عذرخواهی نکردن چه دلایلی دارد ؟
عذر خواهی کردن برای اکثر افراد در جامعه ما دشوار میباشد اگر فرهنگ عذر خواهی کردن در جامعه ما ترویج شود همه افراد یاد می گیرند به حقوق خود احترام بگذارند و افراد جامعه دنبال اشکالاتی در رفتار خود می گردنند و سعی میکنند ایرادات خود را رفع کنند تا مجبور به عذر خواهی نشوند .
چه اتفاقی در ما رخ می دهد که نمی خواهیم از هم عذرخواهی کنیم؟
برهمین اساس لازم است روان شناس ها، جامعه شناس ها، معلم ها، ورزشکارها، استادان دانشگاه و... دور هم جمع شوند و این موضوع را که بسیار حائز اهمیت است مورد بررسی علمی قرار دهند. در قانون و حتی در دین داریم که ذره ای خیر باعث خیر و ذره ای شر باعث شر می شود، بنا براین باید با منطق سراغ بی منطقی رفت. به قول افلاطون اگر کسی بخواهد فلسفه را رد کند باید فلسفه بداند، بنابراین لازم است قشرهای مختلف جامعه با هم به بحث و تبادل نظر بپردازند و به جواب هایی درباره این که چرا از هم معذرت خواهی نمی کنیم برسیم. بعد از رسیدن به پاسخ است که می توان وارد گام بعدی یعنی نهادهای آموزشی شد. آموزش معذرت خواهی از زمان مهدکودک تا دانشگاه باید ادامه داشته باشد، اما متاسفانه در حال حاضر می بینید که در این مسیر با فاجعه روبه رو هستیم.
اگر فرهنگ معذرت خواهی در جامعه جا بیفتد و در سخنرانی ها به این موضوع پرداخته شود و در بحث های اجتماعی برای خودش جایی باز کند در این صورت است که روح، آمادگی تلطیف شدن را خواهدداشت و برای مردم و برای همدیگر حق قائل خواهیم شد. در این زمان است که هر فرد به دنبال روش هایی در رفتار و کردار خود می گردد که کمتر مجبور شود عذرخواهی کند. در حال حاضر ما با جامعه ای روبه رو هستیم که قلدرمنشانه است. همه ما می دانیم که معذرت خواهی خوب است و در پس زمینه ناخودآگاه مان متوجه این موضوع هستیم، اما نمی خواهیم معذرت خواهی کنیم که به آموزش ما برمی گردد. آموزش ادب در کشورهای مختلف متفاوت است.
موجبات شرمندگی را فراهم نکنیم یا معذرت خواهی را یاد بگیریم
یک جمله دو کلمه ای است؛ بیان کردنش هم اصلا سخت نیست، اما به ندرت به زبان می آید؛ یکی از مشکلات جامعه ایران نبود فرهنگ عذرخواهی است و این مسئله نه تنها در آدم های معروف، سلبریتی ها و سیاستمداران بلکه در مردم عادی هم وجود دارد. در یک کلام گفتن «معذرت می خواهم» برای ما ایرانی ها سخت است و به جایش ساعت ها اشتباهاتمان را توجیه می کنیم و هر توضیحی می دهیم که عذرخواهی نکنیم. در نگاه کلی جامعه، معذرت نخواستن کسانی که در هر حوزه ای مشهور یا محبوب هستند، تاثیر منفی زیادی در جامعه می گذارد. بی اعتمادی اجتماعی و بدبین شدن مردم نسبت به مسئولان و نسبت به هم را می توان جزو بدترین تبعات نبود فرهنگ معذرت خواهی به حساب آورد.
مردم فراموش نمی کنند
افراد باید صادقانه پذیرای تبعات و نتایج اعمال خود باشند و درصورتی که می دانند، اشتباه کرده اند به آن اعتراف کنند. به گفته این جامعه شناس مقوله عذرخواهی نکردن در جامعه به نظام ارزشی ما برمی گردد که بنا به دلایلی سابقه طولانی دارد. در ناخودآگاه ما این موضوع جا افتاده است که اگر کسی به اشتباه خود اعتراف کند یعنی درواقع شکست را پذیرفته است. این موضوع از خودخواهی و خودباوری بیش اندازه نشأت می گیرد. چنین افرادی معمولا دارای این ویژگی اخلاقی هستند که جز خودشان، کسی را به رسمیت نمی شناسند.
با یک جمله کوتاه می توانید آبی روی آتش بریزید
معذرت می خواهم
در حال گذر از خیابان، ناگهان ماشینی به شکل خطرناک از کنار شما عبور می کند، در پیاده رو در حال حرکت هستید، ناگهان یک موتورسوار از پشت به طرز خطرناکی می گذرد، در حال عبور از یک کوچه یک نفر به شما تنه می زند، در بانک نوبت شماست، اما یک نفر بدون توجه به اعلام شماره تان این حق را از شما می گیرد، در حال رانندگی، یک خودرو از فرعی به شکل خلاف می پیچد و به بوق ممتد شما توجهی نمی کند، در مترو می خواهید روی صندلی بنشینید شما را هل می دهند تا خودشان بنشینند، ظرف موردعلاقه تان از دست یکی از نزدیکان تان می افتد و می شکند، ظرف شیر روی فرش دلخواه تان از دست فرزند دوستان می ریزد، کسی در یک فضای بسته سیگارش را روشن می کند و به سرفه های شما بی توجه است و... در طول روز ممکن است بارها و بارها از این دست اتفاقات برای شما رخ دهد و توقعتان از کسی که این اتفاقات را باعث می شود این است که عذرخواهی کند، اما به طور معمول می بینید که خبری از این جمله ساده نیست و بسیاری به جای عذرخواهی بابت اشتباهات شان یا آن را توجیه می کنند یا فحاشی! که درنهایت، نتیجه ای جز بحث و جدل، ناراحتی و دلخوری و... در پی نخواهد داشت.
