کودک
کودک در سن پیش دبستانی درست مثل یک ترن هوایی است و زندگی با او پر از تلاطم هاست که باید راه برخورد با آنها را بدانید.

تلاطم های روحی کودک در سنین پیش دبستانی

کودک در دوره پیش دبستانی سرشار از تلاطم هاست و در مرحله مهمی از زندگی قرار دارد . رشد شخصیتی او در حال تکامل است و هر روز در پی کشف چیزهای جدید در دنیای پیرامون است. کودک در این دوره از زندگی تجربه های متفاوتی را کسب میکند و در واقع برای حضور پررنگ تر در اجتماع آماده میشود.

زندگی با کودکی در سن پیش دبستانی دسته کمی از لذت بردن از یک ترن هوایی ندارد! در لحظاتی از بازی کردن با عروسک مورد علاقه اش لذتی وصف ناپذیر می برد و در لحظه ای بعد از اینکه برادر کوچکترش او را گرفته، به شدت ناراحت و خشمیگن می شود و دقیقا در همان لحظات است که خشم خود را بر سر عروسک خالی می کند! در واقع طی یک بازه زمانی که ممکن است بیش از 5 دقیقه نیز به طول نینجامد، کودکی که در سن پیش دبستانی قرار دارد از حالتی تؤام با خنده به خردسالی گریان تبدیل می شود.

شاید بارها این پرسش را از خود مطرح کرده باشید که چرا فرزندم تا این حد تلاطم روحی دارد؟ واقعیت این است که این دسته از کودکان، منظور کودکانی که در سن پیش دبستانی قرار دارند درک عمیق تر و عاطفی تری از امور نسبت به بزرگترها ندارند بلکه آنها هنوز نیاموخته اند که حس و حال عاطفی شان را چگونه و در چه قالبهای پذیرفته شده اجتماعی بروز دهند، از این رو واکنش سریع و بدون فکر را بهترین راه خلاص کردن خود از فشارهای عصبی می بینند.

خصوصیات کودکان در دوره پیش دبستانی و روش برخورد با آنها

رشد عاطفی کودک بلافاصله پس از تولد او آغاز می شود. مطالعات مختلفی در این زمینه صورت گرفته که نشان می دهند نوزادان تازه به دنیا آمده توانایی نسبی در درک رنج، نگرانی و رضایتمندی دارند و چندان جای تعجب ندارد که بگوییم کودک نوپا می تواند مجموعه ای از واکنش ها نظیر خشم، عصبانیت، لذت و ترس را تا پیش از نخستین سال تولدش بروز دهد. حسادت و حس گناه نیز تا دو سالگی نمایان می شوند.

به تدریج و همزمان با رشد کودک و رسیدن به سن پیش دبستانی، وظیفه والدین در یاری رساندن به او بیش از هر زمان دیگری می شود تا کودک بتواند درک کامل تری از احساسات و واکنش هایی که بروز می دهد داشته باشد. در واقع والدین به او کمک می کنند تا بتواند برچسب گذاری دقیقی بر هر یک از رفتارهایش کند. این کار به آرام ساختن کودک در مواقعی که دچار تنش های حسی و عاطفی می شود کمک قابل توجهی می کند. مطالعات نشان می دهد کودکانی که در دوره پیش دبستانی توانایی بیشتری در مدیریت احساساتشان داشته باشند، در آینده و زمانی که وارد محیط آموزشی رسمی تری نظیر مدرسه می شوند، بهتر می توانند با هم سن و سالانشان ارتباط برقرار کرده و در عین حال رفتارهای تؤام با خشم و ناراحتی کمتری نیز از خود بروز دهند.

به این موارد دقت کنید و اگر کودکی در سن پیش دبستانی دارید موارد زیر را تا حد امکان دنبال نمایید:
خشم از جمله احساسات تند و سختی است که کنترل آن برای کودک به مراتب دشوارتر از سایر احساسات است زیرا در حین بروز خشم، آدرنالین قابل توجهی در بدن ترشح می شود که در نتیجه آن ضربان قلب افزایش چشمگیری یافته و به دنبال آن پالس های تند و سریعی نیز به مغز ارسال می شود. به همین دلیل معمولا کودکی که در این وضعیت قرار می گیرد اگر پیشتر نیاموخته باشد که چگونه بر خشمش غلبه کند، رفتارهایی نظیر گازگرفتن و لگد زدن را از خود بروز می دهد. در چنین مواردی این بسته 6 گانه را پیاده کنید:

