نوع پوشش و آرایش مجاز از نظر اسلام

پوشش حجاب برای زنان و مردان در دین اسلام بسیار تاکید شده است. خداوند در قرآن کریم به موضوع عفت و حجاب برای زنان و مردان اشاره های مستقیم و مؤکدی فرموده است. اگر فکر می کنید فقط خانم ها هستند که باید پوشش خود را رعایت کنند در اشتباهید، بلکه اسلام به پوشش آقایان نیز توجه کرده و تفکیک جنسیت نمی کند.

به هرحال به علت زیبایی زن و حفظ حرمت و ارزش او در اسلام تاکید ویژه ای بر روی پوشش و آرایش آنان شده است. در دین اسلام با توجه به وضعیت آرایش و پوشش مسلمانان، احکامی وضع شده است که در این بخش از نمناک به بیان آنها می پردازیم. 

ویژگی های حجاب در اسلام

منظور از حجاب اسلامی، پوششی است که دارای ویژگی های زیر باشد :

1. حدود شرعی پوشش در آن رعایت شده باشد.

2. با خودنمایی و جلب نظر نامحرمان همراه نباشد.

زن مسلمان باید در معاشرت خود با مردان، بدن خود را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمایی نپردازد. در اسلام به حجاب سفارش شده است، اما این مسئله فقط به موضوع پوشش مربوط نیست بلکه امری رفتاری نیز هست. یعنی در عین حال که حجاب خود را رعایت کرده باید وضع ظاهرش، نوع رفتارش، نوع سخن گفتن، نوع راه رفتن، حتّی نوع نگاه به افراد و اطرافیان، حساب شده و متین و سنگین باشد.

زنان در برابر نامحرم باید تمام بدن خود را به غیر از گردی صورت به مقداری که در وضو لازم است و دست ها از نوک انگشتان تا مچ را بپوشانند البته اگر این قسمت از بدن آرایش و زینتی نداشته باشد. برخی به اشتباه تصور می کنند حد مجاز پوشش خانم ها، همان مواضعی است که نپوشاندن آن ها برای نمازخواندن اشکالی ندارد اما در نماز پوشاندن 3 بخش بدن برای خانم ها واجب نیست؛ «گردی صورت» به مقداری که در وضو شسته می شود، «دست ها تا مچ» و «پا ها تا مچ، به شرط اینکه نامحرمی نباشد». (استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای) 

نحوه پوشش خانمها چگونه باید باشد؟

زن باید لباسی بپوشد که زینت نباشد و گرنه مانند هر زینتی دیگر باید پوشانده شود و همچنین لباس نباید موجب فریفته شدن مردان و جلب توجه آنان شود. (آیت الله سیستانی)

پوشیدن چه نوع لباسی از نظر اسلام اشکالی ندارد؟

در دین اسلام حجاب برتر را چادر معرفی کرده اند اما اگر لباس خانم ها طوری باشد که موجب تحریک آقایان نشود و برجستگی بدن آنها را مشخص نکند، اشکالی ندارد. همچنین در دین اسلام نسبت به نوع و رنگ، حتی دوخت لباس تأکید چندانی نشده است.

حجاب و پوشش زنان در قرآن کریم

خداوند در قرآن می فرماید :

و به زنان با ایمان بگو:چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زینت خود را [مانند لباس های زیبا، گوشواره و گردن بند] مگر مقداری که [طبیعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه، بر دست و صورت] پیداست [در برابر کسی] آشکار نکنند، و [برای پوشاندن گردن و سینه] مقنعه های خود را به روی گریبان هایشان بیندازند، و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان،

یا پدران شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان [هم کیش خود] شان، یا بردگان زر خریدشان، یا خدمتکارانشان از مردانی که ساده لوح و کم عقل اند و نیاز شهوانی حس نمی کنند، یا کودکانی که [به سنّ تمیز دادن خوب و بد نسبت به امیال جنسی] نرسیده اند.

