انواع داروی آسم و نحوه اثرگذاری داروها + عوارض

درمان دارویی آسم و عوارض آن ها

تا چند سال پیش درمان آسم با داروهایی مثل تئوفیلین و آمینوفیلین که برونش را گشاد می کردند، بود ولی از دو دهه پیش تا کنون که مشخص شده التهاب و تورم مخاط راه های هوایی عامل ایجاد این بیماری است، سنگ بنای درمان بیماران آسمی تجویز داروهایی با اثرات ضد التهابی مثل کورتون است اما چون این بیماران نیاز به تجویز طولانی مدت دارو دارند، باید از کورتونی استفاده شود که تا حد امکان حائز اثرات موضعی باشد ولی جذب سیستمیک و عارضه جدی نداشته باشد.

برای همین به جز در موارد خاص که در دوره های کوتاه مدت به بیماران در زمان حمله، کورتون به صورت خوراکی یا تزریقی توسط پزشک مجرب تجویز می شود، بیماران هیچ گاه نباید اقدام به مصرف کورتون خوراکی یا تزریقی به صورت دوره ای یا مستمر کنند.

به همین جهت تجویز داروهای کورتون دار استنشاقی که غالبا جذب نمی شوند و در دوزهای متعارف کم ترین میزان عوارض جانبی را دارند، با یا بدون تجویز داروهای طویل الاثر گشاد کننده برونش، توصیه می شود.

آسم با چه دارویی درمان می شود؟

دوز دارو مهم است

یکی از مهم ترین نکات در مورد بیماران آسمی این است که این بیماران حتی در زمانی که علائم بیماری با مصرف دارو فروکش می کند یا قطع می شود، به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک اقدام به کم کردن میزان دارو یا قطع اسپری تجویز شده کنند و اجازه دهند که پزشک با سؤالات منطقی در ویزیت های دوره ای و در صورت نیاز تکرار اسپیرومتری تصمیم بگیرد که در زمان مقتضی دوز دارو را کاهش دهد.

داروهایی که برای درمان آسم به کار می روند، به دو دسته تقسیم می شوند:

• داروهای سریع الاثر
• داروهای کنترل طولانی مدت آسم

این داروها که معمولاً به صورت روزانه مصرف می شوند، مهم ترین داروها در کنترل بیماری آسم هستند. این داروها بیماری آسم را به صورت روزانه تحت کنترل قرار می دهند و احتمال بروز حملات آسم را کاهش می دهند.

داروهای کنترل کننده بیماری آسم

انواع داروهای کنترل طولانی مدت آسم عبارتند از:

کوتیکواستروئیدهای استنشاقی:

 این داروهای ضدالتهاب شامل فلوتیکازون (Flovent HFA)، بودزونید (Pulmicort Flexhaler)، فلونیزولید (Aerobid)، سیکلزونید (Alvesco)، بکلومتازون (Qvar) و مومتازون (Asmanex) هستند.

ممکن است نیاز باشد که شما این داروها را به مدت چند روز تا چند هفته مصرف کنید تا حداکثر اثرات مفید خود را نشان دهند. برخلاف کورتیکواستروئیدهای خوراکی، این داروهای کورتیکواستروئید نسبتاً اثرات جانبی کمتری دارند و معمولاً مصرف طولانی مدت آنها بدون خطر می باشد.

مهارکننده های لکوترین ها:

این داروهای خوراکی شامل مونتلوکاست (Singulair)، زافیرلوکاست (Accolate) و زیلتون (Zyflo) در عرض 24 ساعت به کاهش علایم آسم کمک می کنند. در برخی بیماران مصرف این داروها باعث ایجاد علایم روانی مانند تحریک پذیری، آشفتگی، توهم، افسردگی و افکار خودکشی می شود. در صورت بروز هر واکنش غیرمعمول با مصرف این داروها به توصیه های پزشکی عمل کنید.