کودک

شما میتوانید با صحبت کردن خشم کودک در دوره پیش دبستانی را فروکش کنید

1. با بیانی ساده با کودک خشمگین خود صحبت کرده و از او بخواهید درباره چیزی که موجب عصبانیتش شده حرف بزند مثلا بگوید:به نظر عصبانی می آیی؟ مثل اینکه دوستت مداد تو را برداشته؟
2. احساساتش را تأیید کنید. مثلا بگویید:من هم اگر جای تو بودم عصبانی می شدم
3. برایش توضیح دهید که ضربه زدن یا کارهایی شبیه آن راه درستی برای غلبه بر خشم و عصبانیت نیست
4. از او بپرسید:فکر می کنی حالا که این کار را انجام دادی، دیگران و به خصوص دوستی که علیه او موضع گرفتی درباره تو چطور فکر می کنند؟
5. عواقبی برای کار اشتباهش در نظر بگیرید، مثلا کمی از امتیازاتی که برایش در نظر می گرفتید کم کنید
6. زمانی که کودک آرامش خود را پیدا کرد او را به عذرخواهی از دوستش تشویق کنید.

او را با انواع ترس هایش مواجه سازید
چیزهای زیادی وجود دارند که می توانند عامل ترس و وحشت کودک شوند. این موارد از یک سگ گرفته تا جاروبرقی با آن صدای خاصش و در نهایت حضور در پیش دبستانی. حتی برخی از کودکان از دیدن حشرات از جمله مگس وحشت می کنند. کارشناسان به والدین توصیه می کنند که این دسته از ترس ها را جدی بگیرند زیرا از دید کودک بسیار واقعی و قابل لمس هستند. با گفتن جملاتی نظیر «پسرم، دیوانه شدی؟! مگر پشه هم می تواند آسیبی به تو وارد کنه؟!» نه تنها تأثیر مثبتی بر کاستن از ترس کودک ندارد بلکه بر اضطراب و احساس تنهایی اش نیز می افزاید. در مقابل باید بر روی رفتارهایی متمرکز شوید که به کاستن از ناراحتی و عصبانیت او منجر می شود. مثلا زنبور و درد ناشی از آن را پرواز زیبای پروانه مقایسه کنید. به او بگویید که هر دو این حشرات گرچه یکی در ظاهر نیش دردناکی دارد اما هر دو زیبا، رنگارنگ و مهم برای گرده افشانی گلها هستند. همچنین با بیانی ساده به کودک توضیح دهید که وقتی جارو برقی نمی تواند یک جعبه کبریت را در خود فرو ببرد، چطور می تواند یک کودک را ببلعد! به کودک درباره علت طبیعی پارس کردن سگها توضیح دهید و بگویید که پارس کردن این حیوانات جدای از آنکه نوعی ابزار برای برقراری ارتباط با اطرافیان است، در میان بسیاری از جانوران دیگر و در قالب صداهایی دیگر وجود دارد.

حسادت کودک را رام کنید
حسادت احساس طبیعی است که نه تنها در کودکان نوپا و پیش دبستانی بلکه در انسان های بالغ نیز بروز می کند. مشکل همواره درخصوص کودکان است و اینکه آنها نمی توانند درک درستی از حسادت داشته باشند و به همین دلیل شما به عنوان والدین کودک نیز نباید چنین انتظاری را از او داشته باشید. در مقابل اگر در چنین مواقعی از کودکی که به چیزی یا کسی حسادت کرده سؤالی بپرسید نهایتا این جواب را خواهید شنید:

«دوستم دیوانه است!» و یا «دوستم به جای اینکه با هم بازی کنیم، با عروسک هایش بازی می کند» درحالی که حسادت کودک بر شما کاملا واضح و روشن است اما او نمی تواند درک درستی از این موضوع داشته باشد. پس بهتر است با چنین عباراتی با او صحبت کنید:«من می دانم که خیلی دوست داری مثل دوستت اتاق اختصاصی داشته باشی و همین مسأله موجب شده که کمی نسبت به او حسود شوی».

