نقاشی کودکان
نقاشی کودکان چه میگوید؟ مثلا اگر کودک حیوانی درنده را در نقاشی خود به عنوان عنصر اصلی نقاشی کند، نشانگر ترس و اضطراب پنهان او از وقایعی در زندگی ا ست.

حرف زدن کودکان با نقاشی

چندی پیش در نمایشگاه «نقاشی خط» دوستی صحنه یی توجهم را جلب کرد. کودک چندساله اش نگران از تکاپوی چند ماهه مادر برای فراهم کردن نمایشگاه، زانوی غم به بغل گرفته بود و در گوشه یی در حال نقاشی کشیدن بود. نقاشی زنی که دارد فریاد می زند و موهای دختری که روی زمین ریخته است. برایم شنیدن شرح نقاشی از کودک خردسال با اعلام موافقت خودش، جذاب به نظر رسید. بی آنکه نگاهم کند گفت:«دیگر مادرم را دوست ندارم، می خواهم موهایم را بکنم تا به من نگاه کند.» سوای فانتزی ها و تخیلات کودکان و پرداختن کلامی به پدیده هایی که معمولاتنها در ذهن کودکان اتفاق می افتد.

هنگامی که کودک رنگ ها را درک کرده و لمس می کند، از آن هراس ندارد که اگر رنگ روی فرش خانه ریخت بعد از آن باید چه تاوانی را پس بدهد. ترس از تجربه کردن در نقاشی منجر به ترس از مواجهه با واقعیت های ناشناخته در بزرگسالی می شود. وقتی عواملی مانع از جسارت کودک در تجربه ترکیب رنگ ها شود، چه بسا سرنوشت او تغییر کند و نتواند حتی علاقه اش به بازی رنگ ها در هنرهای مختلف را متوجه شود. در دوره نوجوانی همین محدودیت مانع از توجه و شناخت او نسبت به استعدادهای خاص هنری اش می شود. چه خوب است برای تجربه های ناب کودکان مان جز مداد رنگی که نزد خانواده ها فراگیرتر است از گواش یا آبرنگ نیز استفاده شود. کشف ترکیب رنگ ها به کودک می آموزد که می تواند طبیعتی بزرگ تر را خلق کند. لذت کشف و فرآیند آن ایجاد «حس کنترل بر امور» را برای کودک در بر دارد. او می تواند فارغ از ترس و واهمه در فضایی امن همچون حیاط خانه، پارک، مهدکودک یا حتی مدرسه به خلق نقاشی با ابعاد بزرگ تر از کاغذهای دفترش بپردازد. این کار او را یک گام به سوی مدیریت امور و بروز شجاعت در کشف ناشناخته ها نزدیک تر می کند. هنگامی که کودک نقاشی می کشد، در درجه اول رضایت شخصی خود را طلب می کند. برای او تفسیر یا تایید بزرگسالان هیچ اهمیتی ندارد. برای رهایی خود از سوالاتی که از او می پرسند، دست به خیال پردازی یا داستان سرایی های فانتزی و غیرواقعی می زند، حتی در برخی مواقع هنگامی که از سوال های دیگران کلافه می شود، ترجیح می دهد نقاشی خود را پاره کند و خود را از زیر بار نگاه های پرسشگر بزرگسالان برهاند. این بزرگ ترین ضربه یی است که پرسش های مکرر موجب آن می شود. کودکان در کلاس های نقاشی، از کنار هم بودن و کارهای گروهی لذت می برند. مربی خود را دوست دارند و مهم تر از دوست داشتن به او اعتماد دارند. وقتی مربی از تمامی همسالان شان درباره آنچه کشیده اند سوال می کند، این را نوعی بازی می یابند و تصور می کنند باید همچون دوستان شان برای آنکه چرخه این بازی ادامه پیدا کند، به پرسش ها پاسخ دهند. تشویق مربی و دوستان را می پذیرند و از آن لذت می برند. اما قرار دادن کودک در موقعیتی مشابه در خانه و با نظارت اقوام و دوستان باعث شرم کودک در پاسخ دادن به سوال ها می شود.

گاهی کودک در پایین نقاشی اش چیزهایی می نویسد. او سواد ندارد اما می داند که می تواند به شیوه کتاب های قصه، جدا از نقاشی، چیزهایی را که «نوشته» نام دارد در گوشه نقاشی اش بنویسد. گاهی دوستان او که سواد خواندن و نوشتن دارند او را مسخره می کنند و تاکید دارند که این خطوط بی معنی در هیچ الفبایی مفهومی نخواهند داشت. فرزندان بزرگ تر که حوصله شان از نقاشی کشیدن های پیاپی کودکان سر می رود نیز این واکنش را به کرات نشان می دهند. خراب شدن دنیای ساخته شده بر اساس رنگ ها، تنها با یک جمله از قبیل چنین عکس العمل هایی به یکباره فرو می ریزد. و سیاهی و یاس جایگزین آن می شود. معمولاکودکان در نقاشی خود جایگاهی برای خویش متصورند و خود در نقاشی حضور دارند. نزدیک ترین فرد به آنها در نقاشی همان کسی است که کودک نزد او آرامش، امنیت و دوست داشتن را تجربه می کند. ممکن است کودک فردی را که در نزدیک ترین فاصله تصویر می کند، بزرگ تر از ابعاد خانه و چیزهای دیگر در نقاشی بکشد. این اصلا عجیب نیست. حتی ممکن است دیگر آدم های نقاشی شده اعضا و اجزای کاملی نداشته باشند اما آدمی که در کنار اوست و امنیتش را تضمین می کند، با جزییات کامل کشیده شود. از اینکه پدر خانواده در عکس خارج از خانه قرار دارد، کودک را مورد غضب قرار ندهید. این حقیقت بیرونی زندگی اوست. به جای خشونت علیه کودک به راه حلی برای حضور همه اعضای خانواده در خانه بپردازید. کودکانی که در نقاشی های خود به کشیدن عناصر طبیعی طبیعت همچون خورشید، درخت، دریا و گیاهان و سایر موجودات زنده اهمیت می دهند، نشاط و زندگی بدون دغدغه یی را تجربه می کنند. وجود طبیعت در آثار کودکان، همسو شدن آنها با جهان طبیعی و دوستداری و توجه آنها به پدیده های طبیعی را نشان می دهد. کودکان منزوی و خشمگین به طور معمول نمی توانند با طبیعت نیز همچون سایر پدیده ها ارتباط بگیرند. فرهنگ و طرز زندگی کودک در خانواده در ارتباطی که او با طبیعت برقرار می کند، نقش بسزایی دارد. خانواده یی که دوستدار حقوق حیوانات است، آشتی با حیواناتی از جمله سگ، مرغ، خروس و... را به بچه ها می آموزد و معمولا این موجودات در نقاشی کودک حضور دارند. اگر کودک حیوانی درنده را در نقاشی خود به عنوان عنصر اصلی نقاشی کند، نشانگر ترس و اضطراب پنهان او از وقایعی در زندگی ا ست.

راز های نهفته در نقاشی کودکان

3.914
این مطلب مفید بود ؟113
برگرفته از روزنامه اعتماد
برچسب : نقاشی
وبگردی