روزه گرفتن در روز تاسوعا و عاشورا صحیح است؟

روزه تاسوعا و عاشورا، صحیح یا غلط؟

روزه یکی از ستون های دین اسلام است و فرصتی برای تزکیه نفس و پاک کردن گناهان است. روزه در تمام روزهای سال واجب نیست و در برخی روزها حرام و مکروه است. روزه در تاسوعا و عاشورا و روز شهادت امام حسین (ع) چه حکمی دارد؟ آیا می توان در این روزها روزه گرفت؟ این بخش از دین و مذهب نمناک را به پاسخ این سوال اختصاص داده ایم.

حکم روزه گرفتن در تاسوعا و عاشورا

روزه گرفتن در تاسوعا و عاشورا مکروه است. علامه مجلسی در زاد المعاد فرموده، بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه ندارد زیرا که بنی امیه این دو روز را برای برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه می‏ داشتند.

در مصباح المجتهد آمده است، مستحب است در این روز زیارت آن حضرت و روزه در این ده روز اول، مستحب است. هنگامی که روز عاشورا فرارسید، از طعام و شراب خوردن امسا کن تا وقت عصر آن وقت به مقدار کمی تربت تناول نماید. یعنی نباید روزه عاشورا را تمام گرفت و باید بعد از عصر افطار نمود، گر چه به نوشیدن مقداری آب باشد.

دلیل کراهت روزه گرفتن در عاشورا

در برخی روایات آمده است که دشمنان دین و اهل بیت روز عاشورا را روزه می گرفتند پس مسلمین نباید این سنت را احیا کرده، خود را به آن ها شبیه کنند.

در برخی روایات آمده است که می توان در عاشورا روزه گرفت اما روزه عاشورا را می‏توان حمل بر امساک به جهت حزن نمود، نه به جهت روزه‏داری.

روزه روز عاشورا سیره و روش اهل بیت و اصحاب آنان نبوده است.

کسی که نذر روزه عاشورا نموده است، چه باید انجام دهد؟

بر اساس نظر آیت الله مکارم شیرازی فردی نذر کرده است که در روز تاسوعا و عاشورا روزه بگیرد، بعد فهمیده که روزه عاشورا، مکروه است، باید به نذر خود عمل کند ولی در آینده از این گونه نذر ها بپرهیزد. مکروه بودن روزه عاشورا به معنی این است که ثوابش کمتر است.

روزه گرفتن در عاشورا از نظر امام رضا (ع)

"سئل الامام الرضا (ع) عن صوم یوم عاشورا، قال:عن صوم ابن مرجانه تسالنی ذلک یوم صامه الادعیاء من آل زیاد لقتل الحسین (ع):از امام رضا (ع) درباره روزه روز عاشورا سوال کردند. حضرت فرمود:آیا از روزه پسر مرجانه سوال می کنید؟ 

درباره روزه روز عاشورا از امام رضا (ع) سوال شد و ایشان فرمودند:

روز عاشورا، روزی است که ناپاکان از آل زیاد به خاطر [سرور و شادی ناشی از] کشتن امام حسین (ع) آنرا روزه گرفتند. (تهذیب، 4/301 )

 روزه گرفتن در تاسوعا و عاشورا از نظر امام صادق (ع)

