آموزش نماز تهجد برای حاجت + دعا و زمان خواندنش بین اهل سنت و شیعه
نماز تهجد، دریچه‌ای آرام و الهی برای رسیدن به حاجات مهم است؛ نمازی شبانه که با رکعات مخصوص و دعای ویژه، دل را به اجابت نزدیک می‌کند.
راهنمای کامل احکام، فضیلت‌ها و چگونگی خواندن نماز تهجد
تهجد در فرهنگ دینی به معنای شب‌زنده‌داری و برقراری راز و نیاز عمیق با خداوند متعال است. این عمل عبادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و همواره مورد تأکید قرآن کریم قرار گرفته است؛ همچنین احادیث فراوانی نیز در توصیه به این امر وارد شده است.
یکی از بارزترین مصادیق تهجد و شب‌زنده‌داری، «نماز تهجد» است که به طور متداول با عنوان «نماز شب» نیز شناخته می‌شود. این نماز، مجموعه‌ای از رکعات مستحبی است که در دل شب و پس از خوابیدن، اقامه می‌گردد و فرصتی مغتنم برای نزدیکی و ارتباط قلبی با پروردگار است.
نماز تهجد در قرآن
منبع اصلی و فرمان الهی برای اقامه نماز تهجد در قرآن کریم آمده است. خداوند متعال در آیه ۷۹ سوره اسراء خطاب به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید:«وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا» (و پاسی از شب را [به عبادت] زنده بدار؛ این [نماز اضافی] برای توست، امید است که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برانگیزد).
این آیه شریفه، نه تنها پیامبر اسلام (ص) را به این عمل ملزم ساخت، بلکه با تأکید بر «مقام محمود» به عنوان پاداش، این نماز را به یک فضیلت اخلاقی و یک تمرین مستمر برای مسلمانان تبدیل کرد که در قالب یک عمل مستحب، بر اهمیت شب‌زنده‌داری تأکید می‌ورزد.
نماز تهجد چند رکعت است؟
نماز تهجد در مجموع یازده رکعت است.این یازده رکعت شامل چهار نماز دو رکعتی به نیت نماز شب ، یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع، یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر است.
چگونه نماز تهجد بخوانیم؟
نماز تهجد شامل یازده رکعت است که مراحل خواندن آن به ترتیب زیر می‌باشد:
هشت رکعت اول (نماز شب)
- این بخش شامل چهار نماز دو رکعتی است.
- هر دو رکعت دقیقاً مشابه نماز صبح خوانده می‌شود (تشهد و سلام پس از هر دو رکعت).
نماز شفع
این نماز دو رکعت است.
- رکعت اول:پس از حمد، سوره ناس خوانده می‌شود.
- رکعت دوم:پس از حمد، سوره فلق خوانده می‌شود.
نماز وتر
نماز وتر، آخرین بخش از نماز تهجد است و یک رکعت می‌باشد و دارای آداب خاصی است:
خواندن برخی سوره ها
- بعد از سوره حمد، بهتر است سه بار سوره توحید، سپس سوره ناس و در نهایت سوره فلق قرائت شود.
- نکته:اگر تنها یک سوره به جای موارد ذکر شده خوانده شود، اشکالی ندارد.
قنوت
• سپس وارد قنوت می‌شویم. در حین قنوت، دست چپ بالا نگه داشته شده و تعداد اذکار با دست راست شمرده می‌شود.
ذکر و دعاهای پیشنهادی در قنوت:
1. دعا برای مؤمنان:خواندن ذکر زیر برای چهل مؤمن (زن و مرد، مسلمان):
«اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ»
2. استغفار:هفتاد مرتبه ذکر طلب آمرزش:
«استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه»
3. پناه جستن از آتش:هفت مرتبه ذکر زیر (به معنی:این جایگاه کسی است که از آتش جهنم به تو پناه می‌برد):
«هذا مقامُ العائِذِ بکَ منَ النّارِ»
4. طلب بخشش:سیصد مرتبه ذکر طلب بخشش:
«العفو»
5. دعای پایانی:در نهایت، این ذکر برای طلب بخشش، رحمت و قبولی توبه خوانده می‌شود:
«ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم»
- تذکر: علاوه بر اذکار ذکر شده، می‌توانید سایر دعاها و اذکار مناسب را نیز در قنوت به زبان آورید.
بهترین زمان اقامه نماز تهجد از نظر شیه و اهل سنت
زمان اقامه نماز تهجد،از دیدگاه شیعه ابتدای نیمه شب شرعی تا اذان صبح است. خواندن نماز تهجد در نزدیک‌ترین وقت به اذان صبح فضیلت بیشتر دارد.
از دیدگاه اهل سنت (حنبلیه، حنفیه، شافعیه و مالکیه) بهترین وقت برای اقامه نماز تهجد یک سوم پایانی شب (ثلث آخر شب) می‌باشد.می توان این نماز را بعد از نماز عشا تا قبل از اذان صبح نیز خواند.
اهمیت و ثمرات نماز تهجد در مذهب شیعه
در احادیث شیعه، تأکید بسیار زیادی بر اهمیت و فضیلت اقامه نماز تهجد شده است.برگزاری این نماز، دارای برکات و ثمرات ویژه‌ای از جمله تأمین سلامت اعضای بدن، ضامن رسیدن روزی حلال، کسب رضایت و خشنودی خداوند متعال، سایر فضائل اخروی و دنیوی است.
نحوه خواندن نماز تهجد از منظر فقه شیعه، همانند روشی است که در مراحل قبلی توضیح داده شد (شامل هشت رکعت اول، نماز شفع دو رکعتی و نماز وتر یک رکعتی با آداب قنوت ذکر شده).
نماز تهجد از منظر مذاهب اربعه اهل سنت
نحوه اقامه نماز تهجد، به ویژه در خصوص نماز وتر، دارای تفاوت‌هایی بین مذاهب مختلف اسلامی، از جمله شیعه و اهل سنت، است. در ادامه، فتاوای چهار مذهب اصلی اهل سنت در مورد نماز وتر (که یکی از اجزای اصلی تهجد محسوب می‌شود) ارائه می‌گردد:
۱. مذهب حنبلیه
حکم وترمستحب مؤکد است.تعداد رکعات حداقل یک رکعت و حداکثر یازده رکعت (قابل اجرا به صورت سه، پنج، هفت یا یازده رکعتی) می باشد.
می‌توان دو رکعت دو رکعت خواند و در انتها با یک سلام نماز را پایان داد، یا همه را پشت سر هم با یک سلام در آخر خواند.قنوت جایز است قبل از رکوع یا بعد از رکوع انجام شود، که مورد دوم (بعد از رکوع) مورد تأکید بیشتری است. برای ادای قنوت دست‌ها را تا بالای سینه بالا برده و کف دست‌ها رو به آسمان باشد، و پس از اتمام دعا، دست‌ها بر روی صورت کشیده شود.
۲. مذهب حنفیه
تعداد رکعات نماز وتر سه رکعت است که به صورت متصل با یک سلام در انتها خوانده می‌شود.در هر رکعت، ابتدا سوره حمد و سپس یک سوره دیگر از قرآن قرائت می‌شود. قنوت در نماز وتر واجب است و خواندن نماز وتر به صورت جماعت جایز نیست، مگر در ماه مبارک رمضان.
۳. مذهب شافعیه
حکم وتر مستحب مؤکد است. حداقل یک رکعت و حداکثر یازده رکعت دارد. این نماز را می‌توان به صورت دو رکعت دو رکعت یا به صورت متصل با یک سلام در رکعت آخر خواند.
بهتر است این نماز در ماه رمضان به صورت جماعت خوانده شود. خواندن قنوت در نیمه دوم ماه رمضان مستحب خواهد بود. بلند خواندن قنوت برای امام و آهسته خواندن آن برای مأموم مستحب است.
۴. مذهب مالکیه
روایات این مذهب بر نماز وتر پس از نماز طواف تأکید بیشتری دارند. نماز وتر یک رکعت است.وصل کردن نماز وتر به نماز شفع مکروه شمرده می‌شود. قنوتی در نماز وتر وجود ندارد.
خواندن نماز شفع قبل از نماز وتر بهتر است و به جماعت خواندن نماز شفع و وتر تنها در ماه رمضان مستحب است.
خواص نماز تهجد
خواندن این نماز دارای آثار و برکاتی است که به مهم ترینشان اشاره می کنیم.
نماز تهجد برای برآورده شدن حاجات (با تأکید بر ازدواج)
نماز تهجد به عنوان یک عمل مستحبی بسیار مؤثر در طلب حوائج از خداوند متعال مورد تأکید قرار گرفته است. برای گرفتن حاجت خواندن نماز تهجد در ده روز آخر ماه مبارک رمضان به‌شدت توصیه شده است.در این شب‌های پرفضیلت، توجه ویژه به نماز تهجد جهت حاجت‌روایی بسیار مهم است.
نماز تهجد برای تسهیل ازدواج
برای طلب حاجت ازدواج، بهترین زمان اقامه نماز تهجد، ثلث آخر شب است.می‌توان این نماز را هر روز تا زمان اجابت دعا ادامه داد.
نماز حاجت معمولاً با دو رکعت (غیر از نمازهای واجب) خوانده می‌شود. در رکعت اول پس از سوره فاتحه، سوره کافرون قرائت شود. در رکعت دوم پس از سوره فاتحه، سوره اخلاص قرائت شود.
پس از اتمام نماز، ابتدا دعای مخصوص حاجت ازدواج و سپس دعاهای خیر دنیا و آخرت به درگاه خداوند متعال عرضه می گردد تا موجب استجابت شود.
