6 نشانه ویروسی شدن سیستم و روش‌های مقابله با آن

بر اساس گزارش سال 2024  شرکت امنیتی AV-Test، روزانه بیش از 450  هزار بدافزار و برنامه ناخواسته جدید شناسایی می‌شود. این رقم نشان می‌دهد که تهدیدات سایبری با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش هستند و هیچ کاربر یا سازمانی از خطر مصون نیست. نمونه‌های واقعی این تهدیدات را در اخبار بارها دیده‌ایم؛ از حملات باج‌افزاری که بیمارستان‌ها را فلج کرده‌اند، تا بدافزارهایی که اطلاعات بانکی هزاران کاربر را سرقت کرده‌اند. نکته نگران‌کننده این است که بسیاری از کاربران، تا زمانی که نشانه‌های آلودگی را نبینند، از وجود تهدید بی‌خبر می‌مانند و همین تأخیر می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری ایجاد کند.

کاهش سرعت و افزایش مصرف منابع سیستم (CPU / RAM)

چرا این اتفاق می‌افتد؟

یکی از علائم رایج آلودگی به ویروس یا بدافزار، کاهش سرعت کلی سیستم همراه با افزایش غیرعادی مصرف پردازنده (CPU) و حافظه (RAM) است. بسیاری از بدافزارها در پس‌زمینه فعال می‌شوند و بدون اطلاع کاربر، منابع سخت‌افزاری را درگیر می‌کنند. این موضوع باعث دیر باز شدن نرم‌افزارها، بوت طولانی سیستم و تأخیر در کارهای ساده می‌شود. در برخی موارد، بدافزارها برای استخراج ارز دیجیتال استفاده می‌شوند که فشار زیادی به سخت‌افزار وارد می‌کند.

راه ‌حل پیشنهادی

• بررسی پردازش‌های مشکوک:از ابزارهایی مثل Task Manager در ویندوز یا Activity Monitor در مک استفاده کنید تا پردازش‌هایی که مصرف غیرعادی CPU یا RAM دارند را شناسایی کنید.
• اسکن کامل سیستم:با یک آنتی ‌ویروس اورجینال و به‌روز، کل سیستم را اسکن کنید تا بدافزار احتمالی شناسایی و حذف شود. برای اطمینان از امنیت کامل و دریافت به‌روزرسانی‌های رسمی، می‌توانید از این صفحه اقدام به خرید لایسنس نود 32 کنید.
• آپدیت سیستم‌عامل و نرم‌افزارها:حفره‌های امنیتی موجود در نسخه‌های قدیمی نرم‌افزارها می‌تواند راه نفوذ ویروس‌ها باشد.

نمایش پاپ‌آپ‌ها و تبلیغات ناخواسته

چرا این اتفاق می‌افتد؟

نمایش مداوم پاپ‌آپ‌ها، تبلیغات مزاحم یا باز شدن خودکار صفحات وب، یکی از نشانه‌های واضح آلودگی ب بدافزار های تبلیغاتی است. این نوع بدافزار معمولاً به‌همراه نرم‌افزارهای رایگان یا از طریق وب‌سایت‌های آلوده روی سیستم نصب می‌شود. هدف آن، نمایش تبلیغات و جمع‌آوری داده‌های مرور شماست تا از طریق آن درآمدزایی کنند. این فعالیت‌ها نه‌تنها آزاردهنده است، بلکه می‌تواند زمینه را برای نفوذ بدافزارهای خطرناک‌تر فراهم کند.

راه ‌حل پیشنهادی

• حذف برنامه‌های ناشناس:لیست برنامه‌های نصب‌شده را بررسی کرده و هر نرم‌افزاری را که نمی‌شناسید یا استفاده نمی‌کنید، حذف کنید.
• بررسی افزونه‌های مرورگر:وارد تنظیمات مرورگر شوید و افزونه‌های مشکوک یا ناشناس را غیرفعال یا حذف کنید.
• اسکن با آنتی ویروس و ضد‌ بدافزار تخصصی میتواند Adware را شناسایی و پاکسازی کند.

تغییرات ناخواسته در تنظیمات سیستم یا مرورگر

چرا این اتفاق می‌افتد؟

اگر بدون دخالت شما صفحه خانگی مرورگر تغییر کرده یا تنظیمات سیستم به‌طور ناگهانی تغییر کرده‌اند، احتمال آلودگی به Hijacker یا بدافزارهای رباینده مرورگر وجود دارد. این بدافزارها معمولاً همراه با نرم‌افزارهای کرک‌شده یا نصب‌های غیررسمی وارد سیستم می‌شوند و با هدف هدایت کاربر به سایت‌های خاص یا جمع‌آوری داده‌های شخصی، تنظیمات را تغییر می‌دهند. در موارد جدی‌تر، این تغییرات می‌تواند مسیر دانلود و نصب بدافزارهای دیگر را هموار کند.

راه ‌حل پیشنهادی

• بازنشانی تنظیمات مرورگر:بیشتر مرورگرها گزینه Reset یا Restore Defaults دارند که تمام تغییرات ناخواسته را برمی‌گرداند.
• حذف نرم‌افزارهای مشکوک.
• اسکن کامل امنیتی آنتی ویروس.

دسترسی غیرمجاز به فایل‌ها یا حذف ناگهانی آن‌ها

چرا این اتفاق می‌افتد؟

اگر مشاهده کردید که برخی از فایل‌هایتان بدون دلیل تغییر کرده، نامشان عوض شده یا به‌طور کامل حذف شده‌اند، احتمال آلودگی به بدافزار هایی مانند Ransomware  (باج‌افزار) یا Wiper بسیار بالاست. باج‌افزارها معمولاً فایل را رمزگذاری کرده و برای بازگرداندن آن‌ها درخواست پرداخت می‌کنند، در حالی که Wiper ها هدفشان نابودی کامل داده‌هاست. این نوع حملات اغلب از طریق پیوست‌های ایمیل آلوده، لینک‌های مخرب یا دانلود از منابع نامطمئن انجام می‌شوند.

راه ‌حل پیشنهادی

• قطع اتصال اینترنت:برای جلوگیری از گسترش آلودگی یا ارسال داده‌ها به سرور مهاجم.
• بازیابی از بکاپ:اگر نسخه پشتیبان آفلاین و امن دارید، فایل‌ها را از آن بازگردانید.
• اسکن سیستم با آنتی ویروس.
• پرهیز از پرداخت باج:در اغلب موارد پرداخت باج تضمینی برای بازگشت فایل‌ها نیست و مهاجم ممکن است دوباره حمله کند.

غیرفعال شدن آنتی ویروس یا فایروال

چرا این اتفاق می‌افتد؟

برخی بدافزارها به‌محض نفوذ به سیستم، سعی می‌کنند ابزارهای امنیتی مانند آنتی ویروس و فایروال را غیرفعال کنند تا بتوانند بدون مزاحمت به فعالیت خود ادامه دهند. این روش در حملات پیشرفته بسیار رایج است، زیرا باعث می‌شود ویروس به‌راحتی در سیستم باقی بماند و سایر بدافزارها نیز بتوانند وارد شوند.

راه ‌حل پیشنهادی

• بوت امن (Safe Mode):سیستم را در حالت Safe Mode اجرا کنید و سپس اقدام به فعال‌سازی مجدد ابزارهای امنیتی یا نصب مجدد آنتی ویروس کنید.
• استفاده از ابزار پاک‌سازی اختصاصی:برخی شرکت‌های امنیتی ابزارهای ویژه‌ای برای حذف بدافزارهایی که آنتی ویروس را غیرفعال می‌کنند، ارائه می‌دهند.
• اسکن آفلاین:استفاده از دیسک یا USB بوتیبل آنتی ویروس ، می‌تواند پیش از بارگذاری کامل ویندوز، آلودگی را حذف کند.

افزایش غیرعادی ترافیک اینترنت

چرا این اتفاق می‌افتد؟

اگر متوجه شدید حجم اینترنتتان به‌سرعت مصرف می‌شود یا حتی در زمان‌هایی که از سیستم استفاده نمی‌کنید، چراغ مودم همچنان چشمک می‌زند، احتمال آلودگی به بدافزارهای Botnet، جاسوس‌افزار یا ابزارهای سرقت اطلاعات وجود دارد. این بدافزارها معمولاً در پس‌زمینه مقادیر زیادی داده را به سرورهای مخرب ارسال یا از آن‌ها دریافت می‌کنند.

راه ‌حل پیشنهادی

• بررسی مصرف اینترنت:از ابزارهای مانیتورینگ شبکه یا بخش آمار مصرف در سیستم‌عامل استفاده کنید تا برنامه‌های مشکوک را شناسایی کنید.
• تغییر رمز وای‌فای و مودم:استفاده از رمزهای قوی و پروتکل‌های امن مانند WPA3مانع دسترسی غیرمجاز می‌شود.
• اسکن سیستم با ویروس کش.

روش ‌های مقابله با ویروس

برای مقابله با آلودگی سیستم به ویروس، باید ترکیبی از اقدامات پیشگیرانه و واکنشی را در نظر بگیرید. رعایت این نکات باعث می‌شود هم احتمال آلوده شدن کاهش یابد و هم در صورت آلودگی، بتوانید سریع آن را رفع کنید:

به‌روزرسانی منظم سیستم‌عامل و نرم‌افزارها

نسخه‌های قدیمی نرم‌افزارها و سیستم‌عامل، حفره‌های امنیتی شناخته‌شده‌ای دارند که بدافزارها می‌توانند از آن‌ها سوءاستفاده کنند. همیشه آخرین به‌روزرسانی‌ها را نصب کنید.

پرهیز از دانلود فایل از منابع نامطمئن

ایمیل‌های ناشناس، لینک‌های کوتاه شده و وب‌سایت‌های غیررسمی می‌توانند حامل بدافزار باشند. قبل از دانلود هر فایلی، از اعتبار منبع آن مطمئن شوید.

نصب و استفاده از آنتی ویروس اورجینال و آپدیت‌شده

آنتی ویروس معتبر می‌تواند بسیاری از تهدیدات را پیش از آسیب رساندن شناسایی و مسدود کند. برای اطمینان از امنیت کامل، توصیه می‌شود از نسخه اصلی آنتی ویروس استفاده کنید.

پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات مهم

حتی بهترین سیستم‌های امنیتی هم تضمین صددرصدی نمی‌دهند. داشتن نسخه پشتیبان آفلاین، بهترین راهکار برای جلوگیری از از دست رفتن دائمی داده‌هاست.

جمع‌بندی

ویروسی شدن سیستم می‌تواند به اشکال مختلفی بروز کند؛ از کاهش سرعت و نمایش پاپ‌آپ‌های مزاحم گرفته تا حذف ناگهانی فایل‌ها یا مصرف غیرعادی منابع. شناخت به‌موقع این نشانه‌ها به شما کمک می‌کند پیش از بروز خسارت جدی، اقدامات لازم را انجام دهید. ترکیب راهکارهایی مانند به‌روزرسانی منظم سیستم، استفاده از رمزهای قوی، نصب آنتی ویروس اورجینال و تهیه نسخه پشتیبان، شانس آلودگی را به حداقل می‌رساند. در نهایت، پیشگیری همیشه کم‌هزینه‌تر و مطمئن‌تر از مقابله با پیامدهای حملات سایبری است.