فرهنگ عذر خواهی کردن در جامعه باید ترویج شود
عده ای بر این تصور هستند که اگر عذرخواهی کنند یعنی کم آورده اند، غرورشان لکه دار شده، زیر بار حرف زور رفته ، شکسته خورده اند و... درصورتی که در بسیاری از کشورهای دنیا کسانی که دست به عذرخواهی زده اند ارزش شان در نگاه جامعه چندبرابر افزایش پیدا کرده است. محمد 35ساله بوده و 10سال است که در بازار تهران کار می کند و وقتی از او درباره عذرخواهی کردن می پرسیم، می گوید:«مردم طوری با هم برخورد می کنند انگار از هم طلب دارند. همه فکر می کنند اگر کمی کوتاه بیایند سرشان کلاه رفته است.
خودمان را مقصر ندانیم، خبری هم از عذرخواهی نیست
معصومه یک زن 58ساله و صاحب دو فرزند دختر است. وقتی از او درباره جمله «معذرت می خواهم» سوال می کنیم می گوید:«همیشه در بین ما باب شده است که کوچک تر از بزرگتر عذرخواهی کند؛ برای همین، کسی توقع ندارد مثلا همسر من حتی اگر اشتباهی هم کرده باشد از دخترم عذر بخواهد. شاید با هم سر موضوعی که من یا پدرشان مقصر است دعوا نکنیم یا واژه معذرت خواهی را به کار نبریم، اما درنهایت، اگر متوجه اشتباه مان شویم سعی می کنیم در رفتارمان آن اشتباه را جبران کنیم. دخترهایم هم همین طور هستند، مگر آن که مثلا من از یک کارشان ناراحت شوم و به آن ها بی اعتنایی کنم دیگر دلشان طاقت نمی آورد و تا از دلم درنیاورند من را رها نمی کنند، اما وقتی کسی از خانواده ما متوجه اشتباهش نباشد، خبری هم از عذرخواهی نه در عمل و نه در گفتار وجود ندارد که بالاخره دلخوری ها و کدورت ها از همین جا نشئت می گیرد.»
عذرخواهی بار روانی مثبت دارد
محمدحسین، دانشجوی رشته علوم سیاسی است و درباره فرهنگ عذرخواهی دربین آدم ها می گوید:«در کشوری که فرهنگ عذرخواهی درونی شده است و کسی دلیلی برای فرار از بار مسئولیت کارهایش نمی بیند، اما در کشور ما، همه از همان کودکی به دنبال راه های شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت کارهای شان هستند و هر کسی هم بیشتر از زیر بار مسئولیت اشتباهاتش فرار کند، از دیدگاه دیگران زرنگ تر جلوه می کند!
وقتی عذرخواهی جواهری نایاب می شود
آقای شاهرخی 25 سال است که راننده تاکسی است و وقتی از او درباره عذرخواهی کردن سوال می کنیم می خندد و می گوید:«در این خیابان های شلوغ، پر از رفت وآمد، ترافیک و آلوده همین که سر هم را نمی بریم، باید خدا را شکر کنیم. دیگر اعصابی باقی نمانده که بخواهیم بابت اشتباهات مان هم عذرخواهی کنیم. خودم بعضی وقت ها اشتباه پیچیده ام یا اشتباه جلوی من پیچیده اند. گرما، سرما و آلودگی روی اعصاب بسیار تاثیر دارد. بعضی وقت ها واقعا دعوا سر همین اشتباه پیچیدن ها به قفل فرمان و زد و خورد هم می رسد، درصورتی که واقعا با یک عذرخواهی می تواند همه چیز تمام شود، اما این عذرخواهی بااین حال و روزی که ما در آن گرفتاریم و بی پولی ها و... مانند یک جواهر گرانبها نایاب شده است.»
بابت هر چیزی که نمی شود عذرخواهی کرد
نازنین کارمند بانک است و هشت سال سابقه کار دارد و درباره نحوه برخوردش و فرهنگ عذرخواهی می گوید:«بعضی وقت ها توقعات باعث کدورت می شود؛ مثلا از ما توقع دارند سریع کار را پیش ببریم و بابت تاخیرها عذرخواهی کنیم، درصورتی که اگر همین آدم های عجول یک ساعت به جای ما بنشینند متوجه خواهند شد کار ما بسیار حساس است و هر اشتباهی اتفاق بیفتد باید بابت آن جواب پس بدهیم. فرهنگ عذرخواهی کردن به درستی در کشورهای پیشرفته جا افتاده است.
اگر می خواهی هیچ وقت عذرخواهی نکنی...
امام حسین (علیه اسلام) فرمودند:از کارهایی که عذرخواهی می خواهد دوری کن زیرا که مومن کار زشت نمی کند و محتاج به عذرخواهی نمی شود و منافق چه بسا هر روز کار زشتی بکند و عذر بخواهد.
امام صادق (علیه اسلام) در حدیثی دیگر فرمودند:مناسب نیست که شخص با ایمان خود را خوار سازد. راوی پرسید:با چه کار خود را خوار می سازد؟ امام فرمود:کاری که به عذرخواهی بیانجامد، انجام نمی دهد.