کمک های اولیه مسمومیت و علائم خطرناک

اقدامات مهم و کمک های اولیه انواع مسمومیت

مسمومیت عبارت است از جراحت یا مرگ ناشی از بلع، استنشاق، لمس یا تزریق دارو های مختلف، مواد شیمیایی، سموم یا گاز ها. بسیاری از مواد  مانند دارو ها و مونوکسیدکربن تنها در دوز های بالاتر سمی هستند و سایر موارد مانند پاک کننده ها فقط در صورت بلعیدن خطرناک هستند اما در مورد کودکان، مصرف دارو های خاص و مواد شیمیایی حتی به اندازه کم هم بسیار خطرناک است.

چنانچه در بخش بهداشت و سلامت نمناک میخوانید نحوه برخورد با شخصی که ممکن است مسموم شده باشد، به موارد زیر بستگی دارد:

• علائم فرد
• سن فرد
• اینکه چه نوع و چه مقدار ماده ای که باعث مسمومیت شده است 

علائم مسمومیت

علائم و نشانه های مسمومیت  شامل موارد زیر است:

• سوختگی یا قرمزی در اطراف دهان و لب ها
• نفسی که بوی مواد شیمیایی مانند بنزین یا رقیق کننده رنگ می دهد
• استفراغ
• مشکل در تنفس
• خواب آلودگی
• گیجی یا وضعیت روحی تغییر یافته

اگر به مسمومیت مشکوک هستید، نسبت به مواردی مانند بطری ها یا بسته های خالی قرص، لکه ها و بو در بدن فرد یا اشیا مجاور هوشیار باشید. در مورد کودکان، این احتمال را در نظر بگیرید که ممکن است آن ها از دارویی استفاده کرده یا باتری دکمه ای را قورت داده باشند.

علائم نگران کننده مسمومیت

اگر شخصی دارای علائم زیر است، بالافاصله با اورژانس 115 تماس بگیرید:

• خواب آلوده یا بیهوش
• مشکل در تنفس
• قطع تنفس
• بیقراری و آشفتگی بدون کنترل
• تشنج
• آگاهی از داروها یا هر ماده دیگری که فرد به طور عمدی یا تصادفی بیش از حد مصرف کرده است. 

هنگام تماس یا مراجعه به اورژانس اقدامات زیر را انجام دهید:

• سن، وزن، سایر داروهایی را که فرد  مصرف می کند و هر اطلاعاتی که در مورد ماده سمی دارید را شرح دهید. 
• سعی کنید میزان مصرف و مدت زمانی که فرد در معرض ماده سمی بوده را تعیین کنید.  
• در صورت امکان، بطری قرص، بسته دارو یا سایر ظروف مشکوک را در دست داشته باشید تا هنگام مکالمه بتوانید به برچسب آن مراجعه کنید.

کمک های اولیه که می توانید انجام دهید

• قبل از نزدیک شدن به محل حادثه ابتدا از امنیت محل اطمینان حاصل نمایید.
• اگر در محل نشت مواد شیمیایی وجود دارد و مصدوم در محل نا امنی قرار دارد، او را از آن محل دور کنید و بعد اقدامات لازم را انجام دهید.
• قبل از نزدیک شدن به مصدوم وسایل و لباس محافظ بپوشید.
• با اورژانس تماس بگیرید.

کمک های اولیه اصلی مربوط به مسمومیت

اقداماتی را که می توان تا زمان رسیدن امداد انجام داد شامل: 

سم بلعید شده

• مواد و باقیمانده اطراف دهان فرد را پاک کنید. اگر ماده مشکوک پاک کننده خانگی یا مواد شیمیایی دیگری است، برچسب ظرف را بخوانید و دستورالعمل های مسمومیت را دنبال کنید.
• به هیچ عنوان چیزی به مصدوم مانند آب، شیر و... نخورانید تا اورژانس از راه برسد.
• بیمار را وادار به استفراغ نکنید چون گاهی این کار، وضعیت بیمار را بدتر می کند.

سم روی پوست

• با استفاده از دستکش ابتدا لباس آلوده را در بیاورید و سپس پوست را به مدت 15 تا 20 دقیقه بشویید. اگر فرد قادر به حرکت است، به او کمک کنید تا از آب برای شستشوی پوست استفاده نماید تا اورژانس از راه برسد.
• تا رسیدن اورژانس هرگز روی پوست مصدوم کرم، لوسیون و... نمالید.

سم در چشم

تا رسیدن امداد به آرامی چشم را به مدت 20 دقیقه با آب خنک یا ولرم بشویید. از مصدوم بخواهید برای شستشوی چشم ها مدام پلک بزند.

سم استنشاق شده

• هرچه سریع تر فرد را وارد هوای تازه کنید.
• اگر قادر به حرکت فرد نیستید، همه درب و پنجره ها و... را باز بگذارید.
• در صورت احتمال وجود گازهای سمی، کبریت یا فندک روشن نکنید.
• راه تنفس مصدوم را باز کنید و روسری و لباس های تنگ او را خارج نمایید.
• اگر فرد استفراغ کرد، سر  را به پهلو برگردانید تا از خفگی جلوگیری شود.
•  اگر هیچ علائم حیاتی مانند حرکت، تنفس یا سرفه ندارد، CPR را شروع کنید. اگر سم بر روی لب و اطراف دهان مصدوم بود، در زمان دادن تنفس مصنوعی از ماسک استفاده نمایید.

نکات مهم و حیاتی

علاوه بر آنچه گفته شد، برخی نکات و اصول مهم مناسب چنین شرایطی هستند که درادامه به آنها خواهیم پرداخت. 

شربت ipecac

از شربت ایپکاک استفاده نکنید یا برای ایجاد  استفراغ کاری انجام ندهید. گروه های متخصص  استفاده از ipecac را در کودکان یا بزرگسالانی که قرص یا سایر مواد سمی مصرف کرده اند را تأیید نمی کنند. هیچ شواهدی مبنی بر اثربخشی آن را اثبات نمی کند و اغلب ضرر خواهد شد. همچنین اگر هنوز بطری های قدیمی شربت Ipecac را در خانه خود دارید، آنها را دور بریزید.

باتری های دکمه ای

باتری های دکمه ای تخت و کوچک استفاده شده در ساعت ها و سایر وسایل الکترونیکی مخصوصاً برای کودکان کوچک خطرناک هستند. باتری گیر کرده در مری می تواند در عرض 2 ساعت باعث سوختگی شدید و عارضه های ناگوار شود.

اگر مشکوک هستید که کودکی یکی از این باتری ها را قورت داده است، بلافاصله او را برای عکسبرداری با اشعه ایکس به اورژانس ببرید تا محل آن را مشخص کند. اگر باتری در مری باشد، باید آن را خارج کرد. اگر به معده منتقل شده باشد، معمولاً اجازه می دهند تا از طریق دستگاه روده دفع شود.

وصله های دارویی

اگر فکر می کنید کودکی وصله های دارویی (محصولات دارویی که از طریق پوست جذب میشوند) در دست دارد، پوست او را به دقت بررسی کرده و هر آنچه را که به آن متصل شده است بردارید. همچنین سقف دهان را بررسی کنید، در صورتی که کودک آن ها را بمکد، گیر خواهد کرد.