داروی تسکین دهنده آسم

لیست کامل داروهای بیماری آسم

آگونیست های گیرنده های بتای طولانی اثر:

این داروهای استنشاقی که شامل سالمترول (Serevent) و فورموترول (Foradil و Perforomist) هستند مسیرهای تنفسی را باز می کنند. نتایج برخی مطالعات نشان داده است که این داروها ممکن است خطر بروز حملات آسم را افزایش دهند بنابراین باید این داروها را تنها همراه با داروهای کورتیکواستروئید استنشاقی استفاده کرد.

همچنین چون این داروها مانع تشخیص بدتر شدن وضعیت بیمار مبتلا به آسم می شوند، در زمان حمله آسم شدید نباید از آنها استفاده کرد.

داروهای استنشاقی ترکیبی:

این داروها مانند فلوتیکازون-سالمترول (Advair Diskus)، بودزونید-فورموترول (Symbicort) و مومتازون-فورمترول (Dulera) شامل یک داروی آگونسیت گیرنده بتای طولانی اثر همراه با یک کورتیکواستروئید هستند. به دلیل اینکه این داروهای استنشاقی ترکیبی حاوی آگونسیت های گیرنده بتای طولانی اثر هستند، می توانند خطر بروز حملات شدید آسم را افزایش دهند.

تئوفیلین:

داروی تئوفیلین (Theo-24، Elixophyllin و غیره) یک قرص با مصرف روزانه است که از طریق شل کردن عضلات اطراف مجاری تنفسی به باز نگه داشتن مسیرهای تنفسی کمک می کند (گشاد کننده برونش است).

برخلاف گذشته، جدیداً این دارو کاربرد زیادی در درمان بیماران مبتلا به آسم ندارد.

باز نگه داشتن مجرای تنفسی با داروی آسم

انواع داروهای استنشاقی سریع اثر آسم عبارتند از:

این داروها در زمان نیاز به کاهش سریع و کوتاه مدت علایم بیماران در حملات آسم یا با توصیه پزشک قبل از انجام ورزش مورد استفاده قرار می گیرند.

آگونیست های گیرنده های بتای کوتاه اثر:

این گشادکننده های برونش سریع اثر استنشاقی در عرض چند دقیقه عمل کرده و در زمان حملات آسم به سرعت علایم بیمار را کاهش می دهند. این داروها شامل آلبوترول (ProAir HFA، Ventolin HFA و غیره)، لوالبوترول (Xopenex) و پریبوترول (Maxair) است.

آگونیست های گیرنده های بتای کوتاه اثر می توانند به صورت استنشاقی یا با یک نبولایزر (ماشینی که داروهای آسم را به ذرات ریز مه مانند تبدیل می کند) به صورت اسپری مصرف شوند.

ایپراتروپیوم (Atrovent):

 ایپراتروپیوم مانند سایر گشاد کننده های برونش ها سریعاً اثر کرده و به طور فوری عضلات مسیرهای هوایی را شل می کند و باعث راحت تر شدن تنفس می شود. ایپراتروپیوم بیشتر در درمان آمفیزم و برونشیت های مزمن استفاده می شود اما در برخی موارد برای درمان حملات آسم نیز استفاده می شود.

داروی جلوگیری از حملات آسم

چه دارویی می تواند آسم را درمان کنید؟

کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داخل وریدی:

 این داروها که شامل پردنیزون و متیل پردنیزون است، التهاب مسیرهای تنفسی که در آسم شدید رخ می دهد را کاهش می دهند. این داروها در صورت مصرف طولانی مدت دارای برخی عوارض جانبی هستند بنابراین تنها برای درمان علایم آسم شدید در کوتاه مدت استفاده می شوند.

اگر شما دچار حملات آسم می شوید داروهای استنشاقی سریع اثر می توانند به سرعت علایم شما را کاهش دهند. اما اگر داروهای کنترل طولانی مدت آسمی که مصرف می کنید عملکرد مناسبی داشته باشند شما نیازی به استفاده زیاد از داروهای استنشاقی سریع اثر نخواهید داشت.

