داستان واقعی عید قربان+ احادیث عید اضحی، حج اکبر و اصغر

عید قربان چه روزی است و چرا به آن عید اضحی میگویند؟

عید قربان از بزرگترین اعیاد مسلمانان است که به نام‌های دیگری چون عید اضحی و عید نحر خوانده می‌شود. این عید روز اثبات عشق و تسلیم در برابر امر الهی و آزمایش و امتحان حضرت ابراهیم علیه السلام و حضرت اسماعیل است که از آن سربلند بیرون آمدند. در این بخش است نمناک در مورد عید قربان و علت نامگذاری آن به عید اضحی صحبت خواهیم کرد و شما را با حقایقی آشنا خواهیم کرد که شاید پیش از این درموردش اطلاعاتی نداشتید.

چرا به عید قربان، عید اضحی میگویند؟

دهم ذیحجه یکی از روزهای بزرگ و مبارک است که اهمیت ویژه‌ای داشته و در آیات الهی قرآن و روایات ائمه اطهار به مهم بودن آن تاکید شده است. به عید قربان به عربی عید اضحی نیز می گویند. علت این نامگذاری به معنای کلمه اضحی ارتباط دارد.

اضحی جمع ماده ضحی به معنای ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است، ضحی به زمانی گفته می‌شود که خورشید بالا می‌آید. به عید قربان عید اضحی می‌گویند زیرا حجاج در روز دهم ذیحجه قبل از آفتاب و زمان بالا آمدن خورشید قربانی می‌کنند،قربانی را اضحیه یا ضحیه می نامند.

چرا به روز دهم ذی الحجه عید قربان میگویند؟

در روایات از عید قربان، به نام های (عید الاضحی) و (عید نحر) یاد شده است، که در لغت همه اینها اشاره به قربانی کردن شتر و یا گوسفند(جامع الفتاوی (مناسک حج)، ص 193 و 194 ) در روز دهم ماه ذی الحجه است لذا چون در این روز، قربانی انجام می شود، به عید قربان نام گذاری شده است.( روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ج 2، ص 353 ).

ماجرای عید قربان

عید قربان، روز آزمایش و امتحان حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) است که از آن سربلند بیرون آمدند.( ضیاءآبادی، حج برنامه تکامل، 1386ش، ص185) سنّت قربانی در روز عید قربان نیز یادبود رخداد ذبح اسماعیل است. (صادقی تهرانی، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، 1419ق، ص450.)

حضرت ابراهیم بنابر رؤیایی که دیده بود مأمور قربانی کردن فرزندش شد. در هنگام قربانی، ابراهیم پیشانی پسرش را بر زمین نهاد و تیغ تیز بر حلق او گذارد؛ اما کارد گردن او را نبرید و سرانجام هنگامی که پدر و پسر تسلیم بودن کامل خود در برابر فرمان الهی را نشان دادند، خداوند عمل او را قبول نمود و ابراهیم به جای قربانی فرزندش قوچی را که جبرئیل آورده بود، قربانی نمود. (سوره صافات، آیه104-105.)

حدیث درباره عید قربان

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به احادیث زیبای معصومین درمورد عید قربان.

امام باقر(ع) می فرمایند:

هیچ عملی در روز نحر از ریختن خون قربانی، یا رفتن برای نیکی به پدر و مادر، یا پیوند با قوم و خویشی که قطع رابطه کرده با شروع سلام و کمک به او، یا این که کسی مقداری از گوشت قربانی را خود بخورد و بقیه ان را به همسایگان یتیم و نیازمند خویش بدهد، یا از اسیران دلجویی به عمل اورد، بالاتر نیست. ( شیخ صدوق، الخصال، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 298)

حریز از زراره و او از امام محمد باقر(ع) روایت کرد که آن حضرت فرمود:

روز عید فطر از خانه بیرون نرو تا اینکه چیزی بخوری، و در روز عید قربان چیزی نخور مگر از گوشت قربانی خود (چنانچه توانایی و مکنت آن را داری‏) و اگر قدرت تمکن مالی برای قربانی کردن نداری در این صورت معذوری‏. (من لا یحضر، ج1، ص508)

آیات قرآن درباره عید قربان و اشاره به تاریخچه عید قربان

خداوند در آیات قرآن عمل ذبح را از مصادیق تقوا معرفی کرده و فرموده است:

«لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوی‏ مِنْکُمْ کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلی‏ ما هَداکُمْ وَ بَشِّرِ الْمُحْسِنینَ؛ هرگز [نه‏] گوشت‌های آنها و نه خون‌هایشان به خدا نخواهد رسید، ولی [این‏] تقوای شماست که به او می‌‏رسد. این گونه [خداوند] آنها را برای شما رام کرد، تا خدا را به پاس آنکه شما را هدایت نموده به بزرگی یاد کنید، و نیکوکاران را مژده ده.» (سوره حج، آیه 37)

اشاره قرآن به قربانی فرزندان حضرت آدم

اذ قربا قربانا فتقبل من احدهما و لم تقبل من الاخر (مائده 27)

وقتی که (هابیل و قابیل، پسران آدم) قربانی تقدیم کردند از یکی (یعنی هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد.

اشاره قرآن به ماجرای حضرت ابراهیم

آیه "فلما بلغ معه السعی الی و فدیناه بذبح عظیم" بخشی از آیات سوره صافات است که به قربانی حضرت ابراهیم خلیل(ع) یعنی فرزندش اسماعیل(ع) اشاره میکند. (آیات 102 تا 107 سوره صافات)

حج اکبر و حج اصغر چیست؟

در مورد حج اکبر و حج اصغر حدیثی موجود است که در ادامه این بخش از دین و مذهب نمناک به آن اشاره شده.

امام صادق(ع) می فرمایند:

(حجّ اکبر، روز نحر(عید قربان) و حجّ اصغر، عمره(مفرده) است) و در روایت دیگری از ان حضرت از حج اکبر تعبیر به روز اضحی شده است. (معانی الاخبار ص 295)

درباره روز (حج اکبر) میان مفسران دیدگاه هایی وجود دارد، اما آنچه از روایات استفاده می شود این است که منظور از ان روز دهم ذی الحجه، روز عید قربان، و به تعبیر دیگر (یوم النحر) می باشد. (تفسیر نمونه، ج 7، ص 288 )

و اما این که چرا آن را (اکبر) گفته اند به جهت آن است که در آن سال همه گروه ها اعم از مسلمانان و بت پرستان (طبق سنتی که از قدیم داشتند) در مراسم حج شرکت کرده بودند ولی این کار در سال های بعد به کلی متوقف شد. علاوه بر این تفسیر، تفسیر دیگری نیز وجود دارد، و آن این که منظور از آن مراسم حج است، در مقابل مراسم (عمره) که (حج اصغر) نامیده می شود. و هیچ مانعی ندارد که هر دو علت با هم سبب این نام گذاری شده باشد. (تفسیر نمونه، ج 7، ص 288 – 289)