صفر تا صد نگهداری، مراقبت و پرورش گیاه خرزهره+ خطرات

آشنایی با گیاه خرزهره و آموزش مهم ترین نکات کاشت و پرورش آن

خرزهره یک گیاه سمی است که از اوایل بهار تا پاییز گل می دهد. درختی دارای گل یا نوعی بوته خوشبو با شاخه های همیشه سبز است. سفید، زرد، صورتی و قرمز رنگ گلهای گیاه خرزهره می باشند که به شکل خوشه ای روی برگ های سبز تیره و براق گیاه نمایان می شوند. هر گل خرزهره دارای 5 گلبرگ می باشد که همچون پره های پنکه از هم باز هستند. برگ های نرم و باریک گیاه چرمین هستند.

این گیاه توانایی رشد در گرما، نمک، خشکی و خاک ضعیف را دارد و دارای سرعت رشد بالایی است بنابراین نیاز سالانه به هرس کردن دارد و همیشه سر سبز و شاداب است. خرزهره به دلیل همیشه سبز بودن برای تزئین حیاط گزینه مناسبی است البته پرورش خرزهره با رعایت برخی اصول در گلدان هم امکانپذیر می باشد.

برگهای خرزهره (N.odorum) N.indicum کشیده و بلند و به طول ١٠ الی ٢٠ سانتی‌متر است و دارای تنوع رنگ در گلهایش است که در فصل گلدهی می توان رنگهای زیبای آن را مشاهده کرد. میوه های گیاه خرزهره به صورت قلمی و باریک هستند و پوشش غلاف مانند بر روی آن دارای مقدار زیادی دانه با موهای ابریشمی است. گیاه خرزهره در هر نقطه و مکانی کاشته می شود و البته به صورت خودرو در بعضی مناطق هم یافت میشود.

خرزهره یک درختچه بسیار زیبا است ولی به خاطر سمی بودن برای هر جانور زنده ای خطر بزرگی محسوب می شود. خوردن یک قسمت کوچک از آن برای هرجنبده ای ممکن است به مرگ ختم شود و یا دست زدن به آن سبب تحریک و آلرژی پوست گردد، حتی دود ناشی از سوزاندن آن نیز ممکن به دلیل سمی بودن ضایعاتی ببار بیاورد. پس برای حفظ ایمنی بیشتر بهتر است هنگام کارکردن با این گیاه از دستکش یا لباس آستین بلند استفاده شود.

روش های تکثیر گیاه خرزهره

تکثیر خرزهره به روشهای گوناگونی انجام می شود که در ادامه این بخش از نمناک با آنها آشنا خواهیم شد:

تکثیر از طریق کشت بذر

برای این منظور شما می توانید به کاشت بذر اقدام کنید چرا که یکی از روش های رایج کشت این گیاه، کاشت بذر است برای این کار ابتدا بستری زهکشی شده فراهم کنید و بعد بذرها را در بستر بپاشید و روی بذرها را بپوشانید. در طول جوانه زنی آبیاری باید به شکل غبارپاشی انجام شود تا از حرکت و جابه جایی بذرها جلوگیری گردد. وقتی گیاه به اندازه کافی در بستر خود رشد کرد و به مرحله ی سه برگی رسید یعنی زمان انتقال آن به زمین اصلی فرا رسیده است.

تکثیر از طریق قلمه زنی

از رایج ترین روشهای ازدیاد این گیاه قلمه زنی است و زمان آن فصل بهار یا اواسط تابستان می باشد که از ساقه های نیمه چوبی بدون گل، قلمه هایی تهیه می کنند و بعد باید برگهای قسمت پایین قلمه ها را حذف کنند و قلمه را درون بستری مناسب کاشته تا مراحل رشد و تولید ریشه انجام گردد.

شرایط مورد نیاز گیاه خرزهره

این گیاه برای رشد به شرایطی نیاز دارد شامل:

نور

خرزهره در زیر آفتاب مستقیم رشد بسیار خوبی دارد ولی اگر در جاییکه کمی سایه داشت نیز کاشته شود می تواند رشد کند. در مناطق گرم و آفتاب داغ خرزهره را می توان در باغچه ی حیاط کاشت.

آبیاری

گیاه خرزهره تحمل خشکی را به خوبی دارد ولی اگر به طور منظم آبیاری شود شاخ و برگهای شاداب و جوانتری خواهد داشت. در فصل زمستان نباید گیاه خرزهره برای زمان بیشتری در خاک مرطوب باشد چرا که ریشه هایش می پوسد و اگر خاک کناره های ریشه ها برای زمان بیشتری خیس بماند برگهای گیاه رو به زردی می رود.

خاک

خرزهره در هر خاکی سازگار است و در خاک شنی و سنگین و رسی نیز میتواند رشد کند. گیاه خرزهر در پی اچ نرمال بین شش و نیم الی هفت و نیم، رشد بسیار خوبی دارد. خرزهره در هر شرایط و مکانی که کاشته شود زود با آنجا سازگار می شود.

این گیاه در خاک ضعیف زود رشد می کند اما اگر خاکتان خیلی ضعیف است می توانید در هنگام کاشت به خاک آن مواد ارگانیک مانند کمپوست بیفزایید تا هم قدرت نگهداری آب موجود، بیشتر شود و هم خاک تقویت گردد.

کود دهی

بعد از کاشت و قرار گرفتن گیاه در خاک نیازی به کود دهی نیست. البته در صورت خیلی ضعیف بودن می توان مقداری کود به آن افزود، خرزهره با هر شرایطی خود را وفق می دهد.

