نور ماه از کجاست و اگر نوری ندارد چگونه شب را روشن میکند؟
نور ماه حقایقی دارد که میتواند به اندازه فکت های خود سیاره ماه برایتان جذابیت داشته باشد. وقتی به این فکر میکنید که چطور یک سیاره دور از زمین هر شب اینگونه زیبا در آسمان روشن شده و آن را نورانی میکند، قطعا سوالاتی درمورد منبع این نور نیز در ذهنتان شکل میگیرد و کنجکاوید که درمورد آن بیشتر بدانید.
منبع اصلی نور ماه
نور ماه اصولاً از دو منبع اصلی به دست میآید:نور خورشید و نوری که از زمین به ماه انعکاس میشود. این نورها از بخشهایی از سطح ماه که به نور خورشید برخورد میکنند، منعکس میشوند و به زمین میرسند. برای پاسخ کامل تر به سوال نور ماه از کجاست و چطور میتوانیم ماه را ببینیم با این بخش از سرگرمی نمناک همراه شوید تا موضوع برایتان روشن تر و شفاف تر شود.
فرآیند انعکاس نور خورشید برای نورانی شدن ماه
نور ماه از پدیده انعکاس نور خورشید بر روی سطح ماه به وجود میآید. خورشید منبع اصلی نور و انرژی در منظومه شمسی ماست. زمانی که نور خورشید به سطح ماه برخورد میکند، بخشی از این نور به سطح ماه بازتاب میشود. این انعکاس نور باعث میشود که ماه به طور قابل مشاهده از زمین درخشان به نظر بیاید.
فرایند انعکاس نور چندین مرحله دارد:
تابش نور خورشید: نور خورشید از خورشید به سمت ماه تابیده میشود.
برخورد با سطح ماه:نور خورشید بر سطح ماه برخورد میکند. بخشی از این نور به سطح ماه وارد میشود.
انعکاس نور: بخشی از نور خورشید که به سطح ماه وارد شده، به سمت زمین بازتاب میشود. این نور با کمک اتمسفر زمین به مشاهده آسمانی از ماه منتقل میشود.
نور ماه کاملاً به اندازهای که بتوانیم آن را از زمین مشاهده کنیم، به وجود نمیآید. میزان نوری که به سطح ماه میرسد، تحت تأثیر عواملی مانند زاویهی برخورد نور خورشید و ویژگیهای سطح ماه قرار دارد. به همین دلیل، هنگامی که ماه در مراحل مختلف خود قرار میگیرد (مانند ماه کامل، نیمهی اول، نیمهی دوم و... )، نور و درخشندگی آن نیز متغیر میشود.
چرا نور ماه سفید است؟
همانطور که گفتیم، نور ماه در واقع از خورشید به سمت ما منعکس میشود؛ رنگ نوری که ما از ماه میبینیم، در واقع به دلیل ترکیب و خصوصیات سطح ماه است. ماه از سطحی تشکیل شده است که نور خورشید روی آن میتابد و از طریق منعکس شدن به چشم ما میرسد.
در واقع، نور خورشید که به سمت ماه تابیده و از آن منعکس میشود، شامل تمام اجزای رنگی طیف نور است. اما به دلیل ویژگیهای سطح ماه و ترکیب مواد موجود در آن، هنگامی که نور خورشید از ماه منعکس میشود، تمام رنگهای طیف جذب میشوند و در نهایت به دلیل ترکیب این رنگها، ماه به چشم ما سفید و یا بهطور دقیقتر خاکستری نمایش داده میشود.
به طور کلی، این ویژگیهای سطح ماه و تفاوت در انعکاس نور آن نسبت به جسمهای دیگر در سمتهای مختلف آسمان، باعث میشود که نور ماه به نظر ما سفید یا خاکستری بیاید.
به نور ماه چه می گویند؟
سوال پر تکراری که در عین سادگی پرسیده بودید " به نور ماه چی میگن " پاسخ ساده تری دارد تحت عنوان " مهتاب "؛ به نور ماه مهتاب می گویند.
آیا میدانید چرا ماه در روز دیده میشود؟
ماه در واقع در طول روز هم در آسمان حضور دارد، اما برای دیدن آن نیاز به توجه دقیق و کمی بیشتری داریم. تفاوت اصلی این است که ماه نور خودش را تولید نمیکند و نور خورشید از سطح آن منعکس میشود. مشابه شب، ماه را میتوانیم در طول روز نیز مشاهده کنیم. در واقع، ماه به اندازهای درخشان است که در هر دو زمان شب و روز قابل مشاهده است.
در روزها، همانند شب، ماه نور خورشید را منعکس میکند و این باعث میشود بتوانیم آن را ببینیم. این تفاوت با ستارگان است که در طول روز به دلیل روشنایی آسمان نمیتوانیم آنها را مشاهده کنیم. وقتی ماه در مقابل خورشید قرار میگیرد (ماه کامل)، تمام صفحهی ماه به نور خورشید برخورد میکند و ما تمام صورت آن را درخشان میبینیم.
به عبارت دیگر، هنگامی که خورشید در حال غروب است، ماه طلوع میکند و مشاهدهی آن ادامه دارد تا وقتی که به طور طبیعی خود به مرحلهی غروب میرسد. در ایامی که ماه کامل است، ماه در مقابل خورشید قرار دارد و این باعث میشود که تمام صفحهی آن نور خورشید را منعکس کند و به ما نشان دهد.
به طور خلاصه، ماه در طول روز هم در آسمان حاضر است و امکان مشاهدهی آن وجود دارد. این امر به تمامی اوقات روز بستگی دارد و نیازمند توجه و دقت مشاهدهگران است.
شدت نور ماه چه میزان است؟
شدت نور ماه متغیر است و بسته به فاز ماه مختلف تغییر میکند. حتی ماه کامل نیز به طور معمول تنها کمتر از یک درصد از روشنایی خورشیدی را به ما ارائه میدهد. به عنوان مثال، نور یک ماه کامل در نقاط اوج بالای مناطق استوایی میتواند تا 0.32 لوکس (واحد اندازهگیری شدت نور) برسد.
نور ماه به دلیل ویژگیهای خاص خود، به ویژه در اطراف ماه کامل، به رنگ آبی در چشم انسان ظاهر میشود که معمولاً با نام "مهتابی" شناخته میشود. همچنین، نور ماه تا حدود 1.26 ثانیه طول میکشد تا از ماه به سطح زمین برسد. این نور که در اتمسفر زمین پراکنده میشود، روشنایی آسمان شب را افزایش میدهد و تقابل روشنایی بین ستارگان کم نور و پسزمینه را کمتر میکند. به همین دلیل، بسیاری از ستارهشناسان در زمان ماه کامل از رصد ستارگان پرهیز میکنند.
دلیل دیده شدن ماه به شکل هلال
نور ماه از خورشید به ما منعکس میشود و بنابراین ما ماه را روشن میبینیم. وقتی ماه بین خورشید و زمین قرار میگیرد، یک سمت آن به تاریکی میپیوندد. این اتفاق هلال ماه نامیده میشود. این هلال با گذر زمان بزرگتر میشود که به آن هلال ماه در حال افزایش هم میگویند.
همچنین با ادامه حرکت ماه، سمت روشن آن بزرگتر میشود و ماه به صورت کامل به ما نشان داده میشود. در انتها، ماه کوچکتر میشود و یک هلال دیگر شکل میگیرد. این چرخه به تکرار ادامه پیدا میکند.
این فرآیند به این دلیل رخ میدهد که ماه در مدار خود به دور زمین حرکت میکند و نوری که از آن منعکس میشود، شکل هلال را ایجاد میکند. به این ترتیب، ماه به شکل هلال در طول چرخههای ماهیانه خود تغییر شکل میدهد.
ماه چگونه می درخشد؟
حتما برایتان جالب است بدانید که اگر ماه از خود نوری ندارد پس چرا شب ها درخشان و روشن است؟ و یا اینکه، آیا ماه منبع نور است و میتواند نور تولید کند؟
اگر چه ممکن است به نظر برسد که ماه شبها کاملاً نورانی است، اما در واقعیت نور خود را تولید نمیکند. ماه به سادگی نور خورشید را همانند آینهای بزرگ به سمت زمین منعکس میکند. با این حال، جالب است بدانید ماه نور خورشید را به طرزی کامل منعکس نمیکند. تنها حدود هفت درصد از نور خورشیدی که به سطح ماه میرسد، به سمت زمین بازمیگردانده میشود. این واقعیت از آنجا ناشی میشود که سطح کره ماه از سنگ و خاکی تشکیل شده است که نور را به میزان کمتری منعکس میکند.
از طرفی، زمین به عنوان یک سطح منعکس کننده نور خورشید به عمل میآید. اگر قرار بود روی سطح ماه ایستاده و به زمین نگاه میکردید، زمین به اندازه چهار برابر قطر ماه و حدود صد برابر روشنتر از ماه مشاهده میشد. در برخی مواقع، زمانی که ماه در حالت هلال باریکی قرار دارد، میتوانیم قسمت تاریک ماه به طور ضعیف را از طریق نوری که از زمین به آن منعکس میشود، مشاهده کنیم. این پدیده به نام "مهتاب زمین" یا "زمین تاب" نیز شناخته میشود.