رازک | معرفی و آشنایی با پرورش و نگهداری گیاه “رازک”

اگرچه ((واویلوف)) منشا رازک را نواحی مدیترانه گزارش کرده است ، ولی این گیاه به طور وسیعی در مناطق معتدله نیمکره شمالی گسترش دارد و در اکثر کشورهای اروپایی به صورت خودرو می روید .

رازک به طور خودرو در جنگلهای غیر متراکم بید و در بین درختان نارون ، زبان گنجشک ، بلوط و در خاکهای مرطوب نقاط دیگر می روید . این گیاه تقریبا" در تمام کشورهای اروپایی کشت می شود .

رازک دارای ساقه ای بالا رونده است که ارتفاع آن در ارقام مختلف متفاوت و بین 5 تا 10 متر می باشد . ساقه این گیاه در جهت حرکت عقربه های ساعت (به سمت راست) حول قیم می پیچد .

رازک گیاهی دو پایه است . گلهای نر به صورت خوشه از بغل برگها روییده و به طرف پایین آویزان می شوند . گلهای ماده به شکل مخروطهای بیضی شکل و مجتمع می باشند . برای کشت همواره از گیاهان ماده استفاده می شود ، زیرا گلهای نر کیفیت مطلوبی (مقدار و نوع مواد موثره) ندارند . هنگام کاشت و تکثیر رازک باید توجه داشت تا شعاع سه کیلومتری ، انواع خودروی رازک وجود نداشته باشد . زیرا بر اثر انتقال دانه گرده آنها (به وسیله باد یا حشرات) بر روی گل گیاهان کشت شده ، بذر تولید و از کیفیت گلها به طور بارزی کاسته می شود .

 

 

 

طول و ضخامت ریزوم در شرایط مختلف اقلیمی متفاوت می باشد . طول آن بین 20 تا 40 و قطر آن بین یک تا دو سانتی متر است. ریشه رازک بسیار سریع الرشد است و طول آن به سه تا پنج متر می رسد . از ریزوم انشعابهای متعددی خارج می گردد که به ریشه های تابستانی معروف بوده و کم و بیش سطحی می باشند . از ریزوم ساقه های زیرزمینی متعددی به نام ریشه رست (استلون) خارج می شود . ریشه رستها به صورت افقی قرار می گیرند و از رشد سریعی نیز برخوردارند . روی ریشه رست پس از هر 8 تا 10 بند (گره) یک ساقه به صورت قایم رشد می کند و گیاه جدیدی به وجود می آید .

 

از جوانه های رویشی موجود در ریزوم همه ساله در اوایل بهار 10تا 15 (گاهی 30 تا 40) ساقه رشد می کند . ضخامت ساقه رازک بین 5/1 تا 3 سانتی متر است . ساقه ها شش گوش و برجسته هستند که از محل گوشه ها زوایدی کرک مانند که دو شاخه و کم و بیش زبر می باشند خارج میشود .

 

قسمت تحتانی رازک از سال دوم کم و بیش سخت و چوبی می شوند . ساقه از سطح خاک به طول 30 تا 40 سانتی متر به طور مستقیم و فاقد هر گونه انشعاب رشد می کند . از فاصله مذکور به بعد ساقه حاوی انشعابهای متعددی می شود که به قیم متصل می شوند و حول آن در جهت عقربه های ساعت می پیچند . رنگ ساقه در ارقام مختلف متفاوت است و از صفات گونه ای محسوب می شود و ممکن است سبز روشن (زرد مایل به سبز) سبز تیره یا کم و بیش قرمز مایل به سبز باشد .

 

تولید گل در محل شاخه های فرعی در ارقام مختلف متفاوت است و از فاصله 50 تا 150 سانتی متر از سطح زمین صورت می گیرد . به هر حال گلها روی شاخه های فرعی تشکیل می شوند . برگها متقابل ، پهن و پنجه ای شکل بوده و دارای سه تا پنج بریدگی (بندرت دارای هفت بریدگی) می باشد .