دما و رطوبت

خرزهره زیاد قادر به تحمل یخ زدگی نیست ولی یخ زدگی سبک و محدود را می تواند تا حدی دوام بیاورد. اگر در منطقه ای دارای آب و هوای سرد زندگی می کنید بهتر است گیاه را در گلدان پرورش داده و در زمستان در داخل خانه نگهداری کنید. ولی بهتر است مدت زمان نگهداری آن را در خانه کاهش دهید و دور از سرما نگهداری کنید و وقتی در فصل بهار هوا گرم شد گل را به بیرون از خانه انتقال دهید.

هرس

هرس تنها مراقبتی است که گیاه خرزهره به آن نیاز دارد بعد از اتمام فصل گلدهی گیاه خرزهره را میتوان برای پرپشت شدن هرس کرد. البته هرس کردن زیاد هم لازم نیست می توان به جای هرس نوک شاخه های گیاه را کمی کوتاه کرد تا بعد از رشد بلند و بدشکل نشود. با هرس مناسب می توان گیاه خرزهره را به خوبی شکل داد و در یک حد و اندازه ی دلخواه نگه داشت که این نوع هرس در روزهای واپسین پاییز انجام می شود.

آفات و بیماری ها

• این گیاه کمتر به بیماری و آفت مبتلا می شود. البته گاهی نیز ممکن است خلاف آن انجام شود لذا مواظب این بیماری و آفتها باشید.
• از آفات این گیاه می توان به شپشک، شته، آرد آلو و سپرداران اشاره کرد که از آفات معمولی هستند. این آفات اغلب به وسیله صابون های حشره کش و روغن تا حدودی کنترل می شوند.
• پروانه و لار هم می توانند به این گیاه صدمه بزنند برای از بین بردن این آفات می توان از BT استفاده کرد.
• اگر ریشه گیاه به مدت طولانی در فصل سرما در خاک مرطوب قرارگیرد قارچ پوسیده کننده ریشه، سبب از بین رفتن گیاه می شود.
• سوختگی باکتریایی برگ هم خیلی کم اتفاق می افتد که در صورت بروز آن، درمانی ندارد.

عوارض جانبی خرزهره

گیاه خرزهره سرشار از مواد سمی می باشد گلها، ساقه ها، شیره، برگها و حتی وقتی سوزانده یا خشک شود نیز سمی است. خرزهره منشأ پرقدرت از گلیکوزیدهای قلبی است که می تواند منجر به نامنظم شدن ضربان قلب گردد. نوشیدن یک جرعه آب از یک گلدان با گل خرزهره یا خوردن یک برگ آن می تواند یک کودک را به کشتن دهد اگرچه میزان مرگ و میر در مورد انسان کم است.

مسمومیت توسط خرزهره بیشتر در مزارع برای حیوانانی چون اسب و گاو و... در هنگام چریدن اتفاق می افتد. البته پرندگان وحشی نیز گاهی از مسموم شدن در امان نمی مانند.

اگر قصد نگهداری از این گیاه را در خانه دارید اول اطمینان حاصل کنید که کودک یا حیوان خانگی به آن نزدیک نخواهد شد یا هنگام تماس حتما از دستکش و لباس آستین بلند استفاده کنید و بعد از اتمام کار حتما دستان خود را بشویید.

علایم مسمومیت

مسمومیت بعد از چند ساعت تماس با گیاه خود را نشان میدهد در کودکان و حیواناتی که گیاه را می خورند اولین علامت مسمومیت، مرگ می باشد.

در ادامه این مطلب از نمناک به بعضی علامت های مسمومیت گیله خرزهره از شدید تا خفیف که ممکن است فردی آن را تجربه کند اشاره میکنیم:

1. فشارخون پایین
2. اسهال، حالت تهوع، از دست دادن اشتها
3. استفراغ یا درد معده
4. خستگی
5. ضعف
6. مشکل تنفسی
7. جوش یا کهیر

اگر مسمومیت شدید باشد ممکن است حتی نیاز به بستری شدن هم داشته باشد ولی مسمومیت متوسط یک الی سه روز به طول می انجامد.

مراقبتها در رابطه با گیاه خرزهره

• این گیاه کاملا سمی بوده لذا در صورت نگهداری و کاشت در خانه مواظب کودکان باشید.
• دود حاصل از سوزاندن آن به دلیل سمی بودن، ایجاد فضای سمی را به دنبال دارد.
• اگر برگ گیاه توسط کودک خورده شود سبب بروز مشکلات قلبی می شود.
• اگر گیاه دچار کمبود موادغذایی شود، رشد آن کم شده و برگهایش می ریزند و گل دهی آن نیز کم می شود در این موقع باید از کود یا محلول کودی استفاده شود.

بخش مورد استفاده خرزهره

برگهای خرزهره با رعایت اصول و احتیاط لازم دارای خواص دارویی و درمانی می باشد.

اثرات دارویی و طرز استعمال خرزهره

درمان بیماریهای پوستی و درمان کچلی

برای این کار می توان هم ازجوشانده برگ خرزهره در روغن و هم خیسانده آن در آب استفاده کرد.

ذکر این نکته ضروری است که استعمال به صورت خارجی است.

تنظیم ضربان قلب و تقویت قلب

به این منظور اول عصاره خرزهره را در آب و الکل حل کرده و بعد به صورت قرص های بسیار کوچک 0/5 گرمی در آورده و روزانه به تعداد ٢ الی 4 عدد از آن را مصرف می کنند.