مریلا زارعی | ناگفته های فیلم چ از زبان مریلا زارعی

مریلا زارعی در گفتگویی از دنیای بازیگریش، «شیار 143» و بردن سیمرغ جشنواره و منتخب منتقدان بودن می گوید. قرار گفتگو با او را در تهران گذاشتیم، در روزهایی که حسابی سرش شلوغ بود و به شهرهای مختلف کشور سفر می کرد تا در جلسات نقد فیلم هایش و مراسم اختتامیه جشنواره فجر شهرستان ها شرکت کند.
در مشهد هماهنگی های بعدی را انجام دادیم. در کرمانشاه گفتگو کردیم، متن مصاحبه در تبریز به دست او رسید و پیگیری های بعدی در قم ادامه داشت! مریلا زارعی در پایان دومین دهه بازیگری اش قرار دارد و در فیلم های مهمی از سینمای ایران بازی کرده و از بهترین بازیگران سینمای ماست اما درست به اندازه الفتِ «شیار 143» خاکی است و احساساتی و صبور و خوش اخلاق.
 

* متولد 1353، تهران
* فارغ التحصیل صنایع غذایی از دانشگاه آزاد است.
* با فیلم «سلام سینما» به سینما آمد و با «کارآگاه» به تلویزیون.
در حدود 40 فیلم سینمایی مثل فیلم های دو زن، واکنش پنجم، سربازهای جمعه، حکم، دعوت، درباره الی ...، کیفر، گزارش یک جشن، جدایی نادر از سیمین، خوابم می آد، خرس، هیس! دخترها فریاد نمی زنند، چ و شیار 143 بازی کرده
* از کارهای تلویزیونی او می توان به سریال های کارآگاه، دبیرستان خضرا، ولایت عشق، داستان یک شهر، پلیس جوان و کلاه پهلوی اشاره کرد.
* برای بازی در فیلم های زن زیادی، دست های خالی، دعوت و هیس! دخترها فریاد نمی زنند کاندیدای سیمرغ های بهترین بازیگر زن و نقش مکمل در دوره های مختلف جشنواره فیلم فجر شده
* برای بازی در فیلم «سربازهای جمعه» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از آن خودش کرده و برای «شیار 143» سیمرغ بهترین بازیگر زن نقش اول جشنواره سی و دوم

انگار دنیای بازیگری به عنوان یک فعالیت شما را راضی می کند و مثل بعضی بازیگران دیگر سراغ حوزه های دیگر مثل عکاسی و موسیقی و ... نرفته اید. چرا بازیگری اینقدر برای شما جدی است؟ ظاهرا بازیگری برای شما فقط یک شغل نیست و دغدغه جدی زندگی تان است.
- قبل از ورود به این عرصه فکر می کردم هنرمندانی که در مقابل دوربین نقش آفرینی می کنند، تاثیر بزرگی روی جامعه می گذارند. به همین دلیل بازیگری همیشه برایم جذاب بوده. طبعا یک بازیگر در حوزه های دیگر هم باید فعال باشد و مطالعه کند اما من این کارها را بیشتر برای خودمانجام می دهم تال بینش خودم به عنوان یک بازیگر را تکمیل کنم. به خاطر همین با هنرها و فضاهای دیگر هم بیگانه نیستم. فرصت بازیگری برای من مغتنم است و این فرصت را به راحتی به دست نیاورده ام و علاقمند هستم که با مسئولیت، آن را پیگیری کنم.
 

همیشه هم جزو بی حاشیه ترین بازیگرها بوده اید. چرا این مشی را انتخاب کرده اید؟
- حاشیه موردی است که برای تمام کسانی که بین مردم مشهور هستند پیش می آید و راه فراری از آن نیست. خیلی از حاشیه خوشم نمی آید و سعی کرده ام از فضاهایی که ایجاد مسئله و حاشیه می کنند، فاصله بگیرم. تصور می کنم دیگران هم به این احوال من احترام گذاشته اند و حتی اگر اتفاقی بوده، به احترام این روحیه من، آزارم نداده اند. معتقدم هر واکنشی که آزادگی را از بازیگر سلب کند، محکوم است حتی اگر برای او شهرت بیشتری بیاورد.

نگران نیستید که مثل بقیه به خاطر حاشیه نداشتن شهرت پیدا نکنید؟
- بیش از اینکه شهرت بازیگری برایم مهم باشد، محبوبیت آن مهم است. به همین دلیل ترجیح می دهم با حضور مسئولانه در عرصه بازیگری محبوب و مشهور شوم. اعتماد مردم برایم بیشتر از شهرت ارزش دارد.

