علل و نشانه نفخ نوزاد + درمان سریع خانگی نفخ شیرمادر

راههای از بین بردن نفخ شیر مادر در نوزاد

نوزادتان از درد جیغ می کشد و پاهایش را به سمت شکمش جمع می کند، به احتمال زیاد یکی از دلایل بی تابی او دل درد است. دل درد ناشی از نفخ در کودکان یک نگرانی عمومی برای اغلب خانواده ها و از دلایل رایج مراجعه به پزشک است. درد ناشی از نفخ شکم در سه ماه اول زندگی نوزادان شایع است. حباب های گاز وقتی در دستگاه گوارش کودک شما به دام می افتند، می توانند فشار دردناکی را ایجاد کنند. از آنجا که علت و نشانه های ناراحتی ناشی از گاز از یک کودک به کودک دیگر متفاوت است، درمان این مشکل می تواند چالش برانگیز باشد و به اندازه کافی کودک شما را تسکین دهد. در این بخش از نمناک با علل شایع ناراحتی گاز در نوزادان و از بین بردن نفخ شیر مادر آشنا خواهید شد.

نشانه های معمول ناراحتی نفخ معده در نوزاد

• بلعیدن هوا زمان خوردن شیر
• با عجله شیرخوردن
•  آرام نوشیدن شیر
• گریه بیش از حد و پر شدن هوا در شکم
• هاضمه نابالغ 
• یبوست 
• خوردن یک پروتئین خاص در شیر خشک یا شیر مادر
• تکان دادن بیش از حد شیشه شیر و حباب های محلول در آب
• مصرف غذاهای نفخ دار توسط مادر
• قرمز شدن صورت
• گریه کردن زیاد
• ناآرامی نوزاد بعد از شیرخوردن
• مشت کردن دست ها
• جمع کردن و بالابردن پاها به داخل شکم
• آروغ بیش از حد
• تف کردن 
• سرخی صورت
• باد شکم ( گاز فشرده و نفخ شکم)
• شکم بزرگ و شکم سخت (نفخ)
• مشکل در خوابیدن
• خودداری از غذا خوردن 
• صدای شکم 

اگر نوزادتان با این علائم پس از خروج گاز احساس بهتری پیدا کرد، مشکل نفخ است و شما باید به او کمک کنید اما  اگر نوزادتان به گریه پس از گاز ادامه می دهد، کودک شما دچار ریفلاکس یا یبوست است. 

برای درمان نفخ نوزاد بر اثر خوردن شیر مادر چه باید کرد

اعمال فشار ملایم به شکم کودک:

برای کاهش نفخ کودک فشار ملایمی بر شکم او وارد کنید و به بیرون راندن گاز به دام افتاده کمک نمایید یا یک حرکت پیشرفته تر را امتحان کنید و شکم کودک خود را روی یک توپ ورزشی بگذارید و به آرامی او را روی توپ حرکت دهید.

نگه داشتن کودک روی بازو:

نیم ساعت پس از شیر دادن به کودک بدن نوزاد را روی ساعدتان قرار دهید، سر کودک را بچرخانید تا از مسدود شدن بینی یا دهان او جلوگیری شود. حمل کودک در این وضعیت رو به پایین فشار ملایمی را بر شکم او وارد می کند. 

آروغ زدن بچه بعد از شیردهی:

یک استراحت بین هر اونس شیر انجام دهید تا آروغ کودکتان را بگیرد. در نمناک گفته ایم که اگر کودک سریع شیر را بخورد و یا زمان هر وعده شیردهی به نوزاد کوتاه باشد، کودک خیلی سریع هوا را قورت خواهد داد. 

متخصصین اطفال توصیه می کنند که نوزاد را شیر دهید و سپس به بالای شانه کودک بزنید و آروغ کودک را بگیرید. صبور باشید زیرا ممکن است مدتی طول بکشد تا حباب های گاز به سطح برسد. سعی کنید ا برای یک یا دو دقیقه به پشت کودک ضربه بزنید تا آروغ بزند اگر آروغ نزد کودک را بخوابانید و پس از چند ثانیه دوباره تلاش کنید آروغ بزند. برای آروغ گرفتن تا پایان غذا خوردن او صبر نکنید و وقتی سینهٔ خود را برای شیر دادن عوض می کنید یا در حین تغذیه با شیشه شیر، هر چند دقیقه یک بار، پشت او را عمودی نگه دارید و او را آروغ دهید.

