کودکان نابینا
کتاب های تصویری لمسی که تصویرهای قابل درک برای کودکان نابینا دارند، سبب پیشرفت فراگیری زبان دراین کودکان می شوند.

آموزش کودکان نابینا با استفاده از کتابهای حسی _لمسی

کودکانی که نابینا زاده شده اند زبان و تصویر های ذهنی خود از جهان را بر پایه حس شنوایی و لامسه خود می سازند. کودکان نابینا با تکیه بر این دو حس می توانند به مفاهیم و معا نی واژگان دست یابند. از آنجا که ما در یک جهان دیداری زندگی می کنیم و بیشتر کدهای زبانی با تجربه های دیداری ما در پیوند هستند، بسیاری از کودکان نابینا درک کافی از مفاهیم و معنای واژگانی که از راه گوش فرا می گیرند، ندارند. بیشتر کودکانی که مشکل دیداری دارند، از بینایی اندکی برخوردار هستند. این بسیار مهم است که بدانیم آیا کودکی که از جنبه دیداری ناتوان است می تواند حروف چاپی و تصویرها را حداقل در ابعاد بسیار بزرگ ببیند.

کتاب های لمسی، کتاب های مهمی برای کودکان نابینا هستند، زیرا حس لا مسه آن ها را در جهت شناخت هنر و درک شکل ها تقویت می کنند، که این آمادگی آن ها را در یادگیری خط بریل یاری می رساند. کتاب های تصویری لمسی که تصویرهای قابل درک برای کودکان نابینا دارند، سبب پیشرفت فراگیری زبان دراین کودکان می شوند. درک بسیاری از کتاب های لمسی که بر پایه توانایی دیداری طراحی شده اند، برای کودکان نابینا که هیچ گونه تجربه دیداری ندارند، دشوار است. درک تصویرهای واقع گرای برجسته در کتاب های تصویری برای کودکانی که از زمان تولد نابینا بوده اند، بسیار سخت است. اگر در این کتاب ها اجسام کوچکی بازنمایی شوند که کودک نابینا در زندگی روزمره اش پیوسته با آن ها سر و کار دارد و شکل، بافت و اندازه آن ها را می شناسد، بهتر می توانند با این گروه از کودکان ارتباط برقرار کنند.

کودکان نابینا بدون شک کتاب های لمسی را دوست دارند، حتی اگر نتوانند همه تصویر های آن را درک کنند ویا برای درک آن به کمک یک راهنمای بینا نیاز داشته باشند.

کم نیستند خانواده هایی که فرزند کم بینا و نابینا دارند و نمی دانند برای بازی و پرورش کودک خود چه کار کنند؟ مهدکودک های زیادی در سطح شهرها فعالیت می کنند که هدفشان ایجاد فضای شاد و سازگار با روحیات کودکان، فرصتی برای تجربه های جدید، شراکت و همکاری و در نهایت آمادگی برای ورود به مدرسه، اجتماع و... است، اما این بار به هنرکده ای سر زدیم که شبیه مهدکودک است اما شیوه تازه ای برای پرورش و شکوفا کردن استعداد کودکان پیش گرفته و آن استفاده از هنرهای تجسمی برای آموزش است. مهم تر از همه اینکه آموزش ها در قالب کارگاه هایی است که در آن همه بچه ها از کم بینا تا نابینا کنار هم هستند.
کودکان نابینا

استفاده از کتابهای حسی در آموزش کودکان نابینا

سردبیر و صاحب امتیاز سابق مجله بادبادک و مدیر عامل هنرکده بادبادک در گفت وگو با سلامت می گوید:«در تمام سال هایی که با کودکان کار می کردم هرگز به این فکر نکردم که کودک می بیند یا نمی بیند، راه می رود یا نمی رود، از چه دین و آیینی است و...هر کودکی با هر نوع مشکلی در این هنرکده ثبت نام می شود.
 
کودکان با نیازهای ویژه به خصوص کودکان مبتلا به اوتیسم همیشه در اینجا حضور دارند. اگر متوجه شویم کودک در ارتباط گیری با دیگران دچار مشکل است، به خانواده اش اطلاع می دهیم، معلمی را از مرکز دیگری به مرکز ما دعوت کنند تا نیازهای کودک برطرف شود. بخش مهمی از هنرکده ما نیز به آموزش کودکان نابینا اختصاص دارد.

از آنجا که رشته تحصیلی من روان شناسی کودکان استثنایی بود و دوران دانشجویی نیز با کودکان نابینا کار می کردم، تمایل پیدا کردم کتاب های حسی- لمسی ارائه دهم.»

زمانی که به این کتاب های حسی- لمسی بیشتر توجه کردم به نظرم آمد که از جنس مواد مقاوم هستند و برای کودکان کم توان جسمی جاذبه زیادی دارند و می توانند با آنها بازی کنند. این کتاب ها متن زیادی ندارند بنابراین برای ناشنوایان نیز جذاب اند و کودکان ناشنوا بیشتر به ارتباط تصویری علاقه دارند. کتاب های حسی-لمسی طوری طراحی شده اند که مانند اسباب بازی اند، در نتیجه کنجکاوی، تمرکز و دقت کودکان را تقویت می کنند.
 