 

برگها به رنگ سبز تیره و به علت وجود زواید کرک مانند دارای سطحی ناصاف هستند . رازکهای کشت شده دارای گلهای مخروطی شکل می باشند . هر مخروط دارای 20 تا 60 قطعه پولک مانند است . گلها پس از رشد کامل ، مخروطی و کله قندی شکل می شوند . هر مخروط دارای یک محور کم و بیش طویل است که قطعات فلس مانند به طور متراکم و انبوه حول آن قرار می گیرند . فلسها کم و بیش مقعر هستند که در ناحیه تحتانی داخل آن ، حفره های مخصوص که حاوی مواد موثره می باشند قرار دارند . شکل و اندازه گلها در ارقام مختلف متفاوت است .

 

رازکهای وحشی معمولا" از گلهای نر که دارای دانه گرده می باشند تشکیل شده اند . محور گل (شاتون) در این نوع رازکها طویل است و ممکن است به 15 تا 20 سانتی متر نیز برسد .

گلهای ماده رازکهای کشت شده دارای کرکهای ترشحی به رنگ زرد لیمویی است و محتوی مواد موثره می باشند .

مواد موثره گلهای رازک شامل مواد و ترکیبات رزینی (12 تا 22 درصد) ، تاننها (4 تا 8 درصد) ، اسانس (5/0 تا 2 درصد) و فلاونوئیدها می باشند .

 

در میان مواد مذکور ترکیبات رزینی مهمترین ترکیبات موجود در گلهای رازک را تشکیل می دهند . مهمترین این ترکیبات ((هومولون)) است . این ماده در صنایع تولید ماءالشعیر از اهمیت خاصی برخوردار است . مهمترین مواد تشکیل دهنده ((هومولون)) را ((آلفا و بتا اسیدهای تلخ)) تشکیل می دهند و مقدار آن در ارقام مختلف و همچنین در قسمتهای مختلف گل متفاوت است . مقدار ((آلفا اسیدهای تلخ)) بین 4 تا 12 درصد است . مهمترین مواد تشکیل دهنده آلفا اسیدهای تلخ عبارتند از ((هومولون)) ، ((گومولون)) و ((آدهومولون)) .

 

((بتا اسیدهای تلخ)) انواع دیگری از ترکیبات رزینی هستند که در مقایسه با ((آلفا اسیدهای تلخ)) اهمیت کمتری دارند . مقدار این مواد بین چهار تا شش درصد است . مهمترین مواد تشکیل دهنده بتا اسیدهای تلخ عبارتند از :((لوپولون)) ، ((پری لوپولون)) و ((ایزولوپولون)) . لوپولون از مواد و ترکیبات رزینی دیگری تشکیل شده است و تاکنون بیش از 200 نوع از آنها شناسایی شده که شامل رزینهای نرم مومی و رزینهای سخت (به مقدار 5/1 تا 2 درصد) می باشد .

مقدار اسانس و ترکیبات تشکیل دهنده آن در قسمتهای مختلف گل و همچنین در شرایط اقلیمی مختلف متفاوت است . تاکنون بیش از 40 ترکیب ترپنی یا ترپنوئیدی در اسانس گل رازک شناسایی شده است که مهمترین آنها عبارتند از میرسن ، ((بتاکاریوفیلن)) و ((هومولن)) .

 

مقدار مواد موثره در اوایل تشکیل گل کم است که با نمو کامل گل ، مقدار آنها به حداکثر می رسد .رازک گیاهی همی کریپتوفیت است . اندامهای هوایی در طول دوره سرما بر اثر سرمازدگی خشک می شوند ولی ریشه زنده بوده و فعالیت خفیفی دارد . با مساعد شدن هوا جوانه های رویشی ریشه به فعالیت افتاده و به تشکیل ساقه و سایر اندامهای هوایی اقدام می نمایند .رازک به طور متوسط 16 تا 18 سال عمر می کند . چنانچه شرایط اقلیمی محل رویش مناسب باشد طول عمر این گیاه به 30 تا 40 سال نیز می رسد ولی تا 8 الی 10 سال بازدهی اقتصادی دارد .

