خواص دارویی گیاه "چوچاق" و عوارض آن

آشنایی با خواص دارویی درمانی گیاه "چوچاق"

یکی از گیاهانی که در گروه گیاهان دارویی قرار داشته و پتانسیل های ناشناخته زیادی دارد چوچاق یا زولنگ می باشد که متأسفانه به تدریج به ورطه فراموشی سپرده شده است اما باید بدانید که خواص این گیاه به قدری زیاد است که مطمئناً پس از خواندن این خواص بیش از قبل آن را بکار می برید.

به طور خلاصه می توان گفت این گیاه دارای مصارف مختلفی همچون سبزی کاری، گل کاری و دارویی می باشد. با ما در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک همراه باشید تا با خواص و فواید چوچاق بیشتر آشنا شوید.

ظاهر متفاوت گیاه چوچاق در هر فصل

باید بدانید گیاه چوچاق از خانواده چتریان میباشد و به طور خودرو رشد می کند و جالب تر اینکه در هر فصلی شکل متفاوتی به خود می گیرد و همین امر باعث می شود که شناخت و تشخیص آن سخت شود.

این گیاه جذاب در فصل بهار به صورت بوته ای و با برگ های نوک تیز می روید و پس از گذشت زمان برگهایش شروع به ضخیم شدن کرده و از لحاظ ظاهری به برگ های اسفناج شباهت پیدا می کند، اما همین که هوا رو به سردی می گذارد چوچاق تبدیل به یک بوته ای خاردار شده و از آن بوته گل های آبی و بنفش می روید.

در گویش های موجود در مازندران و رامسر چوچاق را شوشاخ یا زولنگ نامگذاری کرده‌اند.

اسامی رایج لاتین چوچاق

گیاه معروف چوچاق، در زبان انگلیسی به چندین اسم دیگر از قبیل(Sea Holly)، (Seaside eryngo)، (eryngo)، (sea holme)، (sea hulver)، (Eringo) و (Ringo-roots)

طبع گیاه چوچاق

طبع این گیاه در طب سنتی گرم بوده و گونه های مختلف آن در صنعت داروسازی بسیار پرکاربرد است.

ترکیبات گیاه دارویی چوچاق

عمده ترکیبات موجود در گیاه چوچاق اسانس های متنوعی مثل لیمونن، آلفا پی نن و اسید فولویک می باشد. همچنین ریشه آن دارای قند ساکاروز، تانن، اسانس زولنگ با بوی مطبوع حدود 88 درصد است.

ویژگی های خاص گیاه چوچاق

نام علمی گیاه چوچاق (Eryngium planum) می‌باشد. رشد این گیاه در منطقه های جلگه ای رامسر تا گلوگاه و همچنین ارتفاعات میانی البرز در شیب های شمالی به چشم می خورد. زمانی که این گیاه به بلوغ میرسد خارهایی در آن به چشم می‌خورد که اگرچه پنج شاخه است ولی شش شاخ نامیده می شود به همین خاطر در گروه خارداران از تیره چتریان قرار میگیرد و جالب است بدانید که همه بخش های گیاه تا گل آن خار دارد.

گیاه چوچاق دارای برگ های بزرگ با بریدگی های عمیق است. برگ های چوچاق به هنگام بلوغ به رنگ قهوه ای درآمده و بوی هویج داده و کله قندی می شود جالب است بدانید که در بعضی مواقع تا عمق دو متری در زمین فرو می رود.

خواص بی نظیر ریشه چوچاق

از آنجایی که ریشه گیاه چوچاق دارای ساکاروز و قند می باشد خواص بی نظیری به خود اختصاص داده است. چنانچه بخواهید بیشترین بهره را از خواص این گیاه ببرید بایستی از ریشه اصلی آن یا همان بیخ که بزرگ‌تر از سایر ریشه ها می باشد استفاده کنید. ناگفته نماند که زمان برداشت ریشه گیاه چوچاق متعلق به فصل پاییز است.

موارد زیر از جمله فایده های مهم ریشه چوچاق می باشد:

• درمان عفونت و درد دندان
• ضد اسپاسم
• درمان عفونت ادراری
• درمان سیاه سرفه
• برطرف کننده سنگ کلیه و مثانه
• خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی
• درمان بیماری های مرتبط با کبد

خواص مهم گیاه چوچاق

وجود مقادیر زیادی از ترکیباتی همچون اسیدفولیک و لیمونن باعث شده است که این گیاه یکی از مهمترین گزینه های درمان کم خونی ناشی از فقر آهن به شمار برود.