در ادامه نباید کودک را با گفتن این عبارات تنها بگذارید بلکه اگر می خواهید تأثیرگذاری کاملی را احساس کنید، پیشنهاداتی ارایه کنید. اگر می توانید اتاق کودکانتان را برای مدتی هم که شده پارتیشن بندی کنید تا کودک یا کودکانتان احساس استقلال بیشتری کنند. اگر متوجه شدید که کودک نسبت به نوزاد تازه به دنیا آمده احساس حسادت می کند، به آرامی توضیح دهید که نوزاد به جهت محدودیتهای حرکتی زیادی که دارد فعلا نمی تواند خیلی از کارهایش را به تنهایی انجام دهد و به همین دلیل به کمک اطرافیان نیاز زیادی دارد و «تو» از جمله کسانی هستی که می توانی به او کمک کنی!دگی با کودکی در سن پیش دبستانی دسته کمی از لذت بردن از یک ترن هوایی ندارد! در لحظاتی از بازی کردن با عروسک مورد علاقه اش لذتی وصف ناپذیر می برد و در لحظه ای بعد از اینکه برادر کوچکترش او را گرفته، به شدت ناراحت و خشمیگن می شود و دقیقا در همان لحظات است که خشم خود را بر سر عروسک خالی می کند! در واقع طی یک بازه زمانی که ممکن است بیش از 5 دقیقه نیز به طول نینجامد، کودکی که در سن پیش دبستانی قرار دارد از حالتی تؤام با خنده به خردسالی گریان تبدیل می شود.

شاید بارها این پرسش را از خود مطرح کرده باشید که چرا فرزندم تا این حد تلاطم روحی دارد؟ واقعیت این است که این دسته از کودکان، منظور کودکانی که در سن پیش دبستانی قرار دارند درک عمیق تر و عاطفی تری از امور نسبت به بزرگترها ندارند بلکه آنها هنوز نیاموخته اند که حس و حال عاطفی شان را چگونه و در چه قالبهای پذیرفته شده اجتماعی بروز دهند، از این رو واکنش سریع و بدون فکر را بهترین راه خلاص کردن خود از فشارهای عصبی می بینند.

رشد عاطفی کودک بلافاصله پس از تولد او آغاز می شود. مطالعات مختلفی در این زمینه صورت گرفته که نشان می دهند نوزادان تازه به دنیا آمده توانایی نسبی در درک رنج، نگرانی و رضایتمندی دارند و چندان جای تعجب ندارد که بگوییم کودک نوپا می تواند مجموعه ای از واکنش ها نظیر خشم، عصبانیت، لذت و ترس را تا پیش از نخستین سال تولدش بروز دهد. حسادت و حس گناه نیز تا دو سالگی نمایان می شوند.

به تدریج و همزمان با رشد کودک و رسیدن به سن پیش دبستانی، وظیفه والدین در یاری رساندن به او بیش از هر زمان دیگری می شود تا کودک بتواند درک کامل تری از احساسات و واکنش هایی که بروز می دهد داشته باشد. در واقع والدین به او کمک می کنند تا بتواند برچسب گذاری دقیقی بر هر یک از رفتارهایش کند. این کار به آرام ساختن کودک در مواقعی که دچار تنش های حسی و عاطفی می شود کمک قابل توجهی می کند. مطالعات نشان می دهد کودکانی که در دوره پیش دبستانی توانایی بیشتری در مدیریت احساساتشان داشته باشند، در آینده و زمانی که وارد محیط آموزشی رسمی تری نظیر مدرسه می شوند، بهتر می توانند با هم سن و سالانشان ارتباط برقرار کرده و در عین حال رفتارهای تؤام با خشم و ناراحتی کمتری نیز از خود بروز دهند.

کودک

کودک در دوره پیش دبستانی سرشار از تلاطم هاست

به این موارد دقت کنید و اگر کودکی در سن پیش دبستانی دارید موارد زیر را تا حد امکان دنبال نمایید:
خشم از جمله احساسات تند و سختی است که کنترل آن برای کودک به مراتب دشوارتر از سایر احساسات است زیرا در حین بروز خشم، آدرنالین قابل توجهی در بدن ترشح می شود که در نتیجه آن ضربان قلب افزایش چشمگیری یافته و به دنبال آن پالس های تند و سریعی نیز به مغز ارسال می شود. به همین دلیل معمولا کودکی که در این وضعیت قرار می گیرد اگر پیشتر نیاموخته باشد که چگونه بر خشمش غلبه کند، رفتارهایی نظیر گازگرفتن و لگد زدن را از خود بروز می دهد. در چنین مواردی این بسته 6 گانه را پیاده کنید:

1. با بیانی ساده با کودک خشمگین خود صحبت کرده و از او بخواهید درباره چیزی که موجب عصبانیتش شده حرف بزند مثلا بگوید:به نظر عصبانی می آیی؟ مثل اینکه دوستت مداد تو را برداشته؟
2. احساساتش را تأیید کنید. مثلا بگویید:من هم اگر جای تو بودم عصبانی می شدم
3. برایش توضیح دهید که ضربه زدن یا کارهایی شبیه آن راه درستی برای غلبه بر خشم و عصبانیت نیست
4. از او بپرسید:فکر می کنی حالا که این کار را انجام دادی، دیگران و به خصوص دوستی که علیه او موضع گرفتی درباره تو چطور فکر می کنند؟
5. عواقبی برای کار اشتباهش در نظر بگیرید، مثلا کمی از امتیازاتی که برایش در نظر می گرفتید کم کنید
6. زمانی که کودک آرامش خود را پیدا کرد او را به عذرخواهی از دوستش تشویق کنید.