دقت به نحوه شیردادن کودک:

زمانی که به نوزادتان شیر می دهید،  او باید در وضعیت نشسته بگیرد. همچنین او را به یک زاویه باز نگه دارید و مطمئن شوید که سر و گردن او کمی بالاتر از شکمش باشد. زمانی که کودک در طول تغذیه به حالت ایستاده تری باشد، شیر خشک یا شیر مادر  راحت تر به شکم کودک می رسد. اگر نوزاد جمع شده یا قوز کرده است، بیشتر احتمال دارد که هوا همراه با شیر یا مواد غذایی در شکم او گیر بیفتد.

صبر و گذشت زمان:

سیستم گوارشی نوزادان هنوز نابالغ است و زمان بیشتری برای بلوغ نیاز دارد. با گذر زمان و طی شدن دوره سه ماهه سیستم گوارشی نوزاد بالغ شده و تا حدود زیادی نفخ و دل درد کودک تسکین می یابد.

مشورت با یک مشاور شیردهی:

گاهی شیردهی اشتباه مادر به کودک سبب ایجاد نفخ و دل درد کودک می شود. اگر مادر نتواند به کودک اصولی و درست شیر دهد هنگام شیرهی بیش از حد هوا قورت داده می شود. همچنین شیردهی به کودک به حالت دراز کشیده سبب بروز برخی مشکلات در کودک می شود. مشاور شیردهی می تواند شما را با نحوه شیردهی درست آشنا کند.

استفاده از شربت هایی مثل سمیتیکون:

قطره سمیتیکون در کاهش کل مقدار گاز موثر است زیرا سمیتیکون حباب های نفخ به دام افتاده در معده و روده را می شکند. توسط بدن جذب نمی شود و در نتیجه برای نوزادان ایمن است اما مثل همیشه نمناک توصیه می کند که هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک و متخصص کودکتان به او ندهید.

کوتاه کردن زمان شیردهی:

معده نوزاد کوچک است پس بیش از اندازه به او شیر ندهید. کودک را قبل از اینکه خیلی گرسنه شود تغذیه کنید. اگر او از گرسنگی به گریه افتاده باشد، بیشتر احتمال دارد که هوا را همراه با غذا ببلعد. سعی کنید به او در یک محیط آرام شیر یا غذا بدهید. روشنایی را کم کنید، موسیقی آرامی پخش کنید. 

انجام حرکت دوچرخه:

حرکت دوچرخه در یک حرکت دایره ای می تواند به حرکت روده ها و گاز رها شده در شیار شکمی کمک کند. کودک خود را به پشتش دراز کنید، پاهایش را به دست بگیرید و آن ها را به آرامی به عقب و جلو بچرخانید، انگار که سوار بر دوچرخه است. لحظه ای استراحت کنید و بعد هر دو زانو را به آرامی در شکم اش فشار دهید تا فشار بیشتری ایجاد شود و گازها خارج شود.

ماساژ شکم نوزاد:

با کف دست خود، قفسه سینه نوزادتان را بگیرید، کف دست تان را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید، به آرامی فشار دهید. این کار را 5 بار تکرار کنید. در ناحیه ناف در جهت عقربه های ساعت با حرکت دایره ای شکم نوزاد را ماساژ دهید. این کار را همیشه در جهت عقربه های ساعت انجام دهید، چون این کار به روده هایش کمک می کند که مواد زائد را از بین ببرند.

به آرامی زانوهای کودک خود را به طرف شکمش فشار دهید، این کار به بیرون راندن بیشتر گاز کمک می کند.

ماساژ دادن پشت نوزاد:

نوزاد را روی دستتان قرار دهید و پشتش را به آرامی ماساژ دهید. چندین باراین کار را تکرار کنید تا به انتقال گاز به دام افتاده کمک کنید. به یاد داشته باشید که از ماساژ شکم و بدن نوزاد و شیرخوار مبتلا به ریفلاکس معده جداً خودداری کنید.

بررسی شیشه شیر:

اگر نوزاد شما با شیشه شیر تغذیه می شود، لازم است در خرید شیشه شیر دقت کنید. سوراخ نوک پستانک یا سرشیشه در شیشه شیر  را بررسی کنید تا خیلی بزرگ و کوچک نباشد زیرا یک سوراخ بسیار کوچک او را خسته خواهد کرد و باعث می شود برای خوردن شیر بیشتر تلاش کند و در نتیجه هوا را ببلعد و یک سوراخ بیش از حد بزرگ نیز باعث می شود که مایع با سرعت زیادی وارد دهان او شود.

