آیا هوش مصنوعی جایگزین حسابداران می‌شود؟

هوش مصنوعی(AI) در حال حاضر در صنعت حسابداری نقش مهمی ایفا و وظایف متعددی را خودکار می‌کند. با این حال، بعید است که در آینده نزدیک به طور کامل جایگزین حسابداران شود. در ادامه به صورت کامل این موضوع را بررسی کرده‌ایم.

چالش‌های کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری

درست است که هوش مصنوعی مزایای فراوانی برای صنعت حسابداری به ارمغان آورده است، اما در کنار این مزایا، چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید به آنها توجه کرد:

هزینه‌های پیاده‌سازی و نگهداری:

سیستم‌های هوش مصنوعی، به خصوص آنهایی که از فناوری‌های پیشرفته مانند یادگیری عمیق استفاده می‌کنند، می‌توانند گران باشند. هزینه‌های مربوط به خرید نرم‌افزار، سخت‌افزار، استخدام متخصصان مجرب برای پیاده‌سازی و نگهداری سیستم و همچنین به‌روزرسانی‌های مداوم می‌تواند برای بسیاری از شرکت‌ها، به خصوص شرکت‌های کوچک و متوسط، چالش‌برانگیز باشد.

مسائل اخلاقی:

در صورت بروز خطا یا مشکل با سیستم هوش مصنوعی، مشخص کردن اینکه چه کسی مسئول است می‌تواند دشوار باشد. این امر می‌تواند به خصوص در مواردی که هوش مصنوعی برای اتخاذ تصمیمات مهم مانند اعطای وام یا ارائه مشاوره مالی استفاده می‌شود، چالش‌برانگیز باشد.

نیاز به آموزش:

برای استفاده مؤثر از سیستم‌های هوش مصنوعی در حسابداری، حسابداران باید با این سیستم‌ها آشنا شوند و نحوه کار با آنها را برای انجام وظایف خود یاد بگیرند. این امر نیاز به آموزش و توانمندسازی حسابداران در زمینه هوش مصنوعی دارد که می‌تواند هزینه‌بر باشد.

مثلا نرم‌افزار انبارداری و حسابداری بازرگانی یکی دیگر از ابزارهای کاربردی است که می‌تواند به حسابداران در استفاده مؤثر از هوش مصنوعی کمک کند. این نرم‌افزارها می‌توانند وظایف مربوط به حسابداری و مدیریت امور مالی مربوط به معاملات بازرگانی را به طور خودکار انجام دهند. اما آموزش آن ضروری است و عدم وجود شرایط آموزش، خود به یک چالش تبدیل شده است.

محدودیت‌های هوش مصنوعی:

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در هوش مصنوعی، هنوز محدودیت‌هایی در قابلیت‌های آن وجود دارد. به عنوان مثال، سیستم‌های هوش مصنوعی در درک زبان طبیعی و قضاوت حرفه‌ای که نقش مهمی در حسابداری دارند، هنوز چالش‌هایی دارند.

پذیرش توسط ذینفعان:

استفاده از هوش مصنوعی در حسابداری ممکن است با مقاومت از سوی برخی از ذینفعان مانند مشتریان، کارمندان و تنظیم‌کنندگان مواجه شود. برخی از افراد ممکن است به دلیل نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، امنیت یا اشتغال، با استفاده از هوش مصنوعی مخالف باشند.

دلایل جایگزین نشدن کامل حسابداران توسط هوش مصنوعی

این که چرا هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین حسابداران شود به دلایل زیر است؟

• وظایف پیچیده و نیاز به قضاوت:حسابداری فقط شامل وظایف روتین و قابل پیش‌بینی نیست. حسابداران باید در بسیاری از موارد تجزیه و تحلیل‌های پیچیده انجام دهند، قضاوت حرفه‌ای خود را اعمال کنند و با ذینفعان مختلف تعامل داشته باشند. هوش مصنوعی هنوز در انجام این وظایف به طور کامل قادر نیست.
• اهمیت مهارت‌های بین فردی:حسابداران باید مهارت‌های بین فردی قوی مانند برقراری ارتباط، مذاکره و حل مسئله داشته باشند. این مهارت‌ها برای تعامل با مشتریان، همکاران و ذینفعان حائز اهمیت است. هوش مصنوعی در حال حاضر در این زمینه‌ها ضعف دارد.
• نیاز به دانش تخصصی:حسابداران باید به قوانین و مقررات پیچیده مالیاتی، استانداردهای حسابداری و روش‌های بهترین صنعت آشنا باشند. هوش مصنوعی نیاز به آموزش حجم زیادی از داده‌ها و به‌روزرسانی مداوم برای همگام بودن با تغییرات در این زمینه‌ها دارد.

نقش هوش مصنوعی در آینده حسابداری

با وجود اینکه هوش مصنوعی جایگزین کامل حسابداران نخواهد شد، به تکامل نقش آنها در آینده ادامه خواهد داد. هوش مصنوعی وظایف روتین و وقت‌گیر را خودکار می‌کند و به حسابداران امکان می‌دهد تا روی وظایف ارزشمندتر مانند تجزیه و تحلیل اطلاعات، ارائه مشاوره مدیریتی و ایجاد استراتژی‌های مالی تمرکز کنند.

• استخراج داده‌ها:توانایی استخراج داده به صورت خودکار از اسناد و سوابق مالی را دارد و آنها را در یک قالب ساختاریافته قرار می‌دهد. مثلا نرم‌افزار حسابداری دریافت و پرداخت یکی از ابزارهای کلیدی است که می‌تواند به حسابداران در استفاده مؤثر از هوش مصنوعی کمک کند. این نرم‌افزارها می‌توانند به طور خودکار وظایف مربوط به دریافت و پرداخت وجوه، مانند ثبت فاکتورها، صدور چک‌ها و به روز رسانی حساب‌های بانکی را انجام دهند.
• انجام وظایف حسابداری پایه‌ای:هوش مصنوعی می‌تواند وظایف حسابداری پایه‌ای مانند صدور فاکتور، پرداخت به بستانکاران و تهیه گزارش‌های مالی را انجام دهد.
• تشخیص تقلب:هوش مصنوعی می‌تواند الگوهای غیرمعمول در داده‌های مالی را تشخیص دهد که می‌تواند نشان‌دهنده تقلب باشد.
• انطباق با مقررات:هوش مصنوعی می‌تواند به حسابداران در انطباق با قوانین و مقررات پیچیده مالیاتی کمک کند.

علاوه بر موارد فوق، هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه‌های زیر نیز در حسابداری مفید باشد:

• مدیریت ریسک:هوش مصنوعی می‌تواند به شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مالی کمک کند و به حسابداران در تدوین استراتژی‌های مناسب برای کاهش این ریسک‌ها یاری رساند. نرم‌افزار خرید و فروش یکی از ابزارهای کلیدی است که می تواند به حسابداران در استفاده مؤثر از هوش مصنوعی کمک کند. این امر به حسابداران زمان و منابع بیشتری برای تمرکز بر وظایف پیچیده‌تر و استراتژیک مانند تجزیه و تحلیل مالی و ارائه مشاوره به مشتریان می‌دهد.
• پیش‌بینی مالی:هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، روندهای آتی مالی را پیش‌بینی کند و به حسابداران در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر کمک کند.

در مجموع، هوش مصنوعی ابزاری قدرتمند است که می‌تواند به حسابداران در کارآمدتر و موثرتر شدن کمک کند. با این حال، این جایگزینی برای تخصص و قضاوت حرفه‌ای حسابداران نیست.