آداب و رسوم “جشن هیرومبا” زردشتیان

مراسم جشن هیرومبا

هیرومبا یکی از آیین های کهن زدشتیان است که در روزهای آخر فروردین توسط اهالی روستای شریف آباد اردکان در نیایشگاه پیر هریشت برگزار می شود.

زرتشتیان این روستا پیش از غروب آفتاب به نیایشگاه پیر هریشت می‏روند. هنگام سپیده دم پس از نیایش بامدادی به دشت میروند و هیزم و خار جمع آوری می‏نمایند. در این روز در پیر هریشت مراسم چوب زنی انجام میشود.

به این ترتیب که به جوان یا مردی که برای اولین بار در مراسم جمع آوری هیزم شرکت کرده و یا اینکه در آن سال ازدواج کرده یا صاحب فرزند شده چوب می‏زنند. جوانان شخص مورد نظر را روی دست بلند می کنند و در میان شادی و شاباش شرکت کنندگان به او چوب می ‏زنند. بستگان این شخص باید در پایان کله قندی را به گروه برگزار کننده هیرومبا تقدیم کنند که با آن شربت درست نمایند و میان جمعیت توزیع کنند. در غروب این روز هیزم‏ها را به روستا می آورند و روی هم انباشته می ‏نمایند و در خانه‏ ها را می‏ زنند و از هر خانه نیز هیزمی می گیرند.

در هنگام غروب مردم دور خرمن هیزم جمع می‏ شوند و موبد نیز با آتش دان پر از آتش در آنجا حاضر است. موبد با صدای بلند پیام هیرومبا را آغاز می‏ کند و برای اموات طلب مغفرت می‏ نماید.
افراد حاضر به دو گروه تقسیم می‏ شوند و در دو صف روبروی هم می‏ ایستند. وقتی که موبد برای اموات طلب مغفرت می نماید، یکی از گروه‏ها، در حالی که افراد گروه دست بر شانه یکدیگر دارند با صدای بلند «هیرومبا» می‏ گویند و با هم به حالت تعظیم در می‏ آیند و مجددا به حالت ایستاده باز می‏ گردند.

پس از آنها گروه دیگر این اعمال را تکرار می‏ کند و این عمل تا پایان نام بردن اسامی افراد برجسته و نیکوکار زرتشتی ادامه می ‏یابد. هر بار که موبد نام یکی از این افراد نیکو کار را می ‏برد و برای او طلب مغفرت می‏ نمود یک گروه اعمال فوق را انجام می‏ دهند.
پس از آن موبد خرمن هیزم را آتش می‏ زند و مردم در اطراف آن حلقه زده و شادی می‏ نمایند و آرزوی روشنایی و دل گرمی می‏ نمایند.
بامداد روز بعد خانمها گلوله‏ های آتش را از زیر خاکستر بیرون آورده و در آتشدان می گذارند و به خانه می ‏برند و آن آتش را تا صد شبانه روز با افزودن چوب به آن، روشن نگه می ‏دارند و آن را با آتش پنجه روی بام پیوند می‏ زنند.

پس از آتش افروزی هیرومبا، به مدت سه شبانه روز در این روستا جشن‏هایی برگزار می‏ شود. پس از غروب آفتاب جوانان به در خانه‏ ها می ‏روند و اسامی درگذشته هر خانه را نام می‏ برند و هیرومبا می‏ گویند. صاحب خانه نیز مقداری آجیل به آنها می ‏دهد. پس از آن مردم به خانه افرادی که در نیایشگاه پیر هریشت چوب خورده‏ اند و مجددا آنها را چوب می ‏زنند.

در پایان روز سوم مجددا اعمال و مراسم هیرومبا را تکرار و برای اموات طلب مغفرت می‏نمایند. در روستای اله آباد و فرسی آباد این مراسم به نام «هیبیدوگ» و در روستای خرمشاه به نام «شاخ شاخ دُربَند» برگزار می‏ شود.

مراسم جشن هیرومبا