برای این کودکان شیشه شیری بخرید که به طور خاص برای کاهش بلعیدن هوا طراحی شده اند. برخی از شیشه شیرها انحناهایی دارند و برخی دیگر دارای منافذ داخلی یا پوششی هستند که مانع از شکل گیری حباب های هوا در مایع و مانع از خرابی نوک پستانک می شود.

استفاده از روغن گیاهی:

برای آرام کردن کودک و کمک به درمان نفخ از روغن های گیاهی استفاده نمایید. روغن های گیاهی را با یک رقیق کننده یا روغن حامل رقیق کنید. 1 قطره روغن گیاهی را با 15 میلی لیتر (1 / 2 اونس) روغن حامل مخلوط کنید. سپس روغن های گیاهی را با یک حوله به شکم کودک بمالید و از تکنیک ماساژ گاز در متن بالا استفاده کنید.

بابونه رومی برای آرامش بسیار عالی است و می تواند به مشکلات شکمی کمک کند. بابونه و اسطوخودوس می توانند به روغن بادام شیرین (روغن حامل) اضافه شوند. کندر نیز می تواند از تشکیل گاز جلوگیری کند. برای تسکین نفخ و می توانید یک قطره اسطوخودوس را با 1 قطره روغن پرتقال وحشی و روغن نارگیل مخلوط و استفاده کنید.

نکات استفاده از روغن های گیاهی :

از روغن های گیاهی خالص استفاده نمایید زیرا دیگر روغن ها می توانند حاوی حلال ها، مواد مصنوعی، آفت کش ها، و مواد شیمیایی دیگر باشند.

هیچ گونه روغن های گیاهی را به صورت داخلی اعمال نکنید.

هرگز روغن گیاهی را در داخل یا اطراف چشمان کودک خود نزنید.

در دوران شیردهی به غذاهایتان توجه کنید

تهیه یک ژورنال غذایی:

اگر فکر می کنید که نوزاد شما ممکن است نسبت به چیزی در رژیم غذایی خود و یا غذای شما حساس باشد، سعی کنید غذاهای خود را به مدت چند روز دنبال کنید و از غذاهای نفاخ استفاده نکنید زیرا هر چیزی که می خورید روی شیر سینه شما و به نوزادتان تاثیر می گذارد.

غذاهای ممنوع برای مادران شیرده

غذاهای لبنی:

مصرف محصولات لبنی توسط مادر باعث ایجاد حساسیت در نوزاد می شود زیرا شیر گاو یک مجرم رایج برای ایجاد گاز است. همچنین ممکن است کودک نسبت به شیر گاو آلرژی داشته باشد. حذف محصولات لبنی از رژیم غذایی شما بین پنج تا هفت روز می تواند به شما کمک کند تا دریابید که آیا مصرف شیر، پنیر و ماست موجب ایجاد نفخ در نوزاد می شود یا خیر؟

جو و حبوبات:

جو و حبوبات غذاهایی غنی از فیبر هستند که باعث ایجاد گاز در نوزادتان می شوند. اگر نوزادتان دچار نفخ و دل درد است ، غذاهایی مانند پاستای تازه گندم, جو, برنج و نان کامل گندم مصرف نکنید. سه روز طول می کشد تا غذا به طور کامل سیستم شما را ترک کند. 

میوه ها و سبزیجات :

مصرف برخی میوه ها و سبزیجات توسط مادر موجب نفخ و دل درد در نوزادان می شود. مادران دارای این کودکان باید از خوردن کاهو، سبزی خوردن، هندوانه، بروکلی، حبوبات و ... اجتناب کنند. بعضی از نوزادان ممکن است به مرکبات حساسیت داشته باشند. پس بهتر است بهتر است به مدت دو تا سه هفته آن ماده ی غذایی را از رژیم خود حذف کنید و ببینید آیا حذف آن تأثیری در بهبود نفخ نوزاد داشته است یا خیر.

نکات تغذیه ای مهم برای مادران شیرده

از کافئین و نوشیدنی های کربناته اجتناب کنید.

بعضی از نوزادان ممکن است به برخی از غذاها مانند سویا، گلوتن، تخم مرغ، آجیل و غذاهای ادویه دار و گوجه فرنگی  و کره بادام زمینی حساسیت داشته باشند.