احکام روزه | احکام گرفتن روزه در اسلام

احکام روزه و زمان واجب شدن روزه

«روزه» در شرع مقدس اسلام آن است که انسان در تمام روز (از طلوع فجر تا غروب آفتاب) با قصد اطاعت از فرمان خداوند از خوردن و آشامیدن و چیزهای دیگری که به تفصیل گفته خواهد شد خودداری کند.

انواع روزه
روزه از یک نظر بر چهار نوع است:
1. روزه ی واجب، مثل روز ه ی ماه مبارک رمضان.
2. روزه ی مستحب، مثل روزه ی ماه رجب و شعبان.
3. روز ه ی مکروه، مثل روزه ی روز عاشورا.
4. روز ه ی حرام مثل روزه ی عید فطر(اول ماه شوال) و قربان(دهم ماه ذی الحجه).
توجه:
کسی که می داند روزه برای او ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست بلکه حرام است، خواه این یقین و خوف از تجربه ی شخصی حاصل شده باشد یا از گفته ی پزشک امین یا از منشأ عقلایی دیگر.
ملاک تأثیر روزه در ایجاد بیماری یا تشدید آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن، تشخیص خود روزه دار نسبت به خودش است، بنابراین اگر پزشک بگوید روزه ضرر دارد، اما او با تجربه دریافته است که ضرر ندارد باید روزه بگیرد، همچنین اگر پزشک بگوید روزه ضرر ندارد ولی او بداند روزه برایش ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد نباید روزه بگیرد.
هرگاه عقیده اش این بود که روزه برای او ضرر ندارد و روزه گرفت و بعد فهمید روزه برای او ضرر داشته باید قضای آن را به جا آورد.
پزشکانی که بیماران را از روزه گرفتن به دلیل ضرر داشتن منع می کنند گفته ی ایشان در صورتی معتبر است که اطمینان آور باشد یا باعث خوف ضرر شود و در غیر این صورت اعتباری ندارد.

حکم گرفتن روزه در دین اسلام

روزه های واجب

1. روزه ی ماه مبارک رمضان.
2. روزه ی قضا.
3. روزه ی کفاره.
4. روزه ی قضای پدر و مادر.
5. روزه ی مستحبی که به واسطه ی نذر و عهد و قسم واجب شده است.
6. روزه ی روز سوم از ایام اعتکاف.
7. روزه ی بدل از قربانی در حج تمتع

شرایط وجوب روزه

• بلوغ
• عقل
• قدرت
• بی هوش نبودن
• مسافر نبودن
• حایض و نفسا نبودن
• ضرری نبودن روزه
• حرجی نبودن روزه

توجه:
روزه بر افرادی واجب است که واجد شرایط فوق باشند، بنابراین روزه بر کودک نابالغ، دیوانه، بیهوش، فردی که توانایی گرفتن روزه ندارد، مسافر، زن حایض و نفسا، کسی که روزه برای او ضرر یا حرج (مشقت زیاد) دارد واجب نیست. (توضیح بیشتر در درسهای بعدی خواهد آمد).
انسان نمی تواند به خاطر ضعف روزه را بخورد، ولی اگر به قدری ضعف پیدا کند که تحمل آن بسیار مشکل شود می تواند روزه را بخورد، و همچنین اگر برای او ضرر یا خوف ضرر داشته باشد، بنابراین دخترانی که به سن بلوغ - که بنا به نظر مشهور همان تکمیل نه سال قمری است - می رسند واجب است روزه بگیرند و ترک آن به صرف دشواری، ضعف جسمانی و مانند آن جایز نیست. بلی اگر برای آنها ضرر داشته و تحمل آن برای ایشان همراه مشقت زیاد باشد می توانند افطار کنند. 

 روزه گرفتن از چه زمانی واجب شد؟

آنچه در بیشتر منابع اسلامی دیده می شود این است که وجوب روزه در سال دوم هجرت با نزول آیه 183 سوره بقره به مسلمانان ابلاغ شد. برخی نیز وجوب روزه را در سال اول هجری می دانند. (ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، ج ‏1، ص 199)

برخی نیز بدون این که اشاره ای به تاریخ وجوب روزه بکنند، گفته اند:با نزول آیه 183 سوره بقره، روزه بر مسلمانان واجب شد. (قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ‏1، ص 65) ظاهراً اختلاف در سال اول یا دوم هجری، بنابر اختلاف مبانی در آغاز سال هجری است.

واقدی درباره تاریخ واجب شدن روزه ماه رمضان و زکات فطره و نماز دو عید و استحباب قربانی کردن‏ می گوید:«یک ماه پس از تغییر قبله در ماه شعبان که هجدهمین ماه هجرت(سال دوم هجرت) بود احکام واجب شدن روزه ماه رمضان نازل شد و در همین سال پیامبر(ص) دستور داد که زکات فطره پرداخت شود و این پیش از واجب شدن زکات اموال بود. رسول خدا فرمان داد که افراد متمکن زکات فطره را از طرف خود و خانواده خود برای کوچک و بزرگ و آزاد و برده و زن و مرد پرداخت کنند و مقدار آن را یک صاع خرما یا یک صاع کشمش یا جو، و یا دو مُدّ گندم تعیین فرمود ... پیامبر(ص) روز عید فطر در مصلی پیش از آن که خطبه ایراد فرماید، نماز می گزارد