اگر چند فیلم مثل «شیار 143» را کنار بگذاریم، در کارنامه کاریتان نقش یک های کمی وجوددارد. این اتفاق حاصل انتخاب های شما بوده یا پیش آمده؟
- با شما مخالفم. من نقش های اول زیادی داشته ام اما چیزی که باعث این تصور شده این است که حضورهایی که من به واسطه آنها در ذهن مخاطب مانده ام، بازی در نقش های مکمل بوده است. در همین جا باید بگویم این اتفاق کاملا آگاهانه پیش آمده. و این نقش ها حاصل انتخابم بوده است. در خیلی از سناریوها نقش های محوری وجود داشته ولی نقش دیگری را در کنار دیده ام که خاصیت و تاثیر بیشتری دارد. هیچ وقت متراژ نقش برایم تعیین کننده و مهم نبوده، ضمن اینکه در برخی فیلم ها ممکن است با یک حضور کوتاه، حضور بزرگ دیگری تحت الشعاع قرار بگیرد.
 

 در کارنامه تان کارهای طنز زیادی هم دارید. به فیلم های طنز و کمدی دلبستگی خاصی دارید؟ فیلم هایی مثل «خوابم می آد».
- من کمدی را خیلی دوست دارم. در «خوابم می آد» بازی کردم چون اولین تجربه سینمایی رضا عطاران بود. من با رضا عطاران دو تجربه همکاری موفق در کسوت بازیگری دارم وعلاقمند بودم وقتی ایشان به من پیشنهاد می دهد، هر کاری که از دستم برمی آید، برایشان انجام بدهم. «خوابم می آد» با اینکه یک فیلم طنز است اما نگاه انتقادی دارد و خیلی از مسائل را در قالب خودش مطرح می کند و بین فیلم های طنز نگاه تازه و نویی دارد. وقتی این فرصت برای من پیدا می شود که آدمی را که در زمینه طنز قبول دارم، به عنوان بازیگر جلوی دوربینش قرار بگیرم، حتما قبول می کنم. شاید او به عنوان کارگردان بتواند قابلیت های جدیدی را در من کشف کند. در واقع خودم را در چنین فیلم هایی محک می زنم.
 

شما الان در دوره اوج کارتان هستید. هنوز از بازیگری لذت می برید؟
- بله، بازیگری برای من لذتبخش است. هر چند دارم کمی به کارگردانی هم فکر می کنم. نه اینکه کارگردانی برایم پله بعدی بازیگری باشد. کارگردانی یک عرصه دیگری است که به تمرین ها، بینش، تجربه ها و مهارت های دیگری نیاز دارد ولی واقعا دارم به آن فکر می کنم. ان شاءالله که این فکر زمانی به عمل برسد. اگر به عمل برسد، کارم را از نقطه صفر شروع می کنم.

از سیمرغ «سربازهای جمعه» تاغ سیمرغ «شیار 143» 10 سال فاصله است. نزدیک به 20 سال هم هست که در سینما فعالیت می کنید. از گرفتن سیمرغ پس از این همه سال چه حسی دارید؟
- زمانی جایزه گرفتن برایم دغدغه و جذاب بود ولی واقعا دیگر احساس کردم جایزه واقعی را وقتی می گیرم که کار روی پرده می رود و مردم می بینند و منتقدان درباره اش نظر می دهند. به همین دلیل از مدت ها پیش مسیر احوالم راعوض کردم. در نتیجه جایزه برایم فقط جنبه تشیوق پیدا کرد و واقعا هم جایزه گرفتن محدود به همین یکی دو روز ایام جشنواره است. بعدش شما می مانی و کوله باری از مسئولیت و انتظار برای پیشنهادهای بهتر. همیشه علاقمند بودم در فیلمی بازی کنم که مردمم را همراه کنم. فکر می کنم در «شیار 143» دو اتفاقی که برای من جذاب است، تقریبا با هم افتاد؛ یعنی در عرصه بازیگری هم مورد لطف داورها قرار گرفتم، هم مورد تشویق مخاطب. در حال حاضر، بزرگترین جایزه برایم همان تاثیری است که روی مخاطبم می گذارم.