مقدار تنفس خود را در طول هفته ثبت نمایید:

اگر مقدار استفاده شما از داروهای استنشاقی سریع اثر بیشتر از مقداری باشد که پزشکتان توصیه کرده است، به پزشک مراجعه کنید. احتمالاً در این شرایط لازم است دوز داروهای کنترل طولانی مدت مصرفیتان تغییر کند.

دوز مصرفی داروی آسم

داروهای آلرژی برای کنترل بیماری آسم

داروهای آلرژی در مواردی که آسم به دلیل آلرژی ایجاد شده است یا با آلرژی تشدید می یابد می توانند مفید باشند. این داروها عبارتند از:

تزریق آلرژی(ایمونوتراپی):

 تزریق آلرژی به تدریج واکنش سیستم ایمنی شما را به آلرژن های خاص کاهش می دهد. به مدت چندین ماه معمولاً یک بار در هفته تزریق به بدن شما صورت می گیرد سپس به مدت 3 تا 5 سال، یک بار در ماه تزریق انجام می شود.

اومالیزوماب(Xolair):

 این دارو برای افرادی که مبتلا به آلرژی و آسم شدید هستند هر 2 تا 4 هفته یک بار تزریق می شود. این دارو با تغییر سیستم ایمنی اثر خود را اعمال می کند.

داروهای آلرژی:

 این دسته از داروها شامل اسپری های بینی آنتی هیستامین و ضداحتقان مانند کورتیکواستروئیدها و اسپری بینی کرومولین هستند.

داروی آسم و آلرژی

در ادامه برخی از رایج ترین اسپری ها و داروهای بیماری آسم و عوارض آنها را معرفی میکنیم.

انواع اسپری های تسکین دهنده برای بیماری آسم

اسپری سالبوتامول (Salbutamol)

اسپری سالبوتامول یکی از رایج ترین و پرمصرف ترین اسپری های تسکین دهنده سریع الاثر برای برطرف نمودن علائم و حملات آسم می باشد. اسپری سالبوتامول پس از مصرف باعث شل شدن و ریلکس مجاری تنفسی و همچنین موجب برطرف شدن علائمی مانند سرفه و یا احساس تنگی نفس می شود.

سالبوتامول به صورت قرص و شربت نیز وجود دارد. اسپری سالبوتامول به طور معمول به رنگ آبی تولید شده و در داروخانه ها موجود می باشد. شایان ذکر است اسپری سالبوتامول توسط شرکت های مختلف تجاری با نام های مختلف مانند ونتولین ، ونتالکس (شرکت سینا دارو) و یا سالبوترکس (شرکت داروسازی جابربن حیان) تولید می شود.

اسپری سالمترول (Salmeterol)

این اسپری حاوی داروی سالمترول می باشد. سالمترول از دسته داروهای گشاد کننده برونش و مجاری تنفسی طولانی اثر بوده و برای مقابله با عوارض حمله حاد آسم مناسب نیست. اثرات سالمترول 10 تا 20 دقیقه بعد از مصرف بروز یافته و تا حدود 12 ساعت دوام دارد.

اغلب رنگ اسپری سالمترول سبز می باشد و با نام های تجاری مختلف مانند سالمکس (شرکت سینا دارو) و یا سرونت (Serevent) (شرکت GSK فرانسه)در دسترس می باشد.

داروی آسم و درمان آسم با اسپری

درمان دارویی آسم و عوارض آن

اسپری یا کپسول استنشاقی فورمترول (Formoterol)

فورمترول به طور معمول به صورت اسپری و یا کپسول حاوی پودر فومترول در دسترس است. فورمترول برای پیشگیری از عوارض ناشی از حملات آسم و انقباظ مجاری تنفسی استفاده می شود. این داور از جمله داروهای شل کننده برونش ها و مجاری تنفسی طولانی اثر می باشد.

فورمترول برای فرونشاندن عوارض حاد ناشی از حملات آسم مناسب نیست! فورمترول به صورت اسپری، کپسول و یا پودر استنشاقی با نام های تجارتی مختلف در دسترس می باشد.

برخی از این محصولات دارویی تجاری عبارتند از:کپسول استنشاقی فورادیل (شرکت نوارتیس سوئیس)، پودر و یا اسپری فوموتیزوکس (شرکت داروسازی جابربن حیان) ویا پودر استنشاقی اوکسیس توربوهالر (شرکت Astrazeneca سوئد).

انواع داروی آسم و اسپری های ضد آسم

مکانیسم اثر داروی آسم

اسپری یا کپسول استنشاقی کرومولین سدیم (Cromolyn Sodium)

اسپری و یا کپسول های حاوی کرومولین سدیم اغلب برای پیشگیری از عوارض ناشی از آسم به عنوان یک گشاد کننده برونش ها و مجاری تنفسی استفاده می شود. با توجه به آنکه اثرات این دارو دیرتر از داورهای سریع الاثر بروز می یابد لذا استفاده از کرومولین سدیم در مواقع حملات و عوارض حاد آسم مناسب نیست!

اسپری و یا کپسول کرومولین سدیم به نام های مختلف تجاری در دسترس بوده که بعضی از این نام ها عبارتند از:اسپری کرمولکس (شرکت سینا دارو)، اسپری بینی رینومکسان (شرکت دارویی جابربن حیان)، اسپری بینی نازوکروم (شرکت سینادارو) و یا کپسول استنشاقی کرومال (شرکت CIPLA هند).

اسپری بکلومتازون (Beclometasone)

اسپری های حاوی بکلومتازون جزء داروهای استروئیدی (ضدالتهابی) بوده که برای پیشگیری از بروز علائم و حملات آسم بکار می روند. بکلومتازون با کاهش التهاب در برونش ها و مجاری تنفسی می تواند علاوه بر کاهش احساس تنگی نفس، میزان ترشح موکوس (خلط) را نیز در مجاری تنفسی کاهش دهد.

اسپری بکلومتازون با نام های مختلف تجاری به صورت اسپری استنشاقی و یا اسپری بینی در بازار وجود دارد که عبارتند از:اسپری بکلکس (شرکت سینادارو)، بکلوتروکس (شرکت دارویی جابربن حیان)، بکونیز (GSK اسپانیا)، بکلونازال (ORION فنلاند) و یا بکلیت آکوانیز (CIPLA هند).

بهترین داروی آسم کدام است؟

انواع داروی آسم و نحوه اثرگذاری آن ها

اسپری فلوتیکازون (Fluticasone)

اسپری فلوتیکازون به صورت استنشاقی و یا اسپری بینی از انواع اسپری های استروئیدی بوده که برای مواردی مانند جلوگیری از عوارض بیماری آسم و یا رینیت آلرژیک استفاده می شود. فلوتیکازون همانند سایر داروهای ضدالتهاب و استروئیدی، با مهار فعالیت سلول های سیستم ایمنی باعث کاهش التهاب در ناحیه مجاری تنفسی و ریه ها می گردد.

نام های تجاری این اسپری عبارتند از:فلوتیزوکس (شرکت داوریی جابربن حیان)، فلازون (شرکت دارویی رها)، فلوزینوز (شرکت سینا دارو)، فلوکسی نیز (GSK اسپانیا)، فلوکسی تاید (GSK فرانسه)، آپو-فلوتیکازون (APOTEX کانادا) و یا فلومیست (CIPLA هند).

اسپری بودزوناید (Budesonide)

اسپری های حاوی داروی بودزوناید، برای جلوگیری و کنترل بیماری آسم مزمن و همچنین برطرف نمودن علائم رینیت آلرژیک مورد استفاده قرار می گیرند. بودزوناید مانند بکلومتازون و فلوتیکازون نوعی داروی استروئیدی و ضدالتهاب است.

نام های تجاری این اسپری در داروخانه ها عبارت است از:اسپری بودسوناید جابر (شرکت دارویی جابربن حیان)، بودی ایر (CHIESI ایتالیا)، نبول پالمیکورت (ASTRAZENECA سوئد) و یا بودکورت (CIPLA هند).

نحوه عملکرد داروی آسم

داروی آسم و اسپری های مخصوص بیماری آسم

اسپری مومتازون (Mometasone)

مومتازون (یا مومتازون فوروات) موجود در این اسپری های استنشاقی خاصیت ضد التهابی داشته و برای کنترل و پیشگیری علائم آسم و یا رینیت آلرژیک استفاده می شود. این داوری استروئیدی را به صورت پماد نیز برای بعضی از اختلالات التهابی پوستی استفاده می نمایند.

نام های تجارتی مومتازون عبارتند از:اسپری نازونکس (SCHERING PLOUCH بلژیک)، رستانکس (شرکت سینا دارو)، مومنیکس (شرکت دارویی جابربن حیان)و یا پودر استنشاقی آسمانکس (MSD بلژیک).

داروی مونتلوکاست ضد آسم

مونتلوکاست در شرایطی از جمله آسم، برونکواسپاسم ناشی از ورزش، رینیت آلرژیک، قاعدگی دردناک اولیه و کهیر استفاده می شود. از این دارو عمدتا به عنوان یک درمان مکمل در بزرگسالان علاوه بر کورتیکواستروئیدهای استنشاقی در شرایطی استفاده می شود که آنها به تنهایی اثربخشی مورد نظر را به ارمغان نیاورند. همچنین از این دارو برای جلوگیری از واکنش های آلرژیک نیز استفاده می شود.

عوارض جانبی مونته لوکاست سدیم (Montelukast sodium)

ضعف، گیجی، خستگی، تب و سردرد. احتقان بینی . درد شکم . سوءهاضمه. گاستروآنتریت . سرفه، آنفلوآنزا . بثورات جلدی . درد دندان، تروما.

چگونگی تاثیرگذاری داروی آسم

داروی تئوفیلین برای درمان اسم

تئوفیلین نوعی گشادکننده مجاری هوایی است و در درمان بیماران مبتلا به آسم، آمفیزم و برونشیت بکار می رود. اصولاً تئوفیلین با شل کردن عضلات جدار مجاری تنفسی و بازکردن آنها، عبور هوا را آسان می کند و موجب بهتر شدن تنفس در موارد انسداد برگشت پذیر مجاری تنفسی می شود.

عوارض تئوفیلین

سردرد، بی قراری، تحریک پذیری، مشکلات خواب، ناراحتی معده و اسهال، استفراغ، ضربان قلب تند یا نامنظم، بثورات جلدی و تشنج

داروی آسم چه عوارضی دارد؟

داروی پردنیزولون برای آسم

پردنیزولون دارای خواص ضدالتهابی و اثر سرکوب دستگاه ایمنی بدن را دارد. پردنیزولون کمک می کند تا تورم، قرمزی، خارش، و واکنش های حساسیتی کاهش یابند. همچنین در درمان بیماری های گوناگونی مانند نفروتیک٬ آسم، آرتریت، مشکلات پوستی، حساسیت شدیدکاربرد دارد.این دارو باید بعد غذا مصرف شود. درهنگام مصرف این دارو باید مصرف سدیم کم شود ومصرف پتاسیم افزایش پیدا کند.

عوارض جانبی پردنیزولون

عوارض گوارشی، بثورات جلدی٬ پوکی استخوان، افزایش فشار خون، واکنشهای آلرژیک، عفونتهای موضعی یا سیستمیک، سندرم کوشینگ، ادم، آتروفی بافتی، زخم یا خارش در محل تزریق، علائم التهاب و تاخیر در بهبود زخمها، تهوع٬ افزایش وزن سریع و اختلالات قاعدگی در زنان،معده درد