و زنان نباید پاهایشان را [هنگام راه رفتن آن گونه] به زمین بزنند تا آنچه از زینت هایشان پنهان می دارند [به وسیله نامحرمان] شناخته شود. و [شما] ای مؤمنان! همگی به سوی خدا بازگردید تا رستگار شوید.(سوره نور، آیه 31)

خداوند در آیه 55 سوره احزاب می فرماید :

لَا جُنَاحَ عَلَیْهِنَّ فِی آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ ۗ وَاتَّقِینَ اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدًا ﴿٥٥﴾

همسران پیامبر را نزد پدرانشان و پسرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و پسران خواهرانشان و زنان هم کیششان و بردگانشان [در ترک پوشش و حجاب] گناهی نیست؛ و از خدا پروا کنید که خدا به هر چیزی گواه است. یعنی بانوان، وظیفه دارند که خود را از مردان بپوشانند، مگر از چند دسته ای که در آیه ذکر شده است.

حجاب زنان مقابل محارم در احادیث و روایات

انتخاب پوشش باید به گونه ای باشد که برجستگی ها و حجم بدن زن نامشخص باشد. لذا لباسهای تنگ و چسبان و کوتاه اگرچه تمام بدن را بپوشانند، مورد تأیید آیات و روایات اسلامی نمی باشند.

امام علی(ع) می فرماید :

عَلَیکم بالصفیقَ مِنَ الثیاب فَانَّ مَنْ رَقّ ثَوبُه رَقَّ دینُه (وسائل الشیعه ج 3 ص 282)

بر شما باد لباس ضخیم، زیرا کسی که لباسش نازک باشد دینش هم ضعیف می شود .

نقل شده است أسماء، در حالی که لباس نازک بر تن کرده بود، بر رسول خدا (ص)وارد شد.

حضرت به نشانه اعتراض از وی روی گردانید و فرمود :

یا اسماء انّ المرئةً اذا بَلغتِ المحیض لم تَصلح ان یری مِنها الّا هذا و هذا و اشار الی وجهه و ...

زن که به حد بلوغ رسید، سزاوار نیست چیزی از بدن او دیده شود مگر چهره و قسمت مچ دست به پایین (سنن ابوداود ج 2 ص 383 تفسیر سوره احزاب صادق احسان بخش، ص 466)

امام صادق(ع) می فرماید :

شایسته زن مسلمان ( و تبعا هر مسلمان ) نیست که لباسی بپوشد که گویی چیزی نپوشیده است. (کافی،ج 3، ح 14، ص 396)

خداوند لباس شهرت که باعث انگشت نماشدن فرد شود را دشمن دارد. (کافی، ج6، ح 1، ص 444)

حکم حجاب برای زنان سالخورده‏

دو شرط وجود دارد که لازم نیست زنان سالخورده حجاب خود را رعایت کنند :

1. اگر به سن و سالی برسند که امیدی به ازدواج ندارند و جاذبه جنسی خود را از دست داده باشند.

2. اگر در حال بر داشتن حجاب خود را زینت ننمایند. البته منظور تنها کنار گذاشتن لباس های رویین است که بعضی روایات از آن تعبیر به چادر و روسری کرده است.

میزان پوشش مردان

اصل حجاب درباره ی آقایان پوشاندن عورتین است اما اگر در جایی قرار می­ گیرند که در معرض نگاه شهوت آلود دیگران یا به گونه­ ای است که طرف انگشت نما می­شود، باید به مقدار لازم و متعارف بدن را بپوشاند. (استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای)

بنابر احتیاط واجب آقایان نباید لباس خاص خانم ها را بپوشند مگر برای یک غرض عقلایی مثلا اجرای فیلم یا نمایش.

به طورکلی اگر انسان لباسی بپوشد که مثلاً کوتاه است یا قسمتی از بدن پیدا است یا شکل و شمایل خاصی دارد و جلب توجه می­ کند و ممکن است انگشت نما شود و مردم بگویند این چه وضعیت و لباسی است، اگر در آن حد باشد حرام است. (استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای)

اما پوشیدن پیراهن های آستین کوتاه برای مردان اگر باعث ایجاد فسادی نشود، جایز است.

تعریف لباس شهرت از دیدگاه مراجع

آیت الله خامنه ای:

لباس شهرت لباسی است که پوشیدن آن برای شخص، به خاطر رنگ یا کیفیت دوخت یا مندرس بودن آن و علل دیگر مناسب نیست، به طوری که اگر آن را در برابر مردم بپوشد توجه آنان را به خود جلب نموده و انگشت نما می شود.

آیت الله سیستانی :

لباسی است که مؤمن را بصورتی زشت و نامناسب درآورد.

آیت الله مکارم :

لباس شهرت، لباسی است که جنبه ریا کاری دارد و شخص می خواهد به وسیله آن مثلا به زهد و ترک دنیا مشهور شود، خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد و یا دوخت آن؛ اما اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریا کاری ندارد، نه تنها جایزاست؛ بلکه عملی است شایسته.

حکم پوشیدن لباس شهرت

پوشیدن لباسی که موجب شهرت و انگشت نما شود، بنابر احتیاط واجب حرام است. (آیات عظام امام خمینی، خامنه ای و نوری همدانی)

پوشیدن آن حرام نیست؛ مگر آنکه موجب هتک حرمت و خواری شود. (آیت الله سیستانی)

پوشیدن لباسی که موجب شهرت و انگشت نما شود، حرام است. (آیات عظام وحید و صافی گلپایگانی)

نحوه پوشش خانمها چگونه باید باشد؟ 

زن باید لباسی بپوشد که زینت نباشد و گرنه مانند هر زینتی دیگر باید پوشانده شود و همچنین لباس نباید موجب فریفته شدن مردان و جلب توجه آنان شود. (آیت الله سیستانی)

میزان آرایش زنان باید چقدر باشد؟

اسلام لزومی برای آرایش زنان و مردان نمی بیند اما همیشه تاکید دارد که افراد آراسته در جامعه ظاهر شوند مانند پیامبر اکرم(ص) که همواره آراسته بود و به آراستگی امر می فرمود. آن حضرت آراستگی را چه در بعد نظافت همچون مداومت بر مسواک، استحمام، گرفتن ناخن ها و شانه زدن موی سر، پوشیدن لباس سفید و استعمال عطر و ... رعایت می نمود و هرگاه قصد خروج از خانه یا پذیرفتن کسی را داشت، موی سر خود را شانه می ‏زد، سر و وضع خود را مرتب می‏ کرد، خویشتن را می آراست و برای آن که تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی می‏ نگریست. وقتی سبب این کار را می ‏پرسیدند،

پیامبر اکرم(ص)می ‏فرمود :

« اِنَّ الله‏َ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ؛ خداوند متعال دوست دارد که بنده‏اش چون به سوی برادران خود بیرون می رود خود را برای‏ آن ها بیاراید و زیبا سازد». (مکارم الاخلاق، ج اول،فصل5، ص 35)

آراستگی و آرایش کردن برای خانم­ در صورتی که نخواهد در نگاه نامحرم ظاهر شود، برای شوهر یا حضور در مجلس زنانه­ که هیچ مرد نامحرمی وجود ندارد اشکالی ندارد؛ اما اگر خدای ناکرده این آرایش برای نامحرم باشد یا می­ داند در معرض نگاه نامحرم قرار می­­ گیرد، آرایش کردن برای نامحرم حرام است.

همچنین اگر آرایش در حدی نیست که عرفاً بگویند آرایش کرده مثلا کرمی زده است، پوشاندنش از نگاه نامحرم واجب نیست.

تتو کردن و آرایش ابرو برای زنان در اسلام

اگر آرایش ابرو برای زنان طوری باشد بگویند آرایش یا رنگ کرده باید از نگاه نامحرم بپوشاند، اما اگر مختصر و طوری باشد که نمی گویند آرایش کرده، پوشاندنش واجب نیست. تتوکردن ابرو که در آن جوهر زیر پوست می رود، در وضو و غسل فرد اشکالی به وجود نمی آورد. (استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای )

آرایش برای مردان و پسران در اسلام

از نظر شرعی آرایش زنانه برای مردان حرام است زیرا باید شخصیت و تشخص مردانه برای مردان حفظ شود. (استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای)