کودکم به جایزه عادت کرده

عادت کردن کودک به جایزه

در این گزارش ضمن بررسی تفاوت عمده بین رشوه و پاداش که به عنوان تقویت رفتار مطلوب و پسندیده و بالعکس، از دید والدین و جامعه تلقی می شود، به اصول و روش های ارائه پاداش به کودکان می پردازد.

دختر شش ساله ای دارم که خیلی از طرف خانواده من مورد توجه و محبت قرار می گیرد. دخترم هم به آن ها خیلی علاقه دارد و هدایای زیادی از طرف آن ها دریافت می کند. گاهی هم برای تغییر رفتارهایش یا یاد گرفتن برخی کارها و رفتارها، هدیه ای به عنوان جایزه به او داده اند. حالا هر وقت به خانه مادرم می رویم، مدام بهانه جایزه می گیرد و گریه می کند، همه را کلافه می کند و می گوید چرا به من جایزه نمی دهید؟

جایزه دادن به کودک

فراموش نکنیم که خانواده به خصوص پدربزرگ و مادربزرگ به دلیل هیجانی که از داشتن نوه دارند و برای این که نشان دهند که چقدر نوه شان را دوست دارند و برایشان مهم است، ممکن است حتی بدون مناسبت به نوه شان هدیه بدهند. در این مواقع بسیار محترمانه به خانواده تان تاثیر کارهایشان را توضیح دهید، خطوط قرمز را مشخص کنید و از آن ها بخواهید با شما مشورت کنند و در مواقعی که اصرار به هدیه دادن دارند و شما صلاح نمی دانید، پیشنهاد کنید یک حساب پس انداز برای کودکتان باز کنند.

جوایز افراطی بوده!

وقتی کودک شما در ازای عمل مثبت، جایزه دریافت کند یعنی رفتار مطلوبی در او شکل گرفته و فرض را بر این می گذاریم که رفتارهای مطلوب در کودک نهادینه شده است، در نتیجه ارائه جایزه بد نبوده بلکه افراطی بوده است.

وقتی کودک به دریافت جایزه عادت کرده است، به یک باره نمی توانیم وی را از این امتیاز بدون این که دلیلش را بداند، محروم کنیم چون دچار سردرگمی می شود. بلکه می توانیم آن را به تاخیر بیندازیم و شکل دیگری به آن بدهیم؛ مثلا بگویید امروز می خواهیم با هم آشپزی کنیم و پیشبند کوچکی برای او تهیه کنید یا در چیدن میز غذا به او مسئولیتی دهید. سپس به او بگویید چون در این کارها به من کمک کردی، با هم به پارک می رویم. کودک را در کارها مشارکت دهید و از تنبیه و سرزنش بپرهیزید.

سوالاتی که باید به آن ها پاسخ دهید

کودک شما در ازای چه عمل مثبتی درخواست جایزه دارد؟ آیا به طور واضح به او گفته اید که دقیقا از چه رفتاری خوشتان می آید و انتظار چه عمل مثبتی را دارید؟ پاسخ به این سوالات نشان می دهد که آیا کودکتان از این که چه زمانی و در چه شرایطی جایزه دریافت می کند، آگاهی دارد یا خیر؟

تفاوت پاداش و رشوه را از یاد نبرید

پاداش هدیه ای است که بعد از انجام عمل مثبت به کودک داده می شود و سازنده است. رشوه هدیه ای است که قبل از عمل مثبت به کودک داده می شود و مخرب است.

انواع پاداش

مادی:جایزه و خوراکی /کلامی:آفرین، چه خوب /عاطفی:لمس، نگاه، لبخند /اجتماعی:بازی، قصه، مهمانی
پاداش کلامی را با پاداش عاطفی همراه سازید/ رفتاری را که از کودک انتظار دارید، دقیقا برای او مشخص و آن را نام گذاری کنید. سعی کنید پاداش کلامی را با پاداش عاطفی همراه سازید. پاداش را برای کودک جذاب کنید تا انگیزه او را بالا ببرید. همچنین نباید فاصله ای بین پاداش و رفتار مطلوب وجود داشته باشد. در نظر داشته باشید تهیه پاداش نباید مستلزم صرف وقت زیاد و هزینه بالا باشد.