مواردی که در ادامه میخوانید، از جمله خواص گیاه چوچاق میباشد:

• کاهش التهاب در بدن
• اشتها آور
• تسکین دردهای روماتیسمی
• آرامش بخش اعصاب
• پیشگیری از سرطان به دلیل مقدار زیاد آنتی اکسیدان
• افزایش دهنده شیر مادران شیرده
• ادرار آور

خواص دارویی گیاه چوچاق

طبق تحقیقاتی که محققان به تازگی انجام داده اند ثابت شده است که گیاه چوچاق درمان بسیار مناسبی برای کاهش آهن خون در بیماران تالاسمی به شمار می رود. ریشه این گیاه منبع اصلی خواص دارویی آن می باشد، برای مصرف دارویی بهترین زمان برداشت ریشه این گیاه فصل پاییز می باشد.

علاوه بر خواص دارویی که پیش از این به آن ها اشاره شد، خاکستر این گیاه نیز برای درمان بواسیر بسیار مفید است و این به خاطر داشتن اسید فولیک می باشد. این گیاه پادزهر سموم و تسکین دهنده درد پهلو می باشد، جوشانده بیخ این گیاه باعث می شود که نفخ و درد پهلو از بین برود و همچنین مربای آن یک نوع خوشبو کننده دهان محسوب می شود و همچنین پماد حاصل از آن با برگ کاسنی و آرد جو نرم‌کننده ورم های سخت می باشد. در علاج کزاز مفید بوده و در بیرون راندن خون از سینه بسیار تاثیرگذار است.

آشنایی با مضرات گیاه چوچاق

عوارض خاصی تا به این حال برای مصرف این گیاه گزارش نشده است اما با این وجود توصیه می‌کنیم که همچون سایر مواد غذایی و دارویی از مصرف بی رویه آن اکیدا خودداری کنید و به خاطر اینکه طبع آن گرم است توصیه می‌کنیم که چنانچه باردار هستید یا مشکل خاصی دیگری دارید قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید.

دیگر عوارض گیاه چوچاق

• استفاده بیش از حد ممکن است باعث استفراغ شود.
• ترکیب گیاهان با داروهای خاص ممکن است عملکرد آنها را تغییر دهد یا عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کند پس اگر داروی خاصی مصرف میکنید، به این مورد توجه کنید.
• اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید از این گیاه دارویی استفاده نکنید.
• اگر مدر مصرف می کنید از این گیاه خودداری کنید.
• بدانید که استفاده طولانی مدت از چوچاق می تواند باعث عدم تعادل در مایعات و مواد شیمیایی بدن شود.

موارد و نحوه مصرف گیاه چوچاق

با استفاده از برگ های تازه و یا خشک شده گیاه چوچاق غذاهای خوشمزه محلی مختص شمال کشور می توانید تهیه کنید که در ادامه این مطلب لیستی از این غذاها را در اختیارتان قرار می دهیم:

• کوکو سبزی
• کال کباب گیلانی
• ماهی شکم پر
• سبزی پلو
• خورش ترش واش گیلان
• کباب ترش شمالی
• از این گیاه در برخی از چاشنی های شمالی همچون ترشی هفت بیجار، زیتون پرورده و دلار نیز استفاده می کنند.
• از ریشه این گیاه یک مربای بسیار خوشمزه تهیه می شود که علاوه بر طعم بی نظیر آن به خاطر بوی خوشی که دارد باعث خوشبو شدن دهان می شود.

دمنوش گیاه چوچاق

با استفاده از برگ های تازه چوچاق دمنوشی بسیار خوشمزه و مفید تهیه می شود که بسیار مقوی و خوش طعم است. چنانچه علاقه مند به درست کردن این دمنوش خوشمزه هستید در ادامه این طرز تهیه آن را بخوانید.

مواد لازم برای تهیه دمنوش چوچاق

• آب دو لیوان
• گیاه چوچاق تازه یا خشک شده به میزان لازم
• نبات یا عسل در صورت تمایل

طرز تهیه دمنوش چوچاق

ابتدا آب جوشیده را داخل قوری ریخته و سپس چوچاق را به آن اضافه نمایید، قوری را به مدت ده الی پانزده دقیقه روی حرارت غیر مستقیم قرار دهید و در نهایت دمنوش را از صافی کرده و در صورت تمایل و طبق ذائقه تان با نبات یا عسل میل کنید.