 الکافی عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ قَالَ:سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ صَوْمِ تَاسُوعَا وَ عَاشُورَاءَ مِنْ شَهْرِ الْمُحَرَّمِ فَقَالَ تَاسُوعَا یَوْمٌ حُوصِرَ فِیهِ الْحُسَیْنُ وَ أَصْحَابُهُ بِکَرْبَلَاءَ وَ اجْتَمَعَ عَلَیْهِ خَیْلُ أَهْلِ الشَّامِ وَ أَنَاخُوا عَلَیْهِ وَ فَرِحَ ابْنُ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ بِتَوَافُرِ الْخَیْلِ وَ کَثْرَتِهَا وَ اسْتَضْعَفُوا فِیهِ الْحُسَیْنَ ع وَ أَصْحَابَهُ وَ أَیْقَنُوا أَنَّهُ لَا یَأْتِی الْحُسَیْنَ نَاصِرٌ وَ لَا یُمِدُّهُ أَهْلُ الْعِرَاقِ بِأَبِی الْمُسْتَضْعَفَ الْغَرِیبَ ثُمَّ قَالَ وَ أَمَّا یَوْمُ عَاشُورَاءَ فَیَوْمٌ أُصِیبَ فِیهِ الْحُسَیْنُ ع صَرِیعاً بَیْنَ أَصْحَابِهِ وَ أَصْحَابُهُ حَوْلَهُ صَرْعَی عُرَاةً أَ فَصَوْمٌ یَکُونُ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ کَلَّا وَ رَبِّ الْبَیْتِ الْحَرَامِ مَا هُوَ یَوْمَ صَوْمٍ وَ مَا هُوَ إِلَّا یَوْمُ حُزْنٍ وَ مُصِیبَةٍ دَخَلَتْ عَلَی أَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَوْمُ فَرَحٍ وَ سُرُورٍ لِابْنِ مَرْجَانَةَ وَ آلِ زِیَادٍ وَ أَهْلِ الشَّامِ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ عَلَی ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ ذَلِکَ یَوْمٌ بَکَتْ جَمِیعُ بِقَاعِ الْأَرْضِ خَلَا بُقْعَةِ الشَّامِ فَمَنْ صَامَهُ أَوْ تَبَرَّکَ بِهِ حَشَرَهُ اللَّهُ مَعَ آلِ زِیَادٍ مَمْسُوخَ الْقَلْبِ مَسْخُوطاً عَلَیْهِ وَ مَنِ اذَّخَرَ إِلَی مَنْزِلِهِ ذَخِیرَةً أَعْقَبَهُ اللَّهُ تَعَالَی نِفَاقاً فِی قَلْبِهِ إِلَی یَوْمِ یَلْقَاهُ وَ انْتَزَعَ الْبَرَکَةَ عَنْهُ وَ عَنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ وُلْدِهِ وَ شَارَکَهُ الشَّیْطَانُ فِی جَمِیعِ ذَلِکَ‏.

عبد الملک می گوید:از امام جعفر صادق علیه السلام راجع به روزه گرفتن در روز تاسوعا و عاشورا در ماه محرم پرسیدم (یعنی آیا می شود این دو روز را روزه گرفت). حضرت فرمودند :

تاسوعا روزی است که امام حسین علیه السلام و یارانش در کربلا محاصره شدند و اهل شام در اطراف آنان اجتماع نمودند. ابن مرجانه (همان عبیدالله بن زیاد ملعون) و ابن سعد از کثرت لشکر خود خوشحال شدند و امام حسین و یاران او را در آن روز ضعیف شمردند و یقین کردند که برای حسین علیه السلام یاوری نخواهد آمد و اهل عراق آن حضرت را کمک نخواهند کرد. پدرم به فدای آن حسینی که ضعیف شمرده شد و غریب بود!!

 سپس امام صادق علیه السلام فرمودند :اما روز عاشورا:

این روزی است که امام حسین دچار مصیبت شد و در میان یاران خود افتاد و اصحاب آن حضرت هم با اجساد برهنه در اطراف آن بزرگوار افتادند. آیا یک چنین روزی را می توان روزه گرفت نه به خدای بیت الحرام یعنی کعبه، این روز، روز روزه گرفتن نیست. بلکه روز حزن و مصیبت است که دچار اهل آسمان و زمین و جمیع مؤمنین شده است.

روز عاشورا روز فرح و سرور است برای ابن مرجانه و آل زیاد و اهل شام. خشم خدا بر آنان و فرزندانشان باد عاشورا همان روزی است که جمیع بقعه‏های(سرزمین ها) زمین گریان شدند غیر از سرزمین شام. کسی که این روز را روزه بگیرد، یا به آن تبرک بجوید خدا او را در حالی با آل زیاد. محشور می کند که قلبش مسخ شده باشد و مورد خشم و غضب خدا قرار گرفته باشد. کسی که در این روز چیزی را در منزل خود ذخیره کند خدا نفاقی را دچار قلبش می کند تا آن روزی که او را ملاقات نماید و برکت را از او و اهل بیت و فرزندانش خواهد گرفت شیطان را با او در همه آنها شریک قرار می دهد. (بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج‏45 ؛ ص95)