او را با انواع ترس هایش مواجه سازید
چیزهای زیادی وجود دارند که می توانند عامل ترس و وحشت کودک شوند. این موارد از یک سگ گرفته تا جاروبرقی با آن صدای خاصش و در نهایت حضور در پیش دبستانی. حتی برخی از کودکان از دیدن حشرات از جمله مگس وحشت می کنند. کارشناسان به والدین توصیه می کنند که این دسته از ترس ها را جدی بگیرند زیرا از دید کودک بسیار واقعی و قابل لمس هستند. با گفتن جملاتی نظیر «پسرم، دیوانه شدی؟! مگر پشه هم می تواند آسیبی به تو وارد کنه؟!» نه تنها تأثیر مثبتی بر کاستن از ترس کودک ندارد بلکه بر اضطراب و احساس تنهایی اش نیز می افزاید. در مقابل باید بر روی رفتارهایی متمرکز شوید که به کاستن از ناراحتی و عصبانیت او منجر می شود. مثلا زنبور و درد ناشی از آن را پرواز زیبای پروانه مقایسه کنید. به او بگویید که هر دو این حشرات گرچه یکی در ظاهر نیش دردناکی دارد اما هر دو زیبا، رنگارنگ و مهم برای گرده افشانی گلها هستند. همچنین با بیانی ساده به کودک توضیح دهید که وقتی جارو برقی نمی تواند یک جعبه کبریت را در خود فرو ببرد، چطور می تواند یک کودک را ببلعد! به کودک درباره علت طبیعی پارس کردن سگها توضیح دهید و بگویید که پارس کردن این حیوانات جدای از آنکه نوعی ابزار برای برقراری ارتباط با اطرافیان است، در میان بسیاری از جانوران دیگر و در قالب صداهایی دیگر وجود دارد.

حسادت کودک را رام کنید
حسادت احساس طبیعی است که نه تنها در کودکان نوپا و پیش دبستانی بلکه در انسان های بالغ نیز بروز می کند. مشکل همواره درخصوص کودکان است و اینکه آنها نمی توانند درک درستی از حسادت داشته باشند و به همین دلیل شما به عنوان والدین کودک نیز نباید چنین انتظاری را از او داشته باشید. در مقابل اگر در چنین مواقعی از کودکی که به چیزی یا کسی حسادت کرده سؤالی بپرسید نهایتا این جواب را خواهید شنید:

«دوستم دیوانه است!» و یا «دوستم به جای اینکه با هم بازی کنیم، با عروسک هایش بازی می کند» درحالی که حسادت کودک بر شما کاملا واضح و روشن است اما او نمی تواند درک درستی از این موضوع داشته باشد. پس بهتر است با چنین عباراتی با او صحبت کنید:«من می دانم که خیلی دوست داری مثل دوستت اتاق اختصاصی داشته باشی و همین مسأله موجب شده که کمی نسبت به او حسود شوی».

در ادامه نباید کودک را با گفتن این عبارات تنها بگذارید بلکه اگر می خواهید تأثیرگذاری کاملی را احساس کنید، پیشنهاداتی ارایه کنید. اگر می توانید اتاق کودکانتان را برای مدتی هم که شده پارتیشن بندی کنید تا کودک یا کودکانتان احساس استقلال بیشتری کنند. اگر متوجه شدید که کودک نسبت به نوزاد تازه به دنیا آمده احساس حسادت می کند، به آرامی توضیح دهید که نوزاد به جهت محدودیتهای حرکتی زیادی که دارد فعلا نمی تواند خیلی از کارهایش را به تنهایی انجام دهد و به همین دلیل به کمک اطرافیان نیاز زیادی دارد و «تو» از جمله کسانی هستی که می توانی به او کمک کنی!

کودک در سن پیش دبستانی مثل ترن هوایی است!

58
این مطلب مفید بود ؟80
برگرفته از نیک صالحی / م.ف
وبگردی