معرفی و لیست کامل صنایع دستی گلستان + سوغات
معرفی کامل صنایع دستی و سوغات فرهنگی گلستان
استان گلستان یکی از بزرگترین مراکز تولید صنایع دستی در ایران است. گلیم، سوزن دوزی، نمد بافی، فرش ترکمنی، قالیچه، پارچه بافی، ساخت آلات موسیقی، ابریشم دوزی بر روی پارچه، زیور آلات ترکمنی و... از صنایع دستی استان گلستان می باشد.
وجود قومیت های مختلف موجب شده صنایع دستی از تنوع زیادی برخوردار باشد. قدمت استان گلستان به هفت هزار سال قبل بر میگردد لذا صنایع دستی استان گلستان علاوه بر تنوع از قدمتی دیرینه نیز برخوردار می باشد که باعث شده توریست های زیادی جلب شوند.
صنایع استان گلستان نه تنها در کشور، بلکه در تمام دنیا معروف است. گردشگران و توریست های زیادی برای بازدید و حظ بردن از جاذبه های زیبای گردشگری و خرید صنایع دستی به این منطقه مسافرت می کنند.
چنانچه علاقه مند به آشنایی با صنایع دستی این منطقه هستید در این بخش از فرهنگ و هنر نمناک با ما همراه باشید.
فرش
مهمترین و نفیس ترین صنایع دستی در استان گلستان و کل کشور فرش می باشد. فرش گلستان از قدمتی دیرینه برخوردار است و بیشتر اهالی این منطقه در یکی از شاخه های فرش همچون تجارت فرش، رنگرزی، نخ فروشی، طراحی فرش و ریسندگی نخ فعالند. فرش گلستان با سابقه ای 6 هزار ساله موجب شده تا این فرش ها در طرح و نقش تنوع زیادی داشته باشد ارسای گل، آینه گل، ماری گل، جوال گل و... این قبیل ژرح و نقش ها هستند.
جاجیمچه
جاججیچه یک زیرانداز سنتی محسوب می شود که توسط بانوان هنرمند روستای زیارت شهرستان گرگان از پشم بافته می شود. البته امروزه این محصول کاربردهای دیگری در ساخت روکش پشتی، روکش مبلمان و همچنین کیف و کفش نیز دارد.
روسری ترکمن
بدون اغراق روسری ترکمن از شناخته شده ترین و زیباترین صنایع دستی استان گلستان محسوب می شود. روسری های ترکمن در اندازه و قواره های بزرگ و از جنس نخ ابریشم تهیه می شوند، که اغلب بر روی آنها طرح و نقش گل های بزرگ و رنگارنگ خود نمایی می کند.
سوزن دوزی
دختران و زنان هنرمند گلستانی با استفاده از نخ های رنگی به خلق این هنر با ارزش و زیبا می پردازند. این بانوان هنرمند برای تزیین عرقچین کودکان، مچ دست پیراهن های زنانه، مچ شلوار و دوریقه لباس های زنانه از این هنر بهره می برند.
نمد مالی
از صنایع معروف در استان گلستان می توان به نمد مالی اشاره کرد. در سایر استان نمد مالی توسط مردان انجام می شود ولی در استان گلستان مخصوصا قبایل ترکمن تولیدات نمدی توسط بانوان انجام می شود. نمدهای ترکمن دارای خط های منحنی هستند و با نام های دیگری همچون قوچ، عقرب زرد، تیرانا یا چشم شتری نیز شناخته می شوند.
قالی ترکمن
رایج ترین صنایع دستی در استان گلستان قالی بافی است که فقط توسط زنان ترکمن انجام می شود. زنان و دختران ترکمن از دیر باز تاکنون به قالی بافی مشغول بودند و این هنر با ارزش را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند و در واقع یکی از راه های تامین زندگی قالی بافی بوده است.
در کشورمان با کیفیت ترین قالی ترکمن توسط ایل تک بافته می شود که قطب اصلی این ایل در چهارده فرسنگی شمال غربی گنبد کاووس می باشد. ایل آتا بای و ایل جعفر بای نیز در بافت قالی های با ارزش زبانزد خاص و عام هستند.
ابریشم بافی
قدمت ابریشم بافی در استان گلستان به دوران صفویه بر می گردد. اهالی این منطقه از دوران کهن با تولید پیله های کرم ابریشم به تولید نخ ابریشم مبادرت می ورزیدند و انواع فرش، قالیچه و حوله با آن تولید می کردند. که معروفترین آن روسری های ترکمنی ابریشمی است.
در استان گلستان پارچه های ابریشمی با دستگاه دستی و در رنگ های متنوع و در طرح های حاشیه دار، چهار خانه، راه راه عمودی و ساده بافته می شود. سایر محصولات ابریشمی شامل لباس های محلی، دستمال، روسری سفره و حوله می باشد.
زیور آلات ترکمنی
از سوغاتی های مورد علاقه ی گردشگران داخلی و خارجی که بیشتر از جنس سنگ عقیق قرمز و نقره هستند می توان به زیورآلات اشاره کرد. که در انواع گوناگون از قبیل زیورهای سر و پیشانی، زیورهای کمر و لباس، زیورهای گوش، زیورهای گردن و سینه، زیورهای انگشت و مچ و دست اشاره کرد.
زیورآلات در پوشش زنان ترکمن از اهمیت بسزایی برخورداراست و تنها به عنوان تریین محسوب نمی شوند بلکه ریشه در رسوم و فرهنگ و آیین و آداب ترکمن دارد. بعضی از زیورآلات هم نشان دهنده ی وضعیت تاهل آن ها می باشد.
پلاس
پلاس یا گلیم که بدون پرز می باشد و از سالیان طولانی با طرحی ذهنی بافته می شود در طرح و نقش آن اکثرا از تکرار گل های کوچک بکار برده می سود. گل آیدی، کهن ترین نقش پلاس است که شامل نه گلبرگ است، برای همین عدد نه در بین ترکمن ها از قداست خاصی برخوردار است. ناگفته نماند قطب بافت پلاس، شهرستان های آق قلا، گنبد و کلاله می باشد.
پارچه های دستبافت نخی
در استان گلستان حداقل یک یا دو نوع پارچه توسط زنان خوش ذوق گلستانی بافته می شود. این هنر نسل به نسل از مادران به دختران انتقال پیدا کرد و تبدیل به یک هنر قدیمی و اصیل شد. دست بافته های زیبا و رنگین زنان استان گلستان نه تنها کاربرد تزئینی دارد بلکه در زندگی روزمره مردم این استان به طور چشمگیری به کار گرفته می شود. جنس این پارچه ها از نخ پنبه و رنگ های آن با تنوع بسیار بالایی همراه است.
حصیربافی
حصیر بافی یا کوببافی از دیگر صنایع دستی مهم استان گلستان به شمار می رود که در روستاهای چقر، مهترکلاته و سالیکنده بیشتر رایج بود. هنر حصیربافی یا کوببافی از آن دسته هنر هایی بود که به تدریج رو به فراموشی سپرده می شد ولی به قدری با ارزش بود که توسط مردم همین منطقه و با تلاش های مکرر و خالصانه آنها دوباره جان گرفت تا جایی که چندی پیش در فهرست آثار ناملموس ایران ثبت گردید.