یک بار گفته بودید از واکنش های پدر و مادرتان درباره فیلم ها و بازی هایتان می ترسید و مثل یک مرغ کوچولو کنار اتاق می نشینید. هنوز هم واکنش های آنها برایتان مهم است؟
- مهمتر از قبل.هنوز خانواده ام بزرگترین منتقدان من هستند و البته مهمترین. واکنش خانواده ام به من جهت می دهد. هنوز هم مثل قبل برای شنمیدن انتقادهای تندشان به گوشم و دغدغه رضایت آنها را دارم و همچنان دعا و تاییدشان را شرط لازم برای موفقیت می دانم.

درباره «شیار 143» چه واکنشی داشتند؟
- خیلی ها درباره این فیلم نسبت به من لطف داشتند اما منتظر نظر مادرم بودم. بانویی که بسیار آدم به روزی است و در زمان حال زندگی می کند. وقتی فیلم را دیدند، اولا به شدت از فیلم تاثیر گرفته بودند، ثانیا به شدت من را تایید کردند و جمله ای گفتند که خیلی دوستش داشتم. بعد از تماشای فیلم گفتند «دخترم در این فیلم چقدر مادر بودی.» برایم خیلی جالب بود، مامان حتی تمایل داشتند یک بار دیگر هم فیلم را ببینند. خواهرم [ملیکا زارعی (خاله شادونه)] هم همینطور. با وجود اینکه توصیه کردیم که فیلم را نبیند، باز طاقت نیاورد و تماشا کرد. و تاثیر فیلم را تا همین لحظه با خودشدارد اما از همه جالب تر واکنش برادرم بود. برادری که سال هاست ایران زندگی نمی کند و استثنائا در این ایام اینجا بود. او اصلا فیلم ایرانی نمی بیند و بازیگران ایرانی را خیلی قبول ندارد. همیشه به من می گوید شماها بازیگر نیستید، برای اینکه آنقدر که فیلم های خارجی ما را منقلب می کند، شماها نمی توانید این کار را انجام بدهید. به خاطر همین مخاطب سینمای ایران نیست. وقتی می خواستم به خانواده ام بلیت بدهم از او خواهش کردم شما این فیلم را نبین اما خیلی اتفاقی ایشان فیلم را دید و بعد از 20 سال کار حرفه ای من، برای اولین بار بود که با دسته گل برگشت خانه. من حیرت کردم چون جوانی است که در ایران زندگی نمی کند و آدمی است با تفکرات و اعتقادات خاص خودش که در جهت فیلم و ماجرای آن نیست اما برای اولین بار به من آفرین گفت. این آفرین از همه جوایز برای من بزرگتر است چرا که جوان است و آرمان ها و اعتقادات خودش را دارد، به خاطر همین احساس کردم وقتی این آدم از «شیار 143» متاثر می شود، من احتمالا کارم را درست انجام داده ام. به خاطر همین آفرین او و مادرم، برایم طعم دیگری داشت.

امسال با قطعیت تمام سیمرغا بهترین بازیگر زن جشنواره به شما اهدا شد. اکثر منتقدان هم با قاطعیت به شما رأی دادند. فکر می کنید این رأی قاطع حاصل چه چیزی است؟ تاثیر روی آینده کاری شما خواهد داشت؟
- پیش بینی آینده که کار من نیست. آینده ام را فضایی که اطرافم هست تعیین می کند، ضمن اینکه بسیار خوشحالم که این اتفاق افتاده. گاهی سیمرغ ها وقتی به آدم می رسند که نوبتشان رسیده باشد نه اینکه حقشان باشد ولی این بار انگار این بازی و جایزه به سلیقه منتقدها نزدیک بوده. این باعث خوشحالی ام است ولی تضمینی نیست که در نقش دیگری که می خواهم ظاهر شوم آیا این همه تایید خواهم گرفت یا نه. مسیر و روش من هیچ تغییری نخواهد کرد. همان آدم قبل از این جایزه ام. بین پیشنهادهایی که خواهم داشت انتخاب خواهم کرد ولی همیشه سعی می کنم انتخاب کنم. کما اینکه امسال فقط در همین فیلم «شیار 143» بازی کردم. با وجود اینکه خیلی از سناریوهای دیگر امسال را خوانده بودم. کسی که جایزه می گیرد، قرار نیست برای همیشه در آن نقطه باشد. به هر حال ما راه خودمان را می رویم. گاهی در این مسیر زمین می خوریم و گاهی پرواز می کنیم. همه اینها به لطف خداوند بستگی دارد. خدا کند نقش های سخت تری نوشته و دغدغه های بزرگتری مطرح شود که بازیگران بتوانند قدرت های دیگری را از خودشان به نمایش بگذارند. تا زمانی که نقش های خوب نوشته نشود، مابین بد و بدتر مجبوریم بد را انتخاب کنیم. دعا کنید اغتفاق های خوب بیفتد.
 

