معنی اصطلاحات پرکاربرد بورس برای تازه کارها به زبان ساده

معنی اصطلاحات بورسی را اینجا بخوانید

فعالیت در سازمان بورس و کسب درآمد در این بازار، یکی از پرسودترین بازارها است که با ثبت نام و تحلیل نمادهای مختلفی که در این زمینه حضور دارند، می توان فعالیت خود را خیلی ساده و آسان گسترش داد. لازم به ذکر است که در کنار سوددهی این بازار شما حتما باید فرد صبوری باشید چرا که ممکن است بازار در مدت زمان معینی منفی و مدت زمان معین دیگری مثبت باشد و تنها اشخاصی در این میان موفق هستند که دارای صبر و همچنین ذهن خلاق در بررسی نمادهای مختلف می باشند.

بصورت کلی افرادی که تصمیم به ساخت حساب کاربری در سازمان بورس دارند، اکثرا تعداد زیادی از اصطلاحات بورسی را نمی دانند و از این رو با حضور این دسته از افراد در بازار بورس، علیرغم ضرر مالی به خودشان، گاها به شاخص کل نیز آسیب میرسانند. به همین دلیل توصیه ای که برای شما داریم این است حتما و حتما با اصطلاحات مهم بورسی که همیشه کاربرد دارند آشنا شوید تا خیلی بهتر بتوانید از این سازمان استفاده کنید. از این رو مادر این گزارش از بخش سبک زندگی نمناک تصمیم به معرفی اصطلاحات بورسی داریم که قطعا برای شما تاثیر گذار خواهند بود. همراه ما باشید.

1- شاخص کل بورس

بصورت کلی ما چند نوع شاخص در بازار بورس داریم که معروف ترین آنها شاخص کل، شاخص صنعتی، شاخص مالی، شاخص بازدهی نقدی و شاخص 50 شرکت فعال که در میان تمام این شاخص ها، مهم ترین و اصلی ترین آنها شاخص کل می باشد. از این رو در کانال های بورسی و یا حتی خبرگزاری های مختلف، شاخصی که در ارتباط با بورس اعلام می شود، شاخص کل بازار بورس می باشد. برای مثال اگر در یک کانال نوشته شد که شاخص بازار بورس امروز با 12 هزار واحد رشد، به 1528000 واحد رسید و این به معنای رشد بازار بورس و افزایش سرمایه می باشد و بلعکس به معنای کاهش بازار می باشد. شاخص کل همان گونه که از نامش مشخص است، به معنای میانگین تمام نمادهای بازار بورس می باشد و هرچقدر این عدد پیشرفت کند، قطعا به معنای رشد شما می باشد و هر چقدر کاهش پیدا کند، به ضرر شما خواهد بود.

2- پرتفوی

زمانیکه شما تصمیم به ایجاد حساب کاربری در سازمان بورس می کنید، در ابتدای مسیر باید از طریق سجام اطلاعات خود را ثبت کنید و سپس در یک کارگزاری با استفاده از اطلاعات ثبت شده در سجام، حساب خود را ایجاد کنید. اینک شما می توانید با استفاده از حسابی که در کارگذاری ایجاد کرده اید، سهام های مختلفی را خریداری کنید. اما پرتفوی (Poryfolio) به معنای لیست دارایی های شما در کارگزاری می باشد که یا شما خودتان خرید کرده اید و یا حتی سبدگردان برای شما با استفاده از حساب کاربری شما خرید کرده است.

3- کد معاملاتی

کد معاملاتی یا کد بورسی، کدی است که بعد از ثبت نام در شرکت بورس، به شما داده می شود و شما برای خرید و فروش هر سهمی در بازار بورس نیاز به این کد بورسی دارید. اما ساختار این کد چگونه می باشد؟ تصور کنید که نام خانوادگی شخصی تهرانی می باشد و در این راستا ممکن است کدی به صورت تهر078853 به این کاربر تعلق گیرد که این کد برای خرید و فروش سهام در سازمان بورس الزامی می باشد که برای مشاهده این کد بورسی، می توانید وارد حساب کارگزاری خود شوید و از صفحه حساب کاربری خود می توانید این کد را مشاهده کنید.

