (وجود یون های کربنات نامطلوب) سبب از بین رفتن توان گیاهان در جذب این مواد می شود که همین مورد یکی از دلایل کاهش چشمگیر محصولات کشاورزی و باغی است. یکی از مشکلات کشاورزی در کشور ما ، همین آهکی بودن خاک است که معمولا به دلیل خشکی اقلیم ایجاد می گردد. به همین دلیل وسعت فراوانی از سطح قابل کشت در کشور بلا استفاده می ماند. به منظور بهینه سازی کشاورزی و افزایش درامدهای این بخش ، باید از وجب به وجب زمین های کشاورزی در جهت کشت و درختکاری استفاده نمود. در کشاورزی مدرن برای رفع مشکل آهکی بودن خاک از روش های شیمیایی کمک گرفته می شود. به این صورت که برای کاهش تاثیر کربنات های موجود در خاک از کودهای حاوی سولفات نظیر سولفات آهن ، سولفات مس ، سولفات منگنز و حتی مواد شیمیایی حاوی این ماده نظیر سولفات آلومینیوم استفاده می شود. با وجود اینکه سولفات آلومینیوم کود نیست ، ولی تاثیر مثبتی در جهت تصحیح خاک آهکی دارد.

یکی از منابعی که به کشاورزی ضربه وارد می کند ، ورود آب آلوده ، فاضلاب و مواد سمی کارخانجات به منابع آبی کشاورزی است که به مرور زمان موجب کاهش حاصلخیزی خاک خواهد شد. در نتیجه کنترل آلودگی های خارجی هم بخشی از کشاورزی مدرن است. سولفات آلومینیوم یکی از مواد بسیار مفید جهت تصفیه فاضلاب صنعتی بوده و استفاده از آن موجب کاهش چشمگیر ورود آلودگی به زمین های زیر کشت خواهد شد. همچنین ماده شیمیایی دیگری بنام سود سوز آور یا به اختصار سود مایع هم کمک شایان توجهی در این مورد انجام می دهد. بکار گیری سود مایع در تصفیه فاضلاب صنایع می تواند به تصحیح پی اچ فاضلاب و حذف فلزات سنگین و مواد سمی منجر شود. سود مایع همچنین یک ماده قلیایی است که می توان با افزودن آن به آب ، زمین هایی که دارای خاک به شدت اسیدی در اثر مصرف بیش از حد کود های شیمیایی هستند را دوباره احیاء نمود. سود مایع سوز آور با خنثی سازی مواد اسیدی ناشی از کود های ازته می تواند پی اچ خاک را به حد مطلوبی افزایش دهد.

 اهمیت مصرف کود ارگانیک در کشاورزی مدرن

کود های شیمیایی با وجود مزایایی که دارند ، دارای معایبی نیز هستند. اولا که این کودها تک منظور بوده و صرفا برای رفع مشکل خاصی همچون کمبود ازت ، فسفر ، پتاس و ... بکار می روند بنابراین باید برای تقویت خاک از تعداد زیادی کود شیمیایی استفاده نمود. دوما این کود ها موجب آلودگی های زیست محیطی متعدد شده و با ورود به شبکه آب آشامیدنی ، سلامت جامعه را نیز با خطراتی مواجه می کنند. سوم استفاده از کود کشاورزی منجر به رشد علف هرز ، خزه و گیاهان نامطلوب شده و رهایی از این گیاهان خود پروسه ای پر زحمت و پر هزینه است. چهارما استفاده غیر علمی از کودهای کشاورزی باعث آسیب رساندن به گیاهان می گردد که اصطلاحا به سوختن گیاه شهرت دارد.

امروزه در کشور های توسعه یافته صنعتی کود های ارگانیک جایگزین کود های شیمیایی می شوند. این کود ها با نام کود کومپست و کود اسید هیومیک (ترکیباتی هیومیکی) معروف هستند. کود اسید هیومیک شامل یک ساختار پیچیده با مولکول های درشت است که حاوی بیشتر عناصر مورد نیاز گیاهان می باشد. استفاده از اسید هیومیک مانند بیشتر کودهای شیمیایی و دامی سبب سوختن و خرابی گیاهان نمی شود و به دلیل طبیعی بودن ، کاملا برای گیاهان ، انسان و حیوانات بی خطر است. کود اسید هیومیک امروزه محبوبیت زیادی در کشورهایی با دانش کشاورزی مدرن پیدا کرده و کاربرد های آن رو به گسترش است. با وجود اینکه منابع اولیه تولید اسید هیومیک نظیر لئوناردیت در کشور ما موجود است ، ولی متاسفانه دید صنعتی به تولید این محصول وجود نداشته و همچنان اسید هیومیک از خارج از کشور وارد می شود.

موارد گفته شده تنها بخش کوچکی از وضعیت کشاورزی مدرن در جهان و فقدان آن در ایران است و انتظار می رود با توجه هر چه بیشتر مسئولین ، شاهد رشد روز افزون تکنولوژی های کشاورزی در کشور باشیم. زیرا کشاورزی ، صنعتی پول سازی ، اشتغال آفرین ، دائمی و ریشه دار در ایران بوده و می تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور ، بخصوص در شرایط تحریمی و خطیر فعلی نماید.