چرا به گروه بازیگران فیلم «چ» اضافه شدید؟
- به نظرم خود آقای حاتمی کیا باید به این سوال پاسخ بدهند. من فقط می توانم دلایلم را برای قبول پیشنهاد همکاری با ایشان بگویم. بالطبع کار کردن با کارگردانان صاحب سبک آرزوی هر بازیگری است. من هم از این قاعده مستثنا نیستم، ضمن اینکه قبل از «چ» ما دو همکاری دیگر هم در دو فیلم «دعوت» و «گزارش یک جشن» داشتیم وهمین می توانست انگیزه من را برای حضور در فیلم «چ» قوت ببخشد. به خاطر همین «چ» برای من مثل یک ورک شاپ پنج ماهه بود که از تجربیات آقای حاتمی کیا استفاده کنم. و مورد آخر اینکه نقش وجوهی داشت که برای من متفاوت از قالب هایی بود که تا آن زمان گرفته بودم. بازی در یک فیلم بزرگ با حرفی مهم، در لباسی متفاوت، با زبانی دیگر از زنان سرزمینم.

از حاصل کارتان در «چ» راضی هستید؟
- من تمام توانم را در جهت اهداف کارگردان به کار گرفتم. میزان رضایت را باید اول صاحب اثر و بعد مردم قضاوت کنند.

هزار بهانه آوردم که نقش الفت را بازی نکنم!
«پیشنهاد این نقشه، وسوسه ای دوگانه را در وجودم بیدار کرد. نقش مادر تازگی داشت اما می ترسیدم از کم تجربگی خالق آن و اعتراف می کنم این ترس تا امروز که به تماشای فیلم نشستم با من همراه بود.

ترس از اینکه الفت قصه ما که به نوعی مام وطن بود به درستی خلق نشود.» او اما توانست این نقش را بسازد. نقشی که می گوید برای شخصیت پردازی و اجرای آن زحمت های زیادی کشیده.

خانم آبیار چرا برای نقش الفت سراغ شما آمدند؟ خودتان چرا این نقش را انتخاب کردید؟
- «شیار 143» به چند جهت برایم فیلم خاصی است. من تمام تلاشم را کردم که نقش و مسئولیت آن را نپذیرم. بهانه های مختلفی هم برای آن جور کردم! به خاطر اینکه احساس می کردمنقش بسیار سختی است و من را بیش از ظرفیت و اندازه ام به چالش می کشد. چون قرار بود شخصیتی را بازی کنم که تیپ نیست.

دوست نداشتم ادای کسی را دربیاورم و حاصل کار روی پرده به ساحت آدم های واقعی که نقش آنها را بازی می کنم، لطمه وارد کند. در نتیجه مسئولیت آن خیلی برایم سنگین بودو تنبلی که در آن مقطع داشتم، باعث می شد دور شوم اما پافشاری خانم آبیار و گروه تولیدکار باعث شد که من هی خودم را مجبور و قانع کنم که این کار را باید انجام بدهم.

دلیل خانم آبیار این بود که فکر می کردند این نقش را فقط من باید بازی کنم. طبعا صبغه ای از من در بازیگری داشتندن که باعث می شد احساس کنند می توانم این نقش سخت را بازی کنم.

بعد از خواندن فیلمنامه «شیار 143» چه تصویری از کاراکتر الفت در ذهن شما شکل گرفت؟
- من تصویر شهری این آدم را داشتم. این تصویر از طریق تصاویر تلویزیون، مستندها و فیلم هایی که دیدم و کتاب هایی که خواندم، شکل گرفته بود. هیچ مابه ازایی در زندگی واقعی ام نبوده و نمونه روستایی اش را واقعا نمی شناختم. اما هر آنچه که از الفت با همه جزیاتش شکل گرفت و روی پرده رفت، همان آدمی بودکه من خواندم. چیزی که حاصل شده، احتمالا بیش از اینکه به من برگردد، به خود خانم آبیار که نویسنده اینآدم است، برمی گرد. من به عنوان یک بازیگر سعی کردم تمام تجربیاتم در این سال ها را در این فیلم به کار بگیرم. با تمام قوا پای این نقش ایستادم که حاصلش شد الفت.