در ناحیه ی تحتانی فلس های گل های ماده حفرات حاوی مواد موثره وجود دارند. مواد موثره ی موجود در گل های ماده ترکیبات رزینی و اسانس می باشند که در این میان ترکیبات رزینی دارای اهمیت فوق العاده ای هستند. ترکیبات رزینی موجود در گلهای ماده ی رازک به دو دسته ی آلفا اسید های تلخ و بتا اسید های تلخ تقسیم بندی می شوند.

زمان کشت در فروردین یا حداکثر اردیبهشت ماه و بعد از معتدل شدن هواست . نحوه کشت و ازدیاد آن از کاشت ریشه غده ای آن و روش کاشت آن درست مانند سیب زمینی و در عمق سه یا چهار سانتیمتری خاک بصورت کرته دادن (کاشت در محیط برآمده از خاک= تپه ای کردن خاک) است و نوک جوانه غده باید رو به بالا و سطح خاک باشد. نوع خاک بایستی آب در رو و قدری شنی باشد ولی نیاز به آبیاری فراوان و مرتب (هفته ای یکبار) و خاک تقویت شده دارد. در مناطق سرد سیر نیز امکان کاشت وجود دارد ولی روش آن مختلف است و باید ابتدا در گلدان کاشته و در محیطی نسبتا گرم نگهداری و در اوایل خرداد آنرا به محل اصلی منتقل و در زمین کاشت. هر گیاه باید با دیگری حدود یک متر و نیم فاصله داشته باشد. در این مقاله وقتی صحبت از رازک میشود منظور گل تکامل یافته نوع ماده آنست.

بصورت عمودی رشد مارپیچی نموده و گاه دو ساقه از یک غده رویش مییابد. در اواسط فروردین جوانه زده و در تابستان رشد کامل نموده و تا اوایل پاییز سبز میماند. از رویش گیاهان در اطراف خود متنفّر است و بایستی همواره اطراف ساقه و ریشه آنرا از گیاهان هرزه پاک نمود و برای جلوگیری از رویش گیاهان هرزه ، ریختن کاه به قطر 20 سانتیمتر در اطراف ساقه آن توصیه میشود. نیاز به تقویت خاک دارد و کود گاوی بهترین دوست این گیاه است. مدتی پس از آنکه بطول حدود 15 سانتیمتری رسید جوانه هایی در اطراف ساقه جوان ظاهر میشوند. مصرف کود شیمیایی نیز توصیه میشود. عبور گیاه از روی نرده یا لابلای آن و یا اتصال آن توسط ریسمان به پشت بام ساختمان و هر گونه بلندی دیگر یا ساختن برجک امکان پذیر است.

 

گیاهی است سخت و مقاوم که ساقه آن گاهی بطول دوازده متر و وزنی بیش از 10 کیلو نیز میرسد و پس از دوره یکساله در اوایل پاییز خشک ولی ریشه آن (rhizomes) در خاک رشد و توسعه و تکثیر یافته و هر غده را در سال بعد میتوان بطور جداگانه کاشت. رویش آن در سال نخست ممکن است به سه متر برسد که در سالهای بعد طولانی تر میشود. رویش آن بستگی زیادی به فراوانی نور آفتاب و تابش مستقیم آن دارد.

