رازهای منشور کوروش کبیر؛ از متن اصلی تا محل کشف و نگهداری

رازهای منشور کوروش کبیر؛ استوانه گلی هخامنشی، آزادی دین، بازگشت تبعیدیان، و محل نگهداری در موزه بریتانیا را با جزئیات بخوانید.

منشور کوروش کبیر:نماد صلح و حقوق بشر در تاریخ باستان

کوروش هخامنشی، بنیان‌گذار سلسله هخامنشی (۵۵۰–۵۳۰ پیش از میلاد)، یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های تاریخ را ایجاد کرد. مرزهای این امپراتوری از اقیانوس هند در شرق تا دریای سیاه در شمال، مصر در غرب و حبشه در جنوب امتداد داشت. این مقاله به بررسی منشور کوروش، فتح بابل و اهمیت تاریخی این اثر باستانی می‌پردازد.

منشور کوروش یکی از ارزشمندترین اسناد تاریخی جهان است که به فرمان کوروش بزرگ، بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی، پس از فتح بابل نگاشته شد. کوروش پس از ورود به بابل، با نگاهی انسانی و صلح‌جویانه، ادیان بومی این سرزمین را آزاد اعلام کرد و برای احترام به باورهای مردم، مردوک – خدای بزرگ بابلیان – را ستود و او را در جایگاه شایسته‌ای قرار داد.

در فرمان کوروش، هیچ قومی به بردگی گرفته نشد و سپاهیان او از هرگونه غارت، تجاوز و آزار مردم منع شدند. او تمامی اسیرانی را که در زمان پادشاهان پیشین به بابل آورده شده بودند آزاد کرد و به سرزمین‌های خود بازگرداند. از جمله، قوم یهود نیز به دستور کوروش از بند رهایی یافتند و اجازه یافتند به زادگاه خود بازگردند.

به دستور کوروش، مجموعه‌ی این فرمان‌ها و اعمال انسان‌دوستانه روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد؛ اثری که امروز با نام منشور کوروش کبیر شناخته می‌شود و بسیاری آن را نخستین منشور حقوق بشر در تاریخ جهان می‌دانند.

کوروش کبیر و فتح بابل:پایان ستم نبونید

پس از مرگ بخت‌النصر، نبونید بر بابل حکومت کرد و با ظلم و ستم، نارضایتی مردم و بزرگان را برانگیخت. کوروش به دلیل شکایات متعدد، وارد بابل شد و امپراتوری نئوبابلی را فتح کرد.

سال فتح: ۵۳۹ پیش از میلاد

نتیجه: پایان حکومت ستمگرانه نبونید

رویکرد کوروش: ورود صلح‌آمیز و احترام به فرهنگ بابل

این فتح، نقطه عطفی در تاریخ حقوق بشر بود و زمینه‌ساز صدور منشور کوروش شد.

منشور کوروش چیست؟ مشخصات فیزیکی و محتوای کتیبه

منشور کوروش، استوانه‌ای گلی پخته‌شده به شکل استوانه است که در سال ۵۳۹ پیش از میلاد صادر شد. این اثر به عنوان اولین اعلامیه حقوق بشر شناخته می‌شود.

مشخصات فیزیکی منشور

طول۲۲–۲۳ سانتی‌متر
عرض۱۱ سانتی‌متر
جنس گِل پخته
خط میخی بابلی نو (اکدی)تعداد
خطوط۴۰ خط (در زمان کشف)

ساختار محتوایی منشور

بخش اول: روایت بابلیان از فتح و رفتار کوروش

بخش دوم: فرمان‌های کوروش درباره آزادی‌ها و احترام به مردم

نکته کلیدی: کوروش نه‌تنها مردم را به بردگی نبرد، بلکه اموالشان را حفظ کرد و به مردوک (خدای بابل) احترام گذاشت.

متن منشور حقوق بشر

این منشور که در زمان ورود کوروش کبیر به کشور بابل نوشته شده بدین شرح است.

منم کورش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه توانمند، شاه بابل، شاه سومر و اَکـَد، شاه چهار گوشه ی جهان. پسر کمبوجیه، شاه بزرگ … نوه ی کورش، شاه بزرگ … نبیره ی چیش پیش، شاه بزرگ …
آنگاه که بدون جنگ و پیکار وارد بابل شدم، همه ی مردم گام های مرا با شادمانی پذیرفتند. در بارگاه پادشاهان بابل بر تخت شهریاری نشستم. مردوک خدای بزرگ دل های پاک مردم بابل را متوجه من کرد … زیرا من او را ارجمند و گرامی داشتم.
ارتش بزرگ من به صلح و آرامی وارد بابل شد. نگذاشتم رنج و آزاری به مردم این شهر و این سرزمین وارد آید. وضع داخلی بابل و جایگاه های مقدسش قلب مرا تکان داد … من برای صلح کوشیدم.
من برده داری را بر انداختم، به بدبختی آنان پایان بخشیدم. فرمان دادم که همه ی مردم در پرستش خدای خود آزاد باشند و آنان را نیازارند. فرمان دادم که هیچکس اهالی شهر را از هستی ساقط نکند.
مَردوک خدای بزرگ از کردار من خشنود شد … او برکت و مهربانی اش را ارزانی داشت. ما همگی شادمانه و در صلح و آشتی مقام بلندش را ستودیم …

تاریخچه کشف منشور کوروش:از بابل تا موزه بریتانیا

کشف اولیه (۱۸۷۹ میلادی)
محل کشف:خرابه‌های معبد مردوک، بین‌النهرین (عراق کنونی)
کاوشگران:گروه باستان‌شناسی به سرپرستی هورمزد رسام
مکان نگهداری:موزه بریتانیا (لندن)
منشور در زیر پی یک دیوار باستانی یافت شد و بلافاصله به انگلستان منتقل گردید.

کشف قطعه گمشده (۱۳۷۵ شمسی)

در سال ۱۳۷۵، ریچارد برگر در دانشگاه ییل آمریکا، کتیبه‌ای را بررسی کرد که تصور می‌شد متعلق به نبونید باشد. پس از رمزگشایی مشخص شد بخشی از سطرهای ۳۶ تا ۴۳ منشور کوروش است که به موزه بریتانیا منتقل و الحاق به اصل آن انجام شد.