تاریخچه پیدایش و راه های انتقال ویروس ایدز

این عامل که بعدها به ویروس خود ایمنی انسان (HIV) تغییر نام داد، سبب بیماری ایدز یا نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی، یکی از بدترین بیماری های همه گیری که جهان به خود دیده می شود. تا سال 2015، تقریبا 34 میلیون نفر به دلیل اثراتی که ایدز روی بدن شان گذاشت از بین رفتند. با این حال، به لطف پیشرفت در انواع درمان ها و راه های پیش گیری، تعداد مبتلا شدن و مرگ و میر کاهش یافته و از سال 2005 که در اوج خود بود، هر ساله کم و کمتر شده است.

ویروسی غیر معمول

ایدز موفق شده تا میلیون ها نفر را به سبب نحوه تاثیرگذاری اش از پای درآورده و بکشد. HIV از طریق رابطه نزدیک با یک شخص مبتلا، منتقل می شود. به هر طریقی که خون فرد مبتلا وارد سیستم گردش خون فرد سالم شود، ویروس وارد بدن او خواهد شد. با در نظر گرفتن اینکه بسیاری از ویروس ها از طریق آب یا هوا وارد بدن می شوند، شیوه انتقال HIV فاکتوری محدود کننده به حساب می آید.

با این حال، یک فرد ممکن است سال ها پیش از آنکه متوجه شود ناقل HIV است، آن را به افراد دیگری نیز انتقال دهد. در طول یک دهه، فرد می تواند ده ها نفر را به ویروس مبتلا ساخته و آن تعداد نیز به تقابل می توانند ده ها نفر دیگر را آلوده سازند. به همین دلیل، درصد احتمال ابتلا به ویروس در افرادی که روابط آزاد و یا سوابق اعتیاد در گذشته داشته اند بیشتر است.

HIV به سلول های سیستم ایمنی ما آسیب وارد کرده و آن ها را به کارخانه های تولید HIV تبدیل می کند. به آرامی، تعداد سلول های ایمنی در بدن کاهش یافته و ایدز پدید می آید. زمانی که ایدز آشکار می شود، فرد به چندین بیماری مختلف دچار شده، چون سیستم ایمنی فرد به قدری ضعیف شده که توانایی مقابله با عوامل بیگانه را ندارد. جالب اینجاست که فرد مبتلا به ویروس HIV ممکن است از طریق یک بیماری باکتریایی جان خود را از دست دهد و ویروس هیچ نقشی در کشتن فرد نداشته باشد.

در حقیقت HIV فقط حکم تخریب کننده دیوارهای دفاعی اصلی بدن را دارد. اگر شهری بدون دفاع باشد، هر ارتش کوچک و ناتوانی می تواند وارد آن شده و کنترل را به عهده بگیرد. اما این مسئله را باید توجه داشت که ایدز به تنهایی قادر نیست فردی را بکشد.

چگونگی پیدایش ویروس ایدز

همانند تمامی ویروس ها، HIV به راحتی جهش می یابد و تغییر می کند، به همین دلیل، کسی هنوز نتوانسته دارویی برای ریشه کن کردن آن پدید آورد، درست مثل سرماخوردگی.

HIV چگونه منتقل می شود

در زیر راه های انتقال ویروس به طور کلی دسته بندی شده است:

• از طریق به اشتراک گذاری سرنگ ها
• از مادر مبتلا به فرزند در طول بارداری و زایمان
• طی پروسه انتقال خون

ویروس از طرق زیر به فرد منتقل نخواهد شد:

• بزاق، اشک و عرق:بزاق و اشک حاوی مقدار بسیار اندکی از ویروس هستند اما دانشمندان تاکنون ویروس را در عرق فرد زنده پیدا نکرده اند.
• حشرات:HIV مثل زیکا نیست. حشراتی که خون یک فرد مبتلا به HIV را می مکند، ویروس را به فرد دیگری منتقل نخواهند کرد.
• شنا کردن در یک استخر با یکدیگر
• غذا خوردن با یکدیگر
• نشستن در کنار فرد

ویرس HIV چه می کند

وقتی که HIV وارد بدن انسان می شود، یک راست به سراغ بافت های لنفاوی می رود، جایی که لنفوسیت T کمک کننده در آن قرار گرفته است. به ترتیب می بینیم که HIV چگونه این سلول ها که به نوعی سرباز بدن به حساب می آیند را از پای در می آورند:

راههای انتقال ویروس ایدز

عکس رونویسی:آنزیم های ویروسی، فرآیند رونویسی را برعکس کرده و RNA را به DNA تبدیل می کنند.
ادغام:DNA تازه ساخته شده، به وسیله آنزیم ها وارد هسته سلول می شود و DNA آن با DNA سلول ادغام می شود.
رونویسی:DNA ویروسی از هسته جدا شده و mRNA ها را می سازد، آن هم با کمک آنزیم های خود سلول. mRNA حاوی پیام و نقشه ساخت پروتئین های جدید ویروسی است.
ترجمه:mRNA توسط آنزیم ها از هسته خارج شده و سپس اجزای سلول این پیام را دریافت می کنند که حالا پروتئین ها و آنزیم های ویروسی را بسازند.
اتصال قطعات به هم:RNA و آنزیم های ویروسی در گوشه سلول به یکدیگر می پیوندند و یک آنزیم به نام پروتئاز، پلی پپتید ها را به تکه های کوچک پروتئین ویروسی تبدیل می کند.
جوانه زدن:ویروس جدید HIV که حالا در نزدیکی غشا شکل گرفته، دیواره سلول را سوراخ می کند و بیرون می آید. پروسه فوق آنقدر ادامه پیدا می کند تا سلول به طور کل از هم بپاشد و تمام اجزای آن مورد استفاده ویروس قرار گیرد.
اگر میزان سلول T کمک کننده در هر فرد پایین تر از 200 عدد در هر میلی متر مکعب خون باشد، وی را مبتلا به ایدز می دانند و انتظار عمری سه ساله برای این فرد می رود.

اثرات جهانی ایدز