جوانه های ضعیف را باید از ساقه جدا کرد و قابل خوردن نیز هستند. بعضی دیگر را عقیده بر آنست که نباید هیچ ساقه جوانی را جدا نمود. پس از آنکه بطول 30 سانتیمتر رسید باید آنرا بست و بوسیله ریسمانی طولانی آنرا به داری بلند و یا حتی بالای سقف خانه متصل نمود تا رشد کامل باید آنرا در مهار نگهداشت و گیاه دور همان ریسمان پیچیده و بالا میرود. شکوفه آن بزرگ و در ابتدا شبیه دانه های شنی و خشن و سپس به مخروطی شکل شبیه میوه کاج میشود. بستگی به نوع آن به قطر حدود دو سانتیمتر و طول تا پنج سانتیمتر میرسد. زمان کشت تا مرحله نهایی (کاشت تا برداشت) حدود چهار ماه است.

داشت.

 

پس از اینکه ارتفاع بوته ها به 20 سانتی متر رسید ساقه های را باید حلو قیمی که دریای آنتعبیه شده پیچاند چنانچه هر بوته دارای چند شاخه باشد باید فقط در تاسه شاخه را حول قیم قرارداد از اواخر خرداد علفهای هرز بین ردیفها را بادی یا توسط ماشین باید وجین کرد. سال اول رویش در فصل تابستان ارقام نامناسب و بوته های بیمار را شناسایی و جمع آوری می کنند. واکاری در فصل پائیز انجام می گیرد در این فصل بوته های دگیر را جایگزین بوته های خشک شده باید کرد. سال اول رویش در فصل پائیز 40 تا 50 کیلوگرم در هکتار ازت 80 تا 100 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر 140 تا 160 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس باید به اخک اضافه کرد. سال دوم ر اوایل بهار 60 تا 80 کیلوگرم ازت به خاک اضافه می شود و همچنین سله های ایجاد شده در فواصل بین ردیفها را باید شکست بطورکلی مراقبتهای رازک شامل مراقبت بهار ، تابستانه و پائیزه می باشند. مراقبتهای بهاری :شامل آماده سازی خاک ، حاصلخیز کردن زمین، هرس ریشه، مبارزه با علفهای هرز و کمک به قرار گرفتن گیاه حول قیم مراقبتهای تابستانه :کمک به پیچیدن گیاه حول قیم بریدن و جدانمودن شاخه های عقیم زنانه ، مبارزه آفتها بیماریها مرقبتهای پائیزه (پس از برداشت محصول) :بریدن ساقه ها، آماده سازی خشک افزودن کود مورد نیاز گیاهان به خاک بیماریهای رازک می توان سفیدک جفتی را نام برد. که برای مبارزه با این بیماریها هر 5 تا 6 روز باید اقدام به سمپاشی گیاهان نمود و 10 تا 14 مرتبه سمپاسی را تکرار کرد.از آفتهای عمده رازک شته رازک می باشد که باید از آفت کش مناسب آن استفاده نمود.

رازک بطور متوسط 16 تا 18 سال عمر می کند و چنانچه شرایط اقلیمی مناسب باشد طول عمر گیاه به 30 تا 40 سال نیز میرسد وی 8 تا 10 سال بازدهی اقتصادی دارد. برداشت گلهای گیاه رازک همواره با ماشین انجام می گیرد هنگامیکه گلها کاملاً رسیده و گیاهان پوشیده از گل باشند. بایدآنها را برداشت نموده رسیده به رنگ زرد مایل به سبز می باشند زمان جمع آوری گلهای در ارقام مختلف متفاوت است ولی معمولاً در اواسط خرداد یا اواخر شهریور زمان مناسبی برای برداشت گل رازک است. برداشت به وسیله ماشینهای مخصوص انجام میگیرد. ابتدا به بریدن گیاه از فاتصله 60 تا 80 سانتی متری از سطح زمین اقدام می شود (به همراه قیم) سپس برای جدا کردن گبلها از سایر قسمتهای گیاه به مراکز مخصوص منتقل میشوند پس از برداشت گلها را باید بالافاصله خشک کرد برای خشک کردند گل نباید از دمای بیش از 60 درجه سانتی گراد استفاده شود. همچنین زمان خشک شدن گلها نباید از 5/3 تا 6 ساعت تجاوز کند. عملکرد محصل گل خشک 5/0 تا 5/2 تن در هکتار است نسبت گل تازه خشک 4 به 1 است.

