آلپرازولام [Alprazolam] و کاربرد های کامل داروی آلپرازولام
با داروی آلپرازولام بیشتر آشنا شوید
توجه :این مقاله با توجه به منابع معتبر دانشگاهی تهیه و ترجمه شده است ، لذا خواندن آن به منزله کسب اطلاعات منعی ندارد اما توصیه می شود که مصرف و تجویز دارو حتما زیر نظر پزشک انجام گیرد.
آلپرازولام یکی از داروهای ضد افسردگی است و معمولا در مواردی که فرد دچار اضطراب ناشی از افسردگی می شود از سمت پزشک معالج تجویز می گردد. مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک باشد زیرا استفاده خودسرانه از این دارو اعتیادآور بوده و عوارض جبران ناپذیری برای فرد به همراه دارد.
آلپرازولام که نام تجاری آن زاناکس است جزء گروه دارویی بنزودیازپین از قبیل دیازپام، کلونازپام و لورازپام است و به صورت قرص های نیم میلی گرمی و یک میلی گرمی است که به طور طبیعی توسط روانپزشکان و پزشکان برای اثرات ضداضطرابی و خواب آوری و افسردگی به طور معمول تجویز می کنند. این دارو در موارد ضد اضطرابی در دوز بسیار پایین تجویز می شود و در صورتی که به منظور درمان بی خوابی تجویز شود گاهی تا نیم میلی گرم نیز تجویز می شود و حداکثر دوز تجویزی این دارو 4 میلی گرم در روز در موارد بسیار شدید و در افرادی است که حملات اضطرابی بسیار شدیدی مثل پانیک دارند.
قرص آلپرازولام 0.5
جدول اطلاعات یکتای دارو آلپرازولام
اشکال دارویی | قرص |
مکانیسم اثر | فارماکوکینتیک |
نام ژنریک | Alprazolam |
نام تجاری | Niravam زاناکس |
کلاس درمانی | ضد اضطراب ضد پانیک ضد ترمور |
کلاس دارویی | بنزودیازپین |
زمان اثرگذاری | اوج اثر 2-1 ساعت |
نیمه عمر | 12-15 ساعت |
عوارض | عدم تعادل در راه رفتن تاری دید |
- جذب: از راه خوراکی به خوبی جذب می شود. زمان شروع اثر دارو طی 30-15 دقیقه و اوج اثر آن طی 2-1 ساعت حاصل می شود.
- پخش: به طور گسترده در بدن انتشار می یابد. تقریباً 90-80 درصد به پروتئین های پلاسما پیوند می یابد.
- متابولیسم: در کبد توسط (CYP3A4) به آلفا-هیدروکسی آلپرازولام و متابولیت های غیر فعال متابولیزه می شود.
- دفع: آلفا-هیدروکسی آلپرازولام و متابولیت های دیگر از راه ادرار دفع می شوند. نیمه عمر آ لپرازولام 15-12 ساعت است.
نکات مهم قبل از مصرف آلپرازولام
مطمئن شوید که شما با خیال آسوده می توانید این دارو را استفاده نمایید، اگر شما دارای هر یک از شرایط زیر می باشید با پزشک خود در جریان بگذارید :
- آسم
- آمفیزم
- برونشیت
- اختلالات انسدادی مزمن ریوی (COPD)
- و یا دیگر مشکلات تنفسی
- گلوکوم
- بیماری های کلیه و یا کبدی (بیماری های کبدی به ویژه الکلی)؛
- سابقه افسردگی یا افکار یا رفتار خودکشی.
- سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل.
اثرات آلپرازولام بر روی بدن
1- کاهش اضطراب
2- اثرات آرام بخش و خواب آور
3- فراموشی
4- ضد تشنج
5- شل کننده عضلانی
مقدار مصرف آلپرازولام
مصرف این دارو در کودکان توصیه نمی شود.
موارد مصرف :
- تسکین اضطراب
- اختلالات خواب
- اختلالات هراس
شیوه مصرف داروی آلپرازولام :
- این دارو باید دقیقا طبق دستورالعمل و تجویز پزشک استفاده شود. از مصرف دارو به صورت طولانی مدت و بیشتر از زمان پیشنهادی اجتناب کنید.
- از جویدن ، شکستن و خرد کردن دارو درهنگام مصرف اجتناب کنید. دارو را یکباره ببلعید. این کار باعث می شود که دارو به آرامی درون بدن تجزیه شود و تاثیر خود را بگذارد.
- فرم مایع دارو را با قاشق های اندازه گیری ویژه استفاده کنید، نه قاشق های معمولی
- در صورت مصرف قرص آلپراوزلام با خاصیت رهایش دهانی(قرص نیراوام) موارد زیر را رعایت کنید:
- با دستان خشک دارو را ازجعبه خارج کرده و داخل دهان بگذارید. اجازه دهید که قرص درون دهان به آرامی حل شود بدون این که بجوید یا یکباره ببلعید.
- اگر مایلید بعد از حل شدن کامل دارو، مقداری آب یا سایر مایعات بنوشید.
- دارو را در محل خشک، بدون رطوبت ، گرما و روشنایی نگهدارید.
- در صورت فراموش کردن یک دوز مصرف، بلافاصله آن را مصرف کنید. اگر تقریبا نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی ، دوز فراموش شده را به خاطرآوردید، بهتر است دوز فراموش شده را حذف کنید. از مصرف بیش از اندازه دارو به یکباره حذر کنید.
- در صورت مصرف بیش از اندازه دارو ، سریعا به اورژانس خبر دهید زیرا کشنده است.
- علائم ناشی از مصرف زیاد دارو عبارتند از :گیجی، خواب آلودگی، ضعف ماهیچه ای، از دست دادن تعادل، احساس سبک سری، غش و کما.
- از مصرف میوه یا آب میوه گریپ فروت( دارابی) همزمان با مصرف این دارو اجتناب کنید. زیرا عوارض خطرناکی دارد.
- مصرف دارو را یکباره و بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. شاید لازم باشد که ترک دارو به آرامی و