4- تحلیل تکنیکال بورس

پیش بینی آینده نمادهای بورسی و ترید کردن آنها یکی از شناخته شده ترین روش ها در بورس می باشد که افراد متخصص در این زمینه حضور فعال دارند و می توان از طریق آنها و پرداخت مبلغی، از آینده برخی از نمادهای بورسی مطلع شوید. لازم به ذکر است که افراد سوء استفاده کننده در این زمینه زیاد هستند و نباید به هر شخصی اعتماد کنید. از این رو به پیش بینی هر نمادی در بورس تحلیل تکنیکال یا Technical Analysis گفته می شود که این دسته از تحلیل گران با علم و دانش و همچنین برخی از ابزارها آینده برخی از نمادهای بورسی را پیش بینی می کنند.

5- عرضه اولیه

تمامی نمادهایی که در سازمان بورس هستند، متعلق به یک شرکت بخصوص می باشند که هر یک از این شرکت ها در یک تاریخی وارد بورس شده اند و فعالیت خود را شروع کرده اند. از این رو زمانیکه یک شرکت بخواهد وارد بورس شود، باید ابتدا مراحل اولیه ایحاد نماد و ثبت را انجام بدهد و وقتی که توسط سازمان بورس تائید شد، وارد بازار بورس می شود. برای وارد شدن یک نماد جدید به بازار بورس، ابتدا میزانی از سهام شرکت با قیمت مشخصی تعیین می شود و بهعنوان عرضه اولیه در بازار بورس ارائه می شود و افرادی که در بازار بورس هستند می توانند اقدام به خرید عرضه اولیه نمایند.

نکته مهم : تصویر کنید شرکت X با نماد Y قرار است در تاریخ A در بازار بورس با حداکثر سهم 250 واحد و قیمت هر واحد از سهم 4200 ریال، عرضه اولیه شود. شما به عنوان یک عضو در بازار بورس می توانید اقدام به خرید این سهم کنید. اما بیشتر از حداکثر این سهم (برای مثال 251 واحد) قادر به خرید نخواهید بود. اما اگر تعداد متقاضیان این سهام اولیه خیلی زیاد باشند، عدد حداکثر تغییر خواهد نمود. همچنین عرضه اولیه به یک اندازه برای کاربران بازار بورس عرضه خواهد شد. برای مثال به دلیل تقاضای زیاد، شاید از 250 واحد به هر کاربر 200 واحد از سهام این شرکت برسد.

6- نمادهای بورسی

زمانیکه یک شرکت در سازمان بورس اعلام حضور می کند، مراحل ثبت نام را باید بگذراند. بعد از آنکه در بازار بورس این شرکت تائید می شود، به همراه یک نماد در این بازار عرضه اولیه خواهد شد. اما شاید برای شما نیز برخی از نمادها جالب باشند! چرا که شاید از نظر شما بی معنی باشند! اما این گونه نیست. نمادهایی که در بازار بورس عرضه می شوند، حرف اول آنها نشان دهنده دسته بندی سهم می باشد. برای مثال اگر تصمیم به خرید سهام بانک صادرات را دارید، با نماد وبصادر روبرو خواهید شد. بنابراین حرف اول نمادها نشان دهنده دسته بندی آنها می باشد. از مهم ترین موارد می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛

• گروه سیمانی با حرف «س» شروع می شوند.
• گروه خودرویی با حرف «خ» شروع می شوند.
• گروه صنایع غذایی با حرف «غ» شروع می شوند.
• گروه صنایع شیمیایی با حرف «ش» شروع می شوند.
• گروه دارویی با حرف «د» شروع می شوند و...

7- اوراق بدهی

اوراق بدهی یا همان اوراق قرضه به اسنادی گفته می شود که وقتی این اوراق توسط یک شرکت عرضه می شود، متعهد خواهد بود تا مبالغ مشخصی را در طی زمان های مختلف که بیشتر اوقات این مدت زمان سالانه می باشد را به خریداران آن پرداخت نماید و همچنین در زمان سر رسید (به 3 دسته کوتاه، میان و بلند مدت تقسیم می شوند که به ترتیب 1 تا 5 سال، 5 تا 10 سال و بیش از 10 می باشند)، اصل مبلغ را باز پرداخت نماید. همچنین توجه داشته باشد که اگر شما اوراق بدهی را خریداری کنید، می توانید به عنوان خریداری که از قبل این اوراق را خریده است، بهره و اصل پول خود را دریافت کنید اما هیچ مالکیتی نسبت به این شرکت نخواهید داشت و این در حالی است که فروشنده اولیه این اوراق، به خریداران این اوراق بدهکار محسوب می شود.

