طب سنتی میگه شب یلدا چی بخوریم ؟ + نکات تغذیه

توصیه های طب سنتی برای تغذیه و تنقلات شب یلدا

شب یلدا، طولانی ترین شب سال و یکی از آیین های کهن ماست. در این شب افراد دور هم جمع می شوند و با خوردن خوراکی های مختلف و صحبت کردن و گرفتن فال حافظ لحظه های شیرینی را کنار هم می گذرانند. خوراکی های شب یلدا متنوع و خوشمزه هستند و از هیچکدام نمی شود، گذشت اما بر طبق توصیه های طب سنتی نمی توان در شب یلدا همه خوراکی ها و غذاهای خوشمزه را مصرف نمود. در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک توصیه های طب سنتی برای شب یلدا را آورده ایم.

بایدها و نبایدهای خوراکی های شب یلدا طبق دستور طب سنتی

در شب یلدا اغلب ما ایرانی ها دور هم جمع شده و خوراکی های متنوعی مانند انواع میوه ها، آجیل و شیرینی و... مصرف می کنیم اما آیا این کار از نظر طب سنتی درست است؟

انار را با گلپر بخورید:

انار یکی از میوه های شب یلدا است. متخصصان طب سنتی توصیه می کنند انار هایی را مصرف کنید که رسیده تر و شیرین تر باشد زیرا از نظر مزاجی به اعتدال نزدیک تر است و باعث تولید خون و تقویت سلامت می شود. طبع انار سرد است و بهتر است آن را همراه با گلپر مصرف کنید تا دچار مشکل نشوید.

پسته و بادام بخورید:

مصرف تنقلاتی مانند مغزها (بادام، فندق، بادام زمینی، پسته و ...) که کم حجم و پرانرژی هستند در فصل زمستان برای کودکان و بزرگسالان توصیه می شود. از میان مغزها استفاده از مغز بادام بهتر است، زیرا به اعتدال نزدیک تر می باشد. بعد از بادام، مصرف پسته و پس از آن، بادام زمینی و فندق و بعد، گردو نباید به تنهایی و به مقدار زیاد خورده شود. مصرف پسته به دلیل خون ساز بودن و تقویت دستگاه گوارش توصیه می شود اما باید پسته را خوب بجوید. بهتر است مغزهای دارای پوست و تازه را بخرید و مصرف نمایید.

5 بادام، 8 پسته، 7 فندق و 1 قاشق غذاخوری کنجد و تخمه کدو یا آفتابگردان هریک 45 کیلوکالری انرژی دارند.

مراقب خوردن هندوانه باشید :

هندوانه یکی از میوه های شب یلدایی است که از قدیم الایام در سفره شب یلدا وجود داشته است. خواص هندوانه و فواید آن بر بدن پوشیده نیست اما این میوه باید در فصل خودش مصرف شود. طبع و مزاج هندوانه سرد و تر است و مزاج و طبع فصل زمستان نیز سرد و تر است بنابراین نباید در زمستان میوه هایی با طبع سرد مصرف نمود.

هندوانه ای که به جای رشد در دمای 20 درجه بالای صفر در هوا در چله زمستان و دمای بیست درجه زیر صفر مصرف می شود، آسیب رسان به بدن شما خواهد بود و برای سلامتی مضر است، خصوصاً سردمزاج ها که بیشتر آثار مضر را دریافت خواهند کرد. همچنین اطباء طب سنتی تاکید دارند در شب نباید هندوانه مصرف شود.

اگر می توانید حتما از خوردن هندوانه چشم پوشی کنید و برای تزیئن سفره از آن استفاده نمایید اما نخوردن هندوانه کار هر کسی نیست. اگر نمی توانید از هندوانه شب یلدا چشم پوشی کنید، بعد از خوردن هندوانه، از گل قند(ترکیب گل محمدی و خاک قند) و عسل به عنوان مصلح آن، استفاده کنید یا حتماً از آجیل های گرم مثل گردو، پسته، بادام، کشمش و مویز به مقدار زیادتر از حد معمول خود استفاده نمایید تا از سردی هندوانه بکاهد.

میوه خشک بخورید :

میوه خشک از تنقلاتی است که خوردن آن در شب یلدا پسندیده است زیرا کمک کننده و بسیار سالم است و حتی اگراین میوه ها مخصول فصل دیگری باشند، به واسطه خشک شدن مصرف شان بی اشکال است. برگه هلو و یا زردآلو را زیاد نخورید و همراه آنها بهتر است از مواد گرم تر استفاده نمایید.

در کل نباید با این تصور که میوه های خشک هیچ کالری ندارند در مصرفشان زیاده روی کرد. مثلا هر 5 عدد انجیر، 8 برگه زردآلو، نصف لیوان توت خشک یا 2 قاشق غذاخوری کشمش، 60 کیلوکالری انرژی دارند.

شلغم و لبو بخورید:

مصرف شلغم های طبیعی و قهوه ای رنگ (شلغم های سفید و صورتی ماهیت متفاوتی دارند) در افزایش سلامت بدنتان مؤثر است. مصرف چغندر یا لبو، می تواند موجب یبوست شود، اما آبی که چغندر در آن پخته می شود، ملیّن طبع است؛ پس لبو را با کمی از آب آن میل نمایید.

از کدو به جای هندوانه مصرف کنید:

به جای کدو، از هندوانه در شب یلدا استفاده نکنید. مصرف کدو بهتر از هندوانه می باشد، یکی از بهترین اشکال کدو به شکل تنوری پختن آن است. می توانید از کدو در غذاها استفاده کنید.

کشمش بخریم یا مویز:

حکما توصیه می کنند برای زمستان که طبع سردتر غالب است، از مویز که رطوبت بخشی کمتری نسبت به کشمش دارد، استفاده کرده و در فصل پاییز که طبع سرد و خشک دارد، مصرف کشمش را که مزاجی گرم و تر دارد توصیه میکنند.

انگور با دانه ریز و پوست نازک بخورید:

اگر انگور جزو میوه های شب یلدای شما است هنگام خرید آن انگورهایی با دانه ریز و پوست نازک را انتخاب نمایید. رازیانه و زیره مصلح خوبی برای انگور بوده و بهتر است پس از خوردن انگور، آب سرد خورده نشود.

انجیر خشک سفید بهتر است:

به جای مصرف انجیر سیاه توصیه می‎شود انجیر خشک سفید استفاده کنید. به ازای هر شش دانه انجیر، چهار عدد گردو میل شود زیرا مصلح انجیر، گردو می باشد.

به و سیب را با مصلحاتشان بخورید:

اگر به و سیب جزو میوه های یلدایی شما هستند، این دو میوه را مصرف کنید. سیب مقوی دل، مغز و معده است. مصلح سیب دارچین بوده و توصیه می‏ شود سیب را رنده کرده و با گلاب و دارچین میل کنید.میوه به، سنگین است بنابراین بهتر است آن را به صورت پرورده با عسل و بخارپز شده مصرف کنید.

پرتقال و نارنگی را همراه مویز بخورید:

مزاج پرتقال و نارنگی سرد است و بهتر است به همراه مویز مصرف شود. به جای خوردن پرتقال می توان مرغ را در آب پرتقال پخت تا علاوه بر استفاده از مزایای پرتقال، غذا نیز خوشمزه شود و هم سردی این میوه گرفته شود.

از خوردن شیرینی های خامه دار خودداری کنید:

خوردن شکلات و شیرینی های خامه ای کالری فراوانی وارد بدنتان میکند. به جای اینکه چای را با شیرینی یا شکلات بخورید آن را با چند عدد کشمش یا توت خشک یا یک عدد انجیر خشک بنوشید. حتی بهتر است در میان انواع شیرینی های تر به دنبال کوچکترین ها و کم خامه ترین ها باشید. در این شب چیپس، پفک و انواع اسنک نخورید.

فاصله زمانی بین خوردن شام و میوه را رعایت کنید:

شام را سبک و سر شب میل کنیدو بین خوردن شام و مواد دیگر فاصله دهید. شام باید در ساعت بعد از 5 و تا قبل از ساعت 8 خورده شود که متأسفانه اکثر مردم آن را به ساعات پایانی شب و زمان استراحت موکول می کنند. میل کردن شام در اول شب و با حجم کمتر سبب می شود بتوانید از خوراکی های شب چله استفاده کنید. حداقل دو ساعت فاصله زمانی بین خوردن شام یا میوه داشته باشید.خوردن مایعات با فاصله ای ازغذا یا میوه توصیه نمی شود.