رازک در طول رویش به درجه حرارت زیادی نیاز ندارد. اندام هوایی این گیاه به سرما حساس ولی اندام زیرزمینی در برابر سرما مقاوم می باشند. این گیاه در مرحله گل دهی بیشترین مقدار دما نیاز دارد. بطوریکه میانگین دما در مرحله گل دهی 16 تا 18 درجه سانتی گراد مناسب است. بارندگی نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد. رازک را نباید در مناطق باد خیز کشت.

مناطق مرطوب نه تنها سبب کاهش نر و در نتیجه کاهش مواد موثره گلها می گردد.

زمین اصلی باید کاملاً صاف و فاقد هر گونه پستی و بلندی باشد خاکهایی بابافت متوسط و با ضخامت زیاد و حاوی مقادیر فراوان ترکیبات کلسیم خاکهای مناسبی برای کشت رازک است PH خاک برای گیاه بین 5/6 تا 7 مناسب است. نوع خاک زهکش و قدری شنی باشد ولی نیاز به آبیاری فراوان و مرتب (هفته ای یکبار) و خاک تقویت شده دارد. از لحاظ نیاز های اکولوژیکی به آب و هوایی نسبتا خنک و متوسط دمای 15 تا 18 درجه سانتی گراد نیاز دارد. رازک در مناطقی می روید که دارای حداقل 550 تا 600 میلیمتر بارندگی می باشند و توصیه می شود که در مناطق بادخیز و همچنین دارای سطح آب زیرزمینی بالا از کشت این گیاه خودداری شود. رازک به خاک های دارای بافت لومی و غنی از ترکیبات کلسیمی و احتیاج دارد. این گیاه در مناطق شمالی کشورمان بصورت خودرو یافت می شود.

یک گلدان 7 سانتی متری را با خاک استریل حاوی پیت ماس پر کنید و بذر را به عمق 3 میلی متر در خاک بکارید سپس گلدان را به مدت 6 تا 8 هفته در یخچال (دمای 5 درجه سانتی گراد) قرار دهید. در تمام این مدت خاک را مرطوب نگه دارید. بعد از گذشت این مدت گلدان را از یخچال خارج کنید، دمای مناسب برای جوانه زنی بذر 20 تا 24 درجه سانتی گراد می باشد. جوانه زنی معمولا 2 تا 5 هفته طول می کشد. نهال را در اوایل بهار در زمین در یک خاک دارای زهکشی خوب بکارید. بعد از کاشت در زمین، خاک را مرطوب کنید و در اطراف نهال مالچ اضافه کنید و از یک کود آهسته رهش برای گیاه استفاده نمایید. خاک را مرطوب نگه دارید ولی آن را خیس نکنید.

حدود 70 فرآورده ی آرام بخش از رازک در آلمان وجود دارد. در انگلستان حدود 60 فرآورده از آن تهیه می گردد که همگی به عنوان آرم بخش استفاده می شود.

عمده ی این فرآورده ها به صورت قرص هستند.

از عصاره ی خشک رازک به صورت چای و یا فرآورده های دیگر به عنوان خواب آور و مُسکن استفاده می شود.

تهیه چای:یک لیوان آب در حال جوشیدن را بر روی نیم گرم گیاه له شده یا پودر بریزید و 15 دقیقه صبر کنید؛ سپس صاف کرده و میل نمایید.

رازک باید دور از نور و در هوای سرد نگه داری شود. حداکثر مدت نگهداری یک سال است.

مصرف رازک ممکن است در بعضی افراد حساسیت پوستی ایجاد کند. علت آن مربوط به گرده های گیاه است.

آلرژی زا، ضد درد، ضد باکتری، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، معرق، هضم کننده، ادرارآور، قاعده آور، استروژنیک، مُلین، خلط آور، قارچ کش، خواب آور، شیرافزا، مُسهل، مخدر، مقوی اعصاب، مقوی معده، آرام بخش، مقوی رحم، ضد کرم و کاهش دهنده ی میل جنسی.

1- چای و یا دم کرده ی رازک بهتر است شب هنگام یا قبل از خواب مصرف شود تا بتوان خواب آرام تری را در پیش داشت. این میزان مصرف را می توان تا سه بار در روز تکرار کرد.

2- میزان مصرف فراورده های صنعتی رازک مانند قرص و یا کپسول در راهنمای همراه دارو توصیه شده است.

3- گل های ماده تحت عنوان Strobiles مشهور می باشند که قسمت دارویی رازک هستند.

4- خواص گیاه رازک به طور چشمگیر به نو یا کهنه بودن آن ارتباط دارد، چون مواد موجود در آن با گذشت زمان اکسید می گردند. مثلا مصرف تازه ی گل های ماده برای رفع بدخوابی بسیار موثر است، در صورتی که خشک شده ی گل های ماده برای پُر کردن بالش افرادی که دارای بی خوابی هستند مناسب است. تعویض گل های خشک ماده در این بالش های باید هر دو سه ماه صورت گیرد، چون گل های خشک کهنه رازک دارای خاصیت محرک می باشند.

5- برای رفع بی خوابی بهتر است از گل های ماده ی تازه خشک شده و یا گل های فریز شده استفاده نمود. در این صورت بر روی 2 قاشق چای خوری از گل ها، یک لیوان آب جوش ریخته و پس از 5 تا 10 دقیقه صاف نموده و میل کنید.

1. رازک به عنوان یک فاکتور نگه دارنده و طعم دهنده در صنایع غذایی بالأخص برای تهیه ماءالشعیر استفاده می شود و مسئول طعم تلخ در ماءالشعیر است.

2. رازک در کرم ها و لوسیون های مخصوص پوست نیز کاربرد دارد.

3. در تهیه شکلات، کیک و ژلاتین هم از رازک استفاده می شود.

4. داروهای گیاهی حاوی رازک روز به روز در حال گسترش می باشند.

خواص رازک

طبع رازک

طبع آن سرد است.

سابق بر این برای برطرف کردن علائم یائسگی از هورمون درمانی استفاده می شد و قرص های حاوی استروژن و پروژسترون تجویز می گردید؛ اما با مشخص شدن اثر این داروها بر افزایش ریسک ابتلا به سرطان های سینه و تخمدان مصرف این داروها ممنوع گردید. اخیراً به جای هورمون درمانی به خانم ها در سنین یائسگی توصیه می شود تا از گیاهان دارویی حاوی هورمون های زنانه استفاده نمایند.

رازک دارای مواد شیمیایی شبه استروژنی می باشد که برای شرایطی که با تغییرات هورمونی در ارتباط است، مفید می باشد. یکی از این شرایط یائسگی می باشد؛ زیرا در سنین یائسگی سطح هورمون های زنانه کاهش می یابد و نیاز است تا این هورمون ها از منابع دیگری تامین شوند. یکی از بهترین منابع هورمون های زنانه رازک می باشد. نتایج تحقیقات نشان می دهد مصرف روزانه عصاره رازک به دلیل دارا بودن استروژن های گیاهی بر کاهش علائم ناشی از یائسگی مانند گرگرفتگی موثر است.

فعالیت ضد سرطانی پلی فنل های موجود در عصاره رازک در تحقیقات متعدد به اثبات رسیده است. رازک سرشار از آنتی اکسیدان ها می باشد و از جمله گیاهانی است که از ظرفیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی برخوردار است و با تمام سرطان ها مبارزه می کند. البته گیاهانی که دارای فیتواستروژن ها مانند رازک، کوهوش سیاه و … هستند؛ رشد سلول های سرطانی در سینه را مهار می کنند.

پزشکان چینی از سالیان دور رازک را به علت اثرات ضدعفونی کننده اش مصرف می کردند. ماده شیمیایی زانتوهومول xanthohumol که در رازک وجود دارد، به عنوان یک عامل ضدعفونی کننده عمل می کند و میکروارگانیسم هایی چون باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و … را از بین می برد.

 

تحقیقات نشان می دهد زانتوهومول که ماده شیمیایی موثر گیاه رازک می باشد، فعالیت ضد ایدز دارد و برای تهیه داروهای ضد ایدز می توان از عصاره این گیاه استفاده نمود.

کلاژن مسئول قابلیت ارتجاعی و سفتی پوست است که جوانی و شادابی را برای پوست به همراه دارد. کلاژناز آنزیمی است که کلاژن موجود در پوست را تجزیه می کند. در نتیجه ی فعالیت این آنزیم پیری زودرس و چین و چروک در پوست ایجاد می شود. مواد شیمیایی موجود در گیاه رازک فعالیت ضد آنزیم کلاژناز دارند و باعث جوانی و شادابی پوست می شوند. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی مواد شیمیایی موجود در این گیاه، پوست را علیه آکنه و سایر آسیب های پوستی محافظت می کند.

 

 

در جامعه شهری و صنعتی امروز سبک تغذیه انسان ها دستخوش تغییرات اساسی شده است. امروزه فست فودها و انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی ها با طعم ها و مزه های متفاوت، جایگزین غذاهای محلی و نوشیدنی های سنتی شده است و گاه انسان ها آنقدر در مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی های مدرن افراط می کنند که غذا و نوشیدنی که می تواند مایه حیات انسان باشد، مخل حیات می شود. 2 نفر از کارشناسان طب سنتی نسبت به مصرف افراطی ماء الشعیرها و نوشیدنی هایی که از گیاه رازک در ساخت آنها استفاده شده است هشدار می دهند. مدیر یک مؤسسه بین المللی طب ایرانی - اسلامی گفت:گیاه رازک موجود در انواع نوشیدنی های میوه ای و ماء الشعیرها می تواند خطرات جبران ناپذیری برای افراد به دنبال داشته باشد. این کارشناس طب ایرانی - اسلامی افزود:استفاده از گیاه رازک چه به طور مستقیم و چه غیرمستقیم که امروزه در انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی های میوه ای وجود دارد برای مصرف زنان باردار، زنان شیرده و کودکان زیر 2 سال خطرناک است و باید این قبیل افراد ا ز مصرف آن جدا خودداری کنند. مصرف انواع نوشیدنی های میوه ای و ماء الشعیرها که در آنها از گیاه رازک استفاده شده است می تواند عوارض دیگری هم برای سایر مصرف کنندگان این قبیل نوشیدنی ها به دنبال داشته باشد که ازجمله این عوارض می توان به عارضه بلوغ زودرس در دختران، تأخیر بلوغ جنسی در پسران، ناتوانی های جنسی برای مردان، افزایش توهمات جنسی در زنان و عارضه چاقی در هر دو گروه زن و مرد یاد کرد. او با بیان اینکه امروزه بحث بلوغ زودرس به یکی از معضلات خانواده ها تبدیل شده است گفت:اگر از نظر علت شناسی به بحث بلوغ زود رس نگریسته شود باید گفت که مصرف انواع غذاهایی که در آنها حجم زیادی هورمون یافت می شود و علاوه بر آن، وجود گیاه رازک در انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیرها می تواند بلوغ زودرس را در دختران به دنبال داشته باشد. این کارشناس طب سنتی افزود:اگر پسران حجم زیادی از نوشیدنی هایی را که در آنها گیاه رازک وجود دارد مصرف کنند، بلوغ جنسی آنها به تأخیر می افتد وحتی می تواند باعث عقیمی شود.

 

اگر بعد از نوشیدن انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی هایی که در آنها رازک وجود دارد، فرد دچار خارش بدن و یا اسهال شد این به آن معناست که آستانه تحمل بدن برای این گیاه به اوج خود رسیده و به طور قطع و یقین باید مصرف این قبیل نوشیدنی ها و ماء الشعیرها قطع شود. او گفت:ممکن است شرکت های سازنده انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیرهایی که در آنها رازک وجود دارد اعلام کنند که میزان رازک موجود درانواع ماء الشعیرها کم است اما این نکته را باید دانست که چون افراد حداقل 2 تا 3 لیوان از این نوشیدنی ها را مصرف می کنند بنابراین خیلی سریع دوز مجاز تبدیل به دوز غیرمجاز می شود به همین دلیل توصیه می شود که شرکت های سازنده انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی هایی که در آنها از گیاه رازک استفاده می شود، به دنبال جایگزین مناسب تری غیراز گیاه رازک باشند که برای مردم عارضه به دنبال نداشته باشد. گیاه رازک یا رزک که با نام های گل خمل و کلیمور نیز شنیده می شود از خانواده شاه دانه است که در آن موادی مانندآسپارتین، کولین، هومولون و لوپولون وجود دارد. این گیاه در مراحل اول دارای خواص مفیدی مانند افزایش ادرار و تعریق است اما در مراحل بعدی می تواند نقش مخدر و آرام بخشی را هم ایجاد کند. درج عبارت HOPS نشانه وجود رازک در نوشیدنی است.

 

یک کارشناس طب سنتی دیگرنیز نسبت به آشامیدن افراطی انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی هایی که حاوی گیاه رازک است هشدار داد.

گرچه گیاه رازک همانند سایر گیاهان دارویی دارای خواص مفیدی است اما استفاده از این گیاه در انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیرها خطراتی را برای مصرف کنندگان به همراه دارد. دکتر خوش نژاد افزود:گیاه رازک گیاهی است با مزاج سرد که در ایجاد آرامش و رفع تنش، اضطراب و استرس کارایی دارد. علاوه براین، این گیاه اثرات ضد دردی دارد اما درعین حال از دیدگاه طب سنتی گیاهان دارویی می توانند آسیب رسان نیز باشند. به دلیل آنکه مصرف زیاد رازک احتمال ناباروری را در مردان و زنان به همراه خواهد داشت بنابراین توصیه می شود که افراد از آشامیدن افراطی نوشابه ها و ماء الشعیرهایی که در آنها رازک وجود دارد، پرهیز کنند. مصرف زیاد رازک همچنین می تواند ناتوانی و یا کاهش میل جنسی را در مردان ایجاد کند. علاوه بر این، به دلیل اثرات مداخله گرانه هورمونی که در 2 ماده مؤثر در رازک به نام های هومولون و لوپولون وجود دارد، این گیاه اثرات مداخله گرانه هورمونی در زنان ایجاد می کند. از آنجا که مصرف افراطی گیاه رازک یا آشامیدن نوشیدنی ها و ماء الشعیرهایی که حاوی رازک است می تواند اثرات مفید دارویی را از بین برده و یا کاهش دهد بنابراین، بهتر است که خانم ها در دوران حاملگی به ویژه زنانی که حاملگی های پرخطر دارند و همچنین زنانی که هورمون یائسگی دریافت می کنند و علاوه بر آن، زنانی که به سرطان سینه مبتلا هستند در آشامیدن نوشیدنی ها و ماء الشعیرهای حاوی رازک احتیاط کنند. از سوی دیگر، رازک با داروهای آرام بخش نیز تداخل دارد به حدی که می تواند اثرات داروهای آرامبخش را در افراد افزایش دهد. این کارشناس طب سنتی به مردم توصیه کرد که از مصرف افراطی انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیرهایی که در آنها از گیاه رازک استفاده می شود جدا خودداری کنند.