8- سبد گردانی

سبد گردانی یکی از مهم ترین و اصلی ترین کارهایی است که هر کاربر می تواند یا خودش و یا توسط یک فرد خبره، انجام دهد و در نهایت از طریق بازار بورس به سرمایه زیادی برسد. اما اجازه بدهید تا با زبان ساده ترین به این موضوع بپردازیم. همان گونه که می دانید در بازار سهام، نمادهای بورسی مختلفی هستند که اگر تصمیم به سرمایه گذاری در بازار بورس دارید، باید با استفاده از تحلیل های تکنیکال اقدام کنید و اما اگر بصورت شانسی بخواهید نمادهای مختلف را با قیمت گزافی خریداری کنید، قطعا ضرر مالی بسیار زیادی خواهید دید و تا اینکه به اصل مبلغ خود برسید، باید چندین ماه صبر کنید! از این رو وقتی شما حساب بورسی خود را سبد گردانی می کنید، از تحلیل های تکنیکال استفاده می نمائید که نتیجه آن سوددهی میان مدت یا کوتاه مدت خواهد بود و به همین دلیل اگر تصمیم به سبدگردانی دارید، باید آنالیز تکنیکال بلد باشید و یا حتی می توانید به افراد خبره ای که شما پیشینه آنها را می دانید، اعتماد کنید و اجازه بدهید تا حساب بورسی شما را سبدگردانی کند.

9- پذیره نویسی

بطور کلی به خرید اوراق بهادار از طریق ناشر و یا نماینده ناشر و پرداخت این اوراق و یا تعهد پرداخت هزینه طبق قراردادی که تعیین شده است را پذیره نویسی می گویند. این اصطلاح برای شرکت هایی کاربرد دارد که تصمیم به ورود به بازار بورس را دارند. اما چگونه؟ بر فرض مثال تصور کنید که یک شرکت تصمیم به ثبت نام در بورس را دارد. برای آنکه سهام این شرکت به فروش برسد، باید تعهد پذیره نویسی بدهد که اکثرا برخی از بانک های سرمایه گذار، بیشتر به عنوان ضامن حضور پیدا می کنند و سهام را به نمایندگی از سرمایه گذاران جمع آوری می کند.

10- حقیقی و حقوقی

در خرید و فروش سهام ممکن است با دو کلمه حقیقی و حقوقی برخورد نمائید که شاید اطلاعاتی در مورد این دو مورد نداشته باشید. بصورت کلی در بورس به افرادی که تنها یک نفر هستند و نماینده هیچ شرکت یا سازمانی نمی باشند، می توانند بصورت عادی در سازمان بورس فعالیت کنند که به این دسته از کاربران، حقیقی گفته می شود. اما اگر شما یک شرکت دارید و می خواهید با استفاده از شرکت خود در بازار بورس فعالیت کنید، به عنوان یک شرکت حقوقی باید فعالیت خود را آغاز کنید. بنابراین اگر شما نیز یک شهروند ساده هستید و تصمیم به خرید و فروش سهام در بازار بورس دارید، به عنوان یک کاربر حقیقی می توانید شروع کنید.

11- بورس کالا

همان گونه که از نام این اصطلاح مشخص می باشد، به خرید و فروش کالاهای مختلف که این کالاها مشخص هستند (اعم از محصولات شیمیایی، سکه، محصولات کشاورزی و فلزات و یا حتی محصولات و کالاهای فراوری نشده)، از طریق بورس گفته می شود و در بورس کالا عرضه می شوند و شما با داشتن حساب بورسی می توانید اقدام به خرید و فروش کنید. بصورت کلی بورس کالا به 4 دسته نقد (پرداخت هزینه کالا در زمان معامله)، نسیه (خرید و پرداخت هزینه کالا در تاریخ سررسید)، آتی (فروش کالا در سر رسید معین با قیمتی که توسط فروشنده و خریدار تعیین شده است) و سلف (فروش کالا با قیمت معین در آینده که قیمتش موقع تحویل مشخص خواهد شد) تقسیم می شود.

12- بازار خرسی و بازار گاوی

بازار گاوی و بازار خرسی هر دو یکی از اصطلاحات کاربردی در خرید و فروش های روزانه سازمان بورس هستند که هر یک از این دو اصطلاح گویای مفهومی متفاوت می باشند که در ادامه بصورت جداگانه توضیح داده ایم؛

