نحوه برخورد با تهدید به توصیه قرآن کریم

روش برخورد با تهدید در آیات قرآن کریم

در زندگی انسان ممکن است از سوی فرد یا گروه و جوامع مختلف مورد تهدید قرار بگیرد. هر فردی نسبت به تهدیدها واکنش های خاص خود را بروز می دهد که به بینش، توان، قدرت و شخصیت او بستگی دارد. اگر شخصیت انسان کامل و بی نقص باشد واکنش او استوارتر و سازنده تر خواهد بود و کمتر تحت تاثیر عواطف و احساسات قرار می گیرد.

از نظر روان شناس ها و زبان شناس ها، تهدید نوعی ارتباط محسوب می شود و هنگامی که فردی تهدید می کند در واقع سعی در انتقال نیاز خود دارد، اما چون ابزار و تعامل کافی در اختیار ندارد و یا از اقتدار و آرامش لازم برخوردار نیست، برای ارتباط گرفتن از تهدید استفاده می کند. قرآن کریم مثل همیشه برای این مشکل هم راهکاری دارد که با مطالعه دقیق این بخش از دین و مذهب نمناک به آنها خواهید رسید.

آشنایی بیشتر با مفهوم تهدید

تهدید به معنای ترسانیدن و به لرزه در آوردن با وعید می باشد. (صحاح اللغه، ج 2، ص 655 و مفردات راغب، ص 384)

تفاوت تهدید با انذار در این است که انذار بیان خبری و یا ابلاغ مطلبی همراه با ترسانیدن و بیم دادن است. افزون بر این که در انذار ترسانیدن از چیزی است که فرصت برای پرهیز و دوری از آن وجود دارد ولی در تهدید چنین امکانی فراهم نمی باشد. (مجمع البیان، ج 1 و 2، ص 612)

تهدید به واکنش سریع نیاز دارد و در صورتی که فردی بخواهد از تهدید رها شود باید دارای سرعت عمل و واکنش سریع باشد چرا که در زمان مطرح نمی باشد اما همین ابهام زمانی منجر به سخت تر شدن مسئله می گردد و انسان فرصت واکنش را از دست می دهد.

هنگامی که فرد تهدیدگر بیش از اندازه به طرف مقابل نزدیک می شود باید واکنشی قاطع و با قدرت دریافت کند و این موضوع را متوجه شود که اگر به ناهنجاری خود ادامه دهد بدون شک خود او ضرر می کند.

متاسفانه افرادی که از تهدید شدن بیم دارند، برای فرد تهدیدگر دلسوزی می کنند و یا از آبروریزی واهمه دارند، ناخودآگاه رفتاری انجام می دهند که فرد تهدید کننده جسارت یافته و آزارهای خود را ادامه دهد.

فرار از مشکل و افراد دردسرسا هرگز راه حل مناسبی برای رسیدن به آرامش و امنیت نیست. در نهایت فرد تهدیدگر باید خود را تسلی قانون کند. به طور کلی هیچ انسانی حق ندارد با هدف قرار دادن عزت نفس دیگران، عقده ها و اختلالات روانی خود را روی دیگران پیاده کند. به همین دلیل تنها کسی که می تواند از آبرو، عواطف و عزت نفس محافظت کند خود انسان است.

راهکارهای قرآن برای برخورد با تهدید دشمن

قرآن برای برخورد با تهدید دشمنان راهکارهایی را بیان داشته است که می توان در دو بخش فردی و اجتماعی از آنها برای رهایی از تهدید و کاهش تاثیر آن بهره مند شد.

ایمان و توکل به خداوند

در آیه 173 سوره آل عمران یکی از راههای مقابله با تهدید، توکل به خداوند ذکر شده است. توکل به خداوند یکی از مهمترین راهکارهایی است که انسان را به استقامت و پایداری وادار می کند و هنگامی که احساس ناتوانی کرد با توکل به خداوند خود را مجهز کند.

قرآن از توکل و یاد خداوند به عنوان راه حلی برای مقابله با تهدید صحبت می کند. هنگامی که انسان خدا را با خود همراه می بیند و یا همواره او را به عنوان خدای قادر و جبار و مدیر و مدبر می یابد از کسی واهمه و ترسی به خود راه نمی دهد و برای تهدیدات کسی پشیزی ارزش قائل نمی شود. این گونه است که مهم ترین عامل ضدتهدید را می بایست در یاد کرد خدا یافت.(سوره یوسف، آیه 23 تا 33)

پایداری در راه ایمان

در این روش به دو حوزه بینشی و نگرشی و یا عملی و رفتاری انسان اهمی داده می شود. به همین دلیل بر استقامت در ایمان به عنوان مهم ترین راه کار برای برخورد با تهدیدهای دشمنان اشاره می کند و از مؤمنان می خواهد تا با بهره گیری از ایمان قوی و استقامت در آن موجبات بی تأثیر بودن تهدیدها را فراهم آورند.

هنگامی که فرعون ساحرانی را که به حضرت موسی(ع) ایمان آورده اند تهدید می کند آنان با تأکید بر ایمان خویش و استقامت در راه ایمان می کوشند تا تهدیدهای وی را بی تأثیر بگذارند. فرعون امید داشت تا با تهدید ساحران را از ایمان دور سازد و آنان دوباره به کفر بازگردند. ولی استقامت و پایداری آنان موجب شد تا فرعون از راه تهدید نتواند به مقصد و مقصود خویش دست یابد و ساحران از ایمان خویش دست برنداشتند.(سوره اعراف، آیات123 تا 126)

دوری گزیدن و اظهار تنفر

یکی از راههای مقابله با تهدید دشمن اظهار تنفر و بیزاری نسبت به بینش ها و کردار آنها است. در صورتی که فرد یا جامعه ای تهدید شود بهترین روش مقابله به بازی گرفتن افکار و شخصیت آنها است. دشمن باید متوجه شود که تهدید آنها ترسی ایجاد نمی کند و پوچ بودن نگرش آنها قابل درک است.

عملکرد و رفتار آنها ناشی از نگرشی اشتباه است به همین دلیل آنها دست به تهدید می زنند. در قرآن آمده است که لوط هنگامی که تهدید به تبعید می شود، از بینش و نگرش بت پرستان اعلام انزجار می کند و می فهماند که این روش و کردار ایشان برخاسته از بینش باطل و نگرش نادرست ایشان است و در حقیقت بنیاد تفکری آنان را نمی پذیرد؛ زیرا چنین کارکردها و رفتارهایی را به نمایش می گذارد.(سوره شعرا، آیه 167 و 168)

تأکید بر مواضع ایمان

در این راهکار تاکید قرآن به مؤمنان و تهدید شوندگان بر سخن خویش است. همان طور که دشمن تهدید می کند باید به صراحت و روشنی با او مقابله به مثل کرد و دیدگاه خود را ابراز نمود.

دشمن تلاش می کند تا با تهدیدهای خود مومنان را به واکنشهای انفعالی تحریک کند تا مواضع خود را آشکار نکند. یعنی یکی از اهداف تهدید، عقب نشینی افراد است. هنگامی که انسان تهدید می شود به طور طبیعی از ابراز عقاید و مواضع خود دست برمی داردو یا حداقل آنها را بیان می کند. قرآن برای مقابله با این هدف به انسان توصیه می کند تا مواضع خود را صریح و روشن بیان کند.

فرعون امید داشت که با تهدید ساحران آنان دست کم دیگر سخنی از ایمان و پیروی از موسی(ع) را ابراز نکنند و در ظاهر عقب نشینی کنند ولی ساحران نه واکنش به تهدید فرعون به تنها در ظاهر نیز عقب نشینی نمی کنند بلکه موضع و ایستار خویش را آشکارتر بیان می کند و اظهار می دارند. (سوره طه آیه71 و 73؛ سوره شعراء آیه49 و 51)

عدم توجه به تهدید

راهکار دیگر اعتنا نکردن به تهدید است. هنگامی که حضرت ابراهیم(ع) از سوی مشرکان و دولت نمرودی تهدید می شود آن حضرت بی اعتنا به تهدیدات به ادامه فعالیت های خود می پردازد. قوم ابراهیم(ع) با آن حضرت در امر دین مخاصمه و مجادله می کنند و او را نسبت به ترک عبادت خدا و بازگشت به بت پرستی تهدید می کنند اما آن حضرت بی اعتنا به تهدیدات دیدگاه و نگرش خود را بیان کرده و به عبادت خدای واحد و یگانه می پردازد.(سوره انعام، آیه 80و81)

رفتار توام با آرامش و مهربانی

البته نمی توان با هر تهدیدی مقابله به مثل کرد. با توجه به شرایط تهدید کنندگان می توان روشهای ساده تری را استفاده نمود. یکی از این روشها که در قرآن ذکر شده است رفتار مهربانانه است. این روش فقط در شرایطی استفاده می شود که بتوان فرد تهدید کننده را از راه محبت جذب کرد.

حضرت ابراهیم(ع) در برابر تهدیدات پدر و سرپرست خویش راه مهر و محبت را در پیش می گیرد و می کوشد تا از این راه دل وی را نرم کرده و از کارکردهای تهدید بکاهد.(سوره مریم، آیات 46 و 47)