از طرفی، تنها کتاب هایی هستند که برای کودکان نابینا مفیدند، اما آموزش های این مهد برای کودکان نابینا فراتر از اینهاست. آموزش به کودکان نابینا در جلسات مختلفی انجام می گیرد. این کارگاه ها با مربی ها و گروه تسهیل گر تشکیل می شوند. برای کمک به کودکان از هنرهای تجسمی کمک گرفته می شود. هر کودک با ورود به کارگاه گام به گام آموزش می بیند. بد نیست به آموزش هایی که در کارگاه داده می شود، اشاره کنیم تا مفهوم آموزش به کودکان نابینا برای خانواده هایی که چنین کودکی دارند گویاتر شود و بدانند نباید این بچه ها را رها کرد و با آنها هم باید درست مثل بچه های کاملا سالم از نظر جسمی و روانی سر و کله زد و شادی و بازی توام با آموزش انجام داد.
کودکان نابینا

شیوه آموزش خواندن به کودکان نابینا در کارگاههای ویژه آموزش داده میشود


آنچه در ادامه می خوانید، مروری است بر 6 جلسه پیاپی که در کارگاه ویژه نابینایان رخ داد:

• جلسه اول ساخت گربه با کمک هنر اریگامی:در این جلسه ابتدا توجه کودک را به صدای گربه و غذای او جلب می کنیم. بعد آهنگی از ثمین باغچه بان با داستان موش و گربه پخش می شود. سپس گربه های اوریگامی ساخته و برای آنها دست و پا گذاشته می شود.

• جلسه دوم کارگاه ساخت پرنده با کمک هنر کلاژ:در این برنامه نیز نام چند پرنده برای کودکان گفته و صدای آنها تقلید می شود. حتی با دستگاه پخش به صدای واقعی چند پرنده نیز گوش می دهیم. قبل از شروع به کار کاغذهای خط کشی شده توسط رل خیاطی با قیچی بریده می شوند. تسهیل گرها برش های دایره ای کوچک و بزرگی روی کاغذها انجام می دهند، بعد روی آنها پرهایی با رنگ های مختلف و در آخر چشم و پا برای پرنده گذاشته می شود. در آخر کودکان نقش پرنده به خود می گیرند و با صدای آهنگ پرواز می کنند و زمانی که صدا قطع می شود بالای صندلی هایی که به عنوان درخت هستند، می روند.

• جلسه سوم ساخت حیوان با هنر مجسمه‎سازی:در این کارگاه کودکان روزنامه ها را به اندازه های مختلف پاره و آنها را لول می کنند و از درون آن با هم حرف می زنند. بعد به آنها گفته می شود هر کس حیوان مورد علاقه اش را بسازد. تسهیل گر نیز به کودک کمک می کند تا سر و بدن حیوان ساخته شود. در طول ساخت درباره غذای حیوان و... صحبت می شود. بعد از آن کودکان راه رفتن حیوان را تقلید می کنند.

• جلسه چهارم شناخت لباس:درباره نوع لباس و رنگ و... صحبت می شود. کودکان لباس همدیگر را لمس می کنند و یاد می گیرند هر لباسی برای کدام محیط مناسب است. در مورد خرید پارچه، مراحل دوخت لباس و ابزار خیاطی هم بحث می شود. دوخت و دوز ساده نیز به آنها آموزش داده می شود.

• جلسه پنجم آشنایی با موسیقی:ساز طبلک معرفی و درباره چگونگی ساخت آن صحبت می شود. کودکان یاد می گیرند که چطور باید با لیوان و بادکنک طبلک بسازند و چطور به طور هماهنگ بنوازند. ساز بعدی بلز است. سپس کودکان هر سازی را که دوست دارند انتخاب می کنند و با آن شروع به نواختن و خواندن شعر می کنند و با هر ساز بازی هیجانی و موزیکال انجام می دهند.

• جلسه ششم، نمایش و جهت یابی:در این جلسه کودکان باید خودشان را معرفی کنند. اشیای ساده اطراف لمس و نامشان گفته می شود. مربی آنها را در سبد می ریزد و کودکان اشیای نامبرده را یکی یکی پیدا می کنند. بعد از اینکه کودک نام اشیاء را گفت، مربی شعری درباره آن می خواند. بازی تخیلی نیز انجام می شود. کودکان آشنایی مختصری با ماشین دارند.
 
کودک روی صندلی می نشیند و مربی یا کودک دیگری نقش بوق، فرمان، گاز و... را برعهده می گیرد تا کودک راننده بتواند سفر کند. در این کارگاه 2 مربی حضور دارند که یکی از آنها جهت یابی را به کودک آموزش می دهد. کودک باید روی لبه فرش راه برود و با لمس پا تفاوت بین ریشه و وسط فرش را متوجه شود و تمرین کند تا اگر وسیله اش روی فرش افتاد بتواند آن را پیدا کند.

شیوه ای نوین برای آموزش کودکان نابینا

4.612
این مطلب مفید بود ؟111
برگرفته از هفته نامه سلامت / م.ف
برچسب : نابینایی
وبگردی