ماهی غذای مناسبی برای شب یلدا نیست:

برای شام یلدا ماهی غذای مناسبی نیست و فاجعه و سردی است. به جای ماهی خورش هایی مانند قورمه سبزی بپزید و غذاهای سبک و کم حجم میل کنید. بهتر است از گوشت های لطیف مانند گوشت گوسفند استفاده نمایید. برای کم شدن غلظت گوشت می توان هنگامی پختن گوشت چند قاشق سرکه به آن اضافه کنند و اگر بخواهند لطیف تر شود می توانند آن را با آب نخود بپزید.

زیاده روی نکنید:

در خوردن غذا و خوراکی های شب یلدا زیاده روی نکنید زیرا دچار دردسرهای زیادی خواهید شد. متخصصان طب سنتی، درهم خوری، روی هم خوری و پر خوری را در این شب منع کرده زیرا این کار به سلامت کبد، قلب و مغز ضرر می رساند.

از دمنوش ها استفاده کنید:

ایرانی ها بر حسب عادت در این شب چای زیادی می نوشند، به جای چای یا در کنار آن می توانید از دمنوش استفاده کنید. دمنوش ها فواید بسیاری را برای بدن دارند مانند دمنوش های بادرنجبویه و یا گل گاوزبان که باعث تقویت و بازسازی قلب و مغز و جلوگیری از سرماخوردگی می شود. دمنوش «به» نیز معده و به طور کلی دستگاه گوارش را تقویت می کند.

سرد مزاجان در شب یلدا مراقب خوردنی های خود باشند:

در پاسخ به سوال برخی از شما کاربران در این بخش از سلامت نمناک باید بگوییم از نظر طب سنتی، خوردن یا آشامیدن خنکی جات همچون هندوانه، انار ترش، مرکبات ترش و... توصیه نمی شود. در این شب حساب مزاج خود را هم داشته باشید. افراد با مزاج سرد باید مراقب باشند که یا اصلا از این خوراکی ها را نخورند و یا در صورت میل کردن، از گرمی جاتی مانند چای یا عرق نعناع، چای دارچین یا زعفران شیرین شده با کمی نبات یا عسل شیرین استفاده نمایند یا بعد از غذا از پودر زیره سبز با کمی شکر استفاده کنند.

در صورت سرد بودن مزاج، کسالت و خواب آلودگی، مشکلات مفصلی مانند تورم و درد و اختلالات گوارشی مانند نفخ معده و روده و ... مخصوصا با مصرف سردی جات مانند هندوانه، لبنیات، ترشی جات، برگه ها و ... تشدید می شود.

گرم مزاجان نیز مراقب باشند:

گرم مزاجان نباید در این شب در خوردن گرمیجات زیاده روی کنند و می توانند از خنکی جات استفاده کنند تا دچار غلبه حرارت، خارش و تحریک پوست، سوزش مقعد، تلخی دهان، سردرد و بی خوابی شبانه نشوند.

در آخر برای هضم غذا این کارها را انجام دهید:

اگر شب یلدا زیاده روی نمودید و خوراکی های خوشمزه یلدایی را بیش از حد مصرف کردید، در انتها از مختصری آب غوره یا آب لیمو یا کمی سرکه رقیق شده در آب جوش خنک شده استفاده نمایند تا به هضم این غذاهای سنگین کمک نماید.

پیاده روی بعد از خوردن نیز به هضم غذا کمک می کند. برای تقویت هضم و حرکات روده ها و سهولت دفع با روغن بادام شیرین یا زیتون شکم را ماساژ دهید، اینگونه که ابتدا روی شکم چند قطره روغن بادام شیرین یا زیتون بریزید و در جهت عقربه های ساعت حول ناف با دوایر متحد المرکز تدریجا بزرگ شونده ماساژ دهید.

برای کمک به تقویت و گرمی دستگاه گوارش و کمک به دفع مواد زائد، آخر شب یک لیوان عسلاب (ترکیب مساوی عسل با آب که جوشیده و موم آن گرفته شده است) مصرف شود.

در شب یلدا مراقب زمان خوابتان باشید:

بی خوابی و بیداری کشیدن در شب تنظیم و تعادل مزاج و بدن را بهم می ریزد به خصوص اگر با پرخوری و بدخوری نیز همراه باشد پس در شب یلدا در همان ساعتی که شب های گذشته می خوابیدید، بخوابید.