• بازار خرسی : به بازاری گفته می شود که هم شاخص کل و هم قیمت سهام شرکت های مختلف بصورت ناگهانی کاهش پیدا می کند و خریداران سهم های مختلف به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کنند و دارندگان این سهم ها، سهم های خریداری شده خود را دقیقا زیر قیمت به فروش میرسانند و در نتیجه اعتماد به بازار بورس کاهش خواهد یافت و اقتصاد کشوری که دارای بازار خرسی است، در حال رکود و کاهش می باشد.
• بازار گاوی : بعضی از روزها در بازار بورس هستند که خریداران سهم های مختلف بسیار زیاد هستند اما فروشنده ای وجود ندارد! در چنین بازاری افزایش سرمایه اولین نتیجه ای است که در بازه کوتاه مدتی می توان مشاهده نمود. از این رو اگر بازار این گونه پیش برود، شما نباید سهام خود را فورا بفروشید چرا که این نوع بازار نشان دهنده اعتماد و افزایش روند سرمایه گذاری می باشد و همچنین اگر در بازار بورس کشوری بازار گاوی مشاهده کردید، نشان دهنده افزایش رونق اقتصادی می باشد.

13- ارزش خالص دارایی ها

 تصور کنید شما وارد بازار بورس شده اید و چندین سهم را از نمادهای مختلف خریداری نموده اید و در پرتفوی شما اضافه شده اند. به مرور زمان بر اساس مثبت یا منفی بودن بازار سهام شما تغییر خواهند کرد. از این رو بدون درنظر گرفتن مثبت یا منفی بودن سهام شما، ارزش تمام دارایی هایی که در بورس سرمایه گذاری کرده اید، ارزش خالص دارایی یا NAV گفته می شود. برای مثال اگر شما در تاریخ T حدودا 5 میلیون تومان سهام مختلف خریدید، اگر در چند ماه بعد بازار نفی شد و شما در سهام خود 1 میلیون تومان ضرر کردید، بنابراین ارزش خالص دارایی های شما 4 میلیون تومان خواهد بود.

14- مجمع سالیانه یا عادی

مجمع سالیانه یا همان مجمع عادی، سالانه میان برخی از سهامداران و هیئت مدیره شرکت های مختلف صورت می گیرد که در این مجمعه در ابتدا شرکت ها از وضعیت و عملکرد خود گزارش هایی را ارائه می دهند و همچنین در این مجمع در مورد میزان سود تقسیمی میان سهمداران نصمیم گیری می شود. این در حالی است که تمام شرکت ها باید تا 4 ماه ابتدای سال این مجمع را تشکیل دهند. 

15- سقف مقاومت و کف حمایت

سقف مقاومت عبارت است از قیمتی که سهام دار می تواند بر روی سهم خود بگذارد و آنرا بفروشد. این بدین معناست که فروشندگان سهام نمی توانند سهام خود را در هر قیمتی که می خواهند بفروش برسانند. برای مثال برای یک سهم یک فروشنده هر واحد را 8000 ریال قیمت گذاری کند و فروشنده دیگری این سهم را 1200 ریال قیمت گذاری نماید که اگر چنین چیزی بود، قطعا دیگر هیچ بورسی وجود نداشت. از این رو فروشندگان یک سهم بر فرض مثال می توانند سهام خود را بین 5010 ریال تا 5180 ریال بفروش برسانند.

کف حمایت عبارت است از قیمتی که مختص خریداران بازار سهام است. این اصطلاح عبارت است از حداقل قیمتی که یک خریدار می تواند برای یک سهم تعیین کند. از این رو خریدار نمی تواند سهم را زیر قیمت از فروشندگان بخرد و به همین دلیل زمانیکه قیمت خرید یک سهم به این عدد میرسد، افزایش تقای خرید برای این سهم ها نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

16- کارگزار ناظر

همان گونه که گفته شد، در ابتدا شما برای ایجاد حساب بورسی باید به سامانه سجام مراجعه کنید و سپس اطلاعات هویتی خود را در این سامانه ثبت نمائید. بعد از ثبت اطلاعات در این سامانه کدی برای شما ارسال خواهد شد که با استفاده از این کد می توانید در کارگزاری های ناظر ایجاد حساب کنید تا بتوانید سهام های مختلف را خرید و فروش کنید. از این رو شما برای خرید و فروش سهام باید در کاگزاری ها که این روزها تعداد آنها بسیار زیاد می باشد، ثبت نام کنید.

17- صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق های سرایه گذاری مشترک یکی از کاربردی ترین و همچنین پرسودترین صندوق ها در بازار بورس هستند که اگر شما تخصصی در خرید و فروش سهام مختلف و یا حتی تجربه آنالیز تکنیکال ندارید، می توانید هزینه ای که تصمیم به سرمایه گذاری دارید را به شرکت های مربوطه که در این زمینه حضور دارند، تحویل دهید تا هم در سود و گاها نیز در ضرر شما شریک باشند. قطعا این روش سرمایه گذاری بسیار به صرفه خواهد بود.

18- حد سود و ضرر

همان گونه که در قسمت بالا شما را با تحلیل تکنیکال آشنا کردیم، متوجه این شدید که با استفاده از این نوع تحلیل امکان پیش بینی سهام در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت می باشد. حد سود و حد ضرر نیز در این راستا هستند. با این تفاوت که حد سود به معنای قیمت نهایی که توسط تحلیل گران پیش بینی می شود که میزان سوددهی بیشتر شما از این حد، شاید صفر درصد باشد و یا شاید نیز چنین چیزی میسر باشد. اما حد ضرر پائین ترین قیمتی است که برای یک سهم در آینده توسط تحلیل گران پیش بینی می شود. برای مثال تصور کنید ارزش هر واحد یک سهم در حال حاضر 3800 ریال می باشد. حد ضرر و حد سود بر اساس تکنیک های آنالیز توسط تحلیل گران انجام می شود، بر فرض مثال پیش بینی می شود در طی 3 ماه آینده حد سود 6000 ریال و حد ضرر 5300 ریال می باشد.

19- صندوق سرمایه گذاری ETF

به صندوق هایی گفته می شود که از چند نماد تشکیل شده اند و با این تفاوت که وقتی این صندوق ها را خریداری می کنید وارد پرتفوی شما خواهد شد و در نهایت شما می توانید این صندوق ها را تحت نظر داشته باشید و به سادگی هم بخرید و هم بفروشید. برای مثال می توان صندوق های ETF دارا یکم و پالایشی یکم را به عنوان مثال استفاده کرد چرا که برفرض مثال صندوق پالایشی یکم شامل سهام شرکت های پالایش نفت تبریز، نفت بندرعباس، نفت اصفهان و نفت تهران می باشد که هم اکنون شما می توانید در پرتفوی خود این صندوق را خرید و فروش کنید.

20- اوراق مشارکت

اوراق مشارکت همان اوراق بهاداری هستند که با قیمت اسمی مشخص در مدت زمان مشخص شده و برای تامین قسمتی از هزینه های طرح های عمرانی و همچنین تامین منابع مالی لازم برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز برخی از واحدهای تولیدی منتشر می شود. این اوراق به دو دسته بورسی و غیربورسی تقسیم می شوند که نوع بورسی، در بازار بورس و فرابورس عرضه می شوند و نوع غیر بورسی نیز با تائید بانک مرکزی منتشر می شوند که دارای سود ثابت می باشند و به همین دلیل اگر شما به دنبال سود ثابت هستید، می توانید این اوراق را خریداری کنید که قطعا ریسک کمتری خواهند داشت چرا که نیازی به هیچ تحلیلی ندارند.

21- صف خرید و فروش

بعد از آنکه شما در سامانه سجام و کارگزاری بورسی ثبت نام و ایجاد حساب می کنید، می توانید شروع به خرید و فروش سهام مختلف بر اساس تحلیل های تکنیکال کنید. اما زمانیکه شما شروع به خرید و فروش می کنید، در ابتدا با یک جدول نسبتا عجیب روبرو شوید که یک سری اعداد در آن درج شده اند. این جدول همان صف خرید و صف فروش می باشد که در ادامه بیشتر آشنا خواهید شد.

همان گونه که در تصویر بالا مشاهده می کنید، یک ستون آبی رنگ و ستون دیگر قرمز رنگ است که ستون آبی رنگ نشان دهنده صف خریداران سهم و ستون قرمز رنگ نیز نشان دهنده صف فروشندگان است. توجه داشته باشد که در ستون سمت راست قیمت از زیاد به کم و در ستون سمت چپ قیمت از کم به زیاد می باشد که شما بهتر می توانید خرید و فروش خود را انجام دهید. 

22- سجام

سجام یا سامانه سجام، اولین قدم برای هر کاربر در بازار بورس ایران می باشد که شما باید در این سامانه بصورت قدم به قدم نام نویسی کنید و اطلاعات هویتی خود را بصورت کامل وارد نمائید. بعد از ثبت نام در این سامانه، برای شما کدی ارسال خواهد شد که باید این کد را برای ثبت نام در کارگزاری به همراه داشته باشید. از این رو اگر تاکنون در سامانه سجام نام نویسی نکرده اید، می توانید با استفاده از لینک زیر از نمناک بصورت قدم به قدم شروع به ثبت نام نمائید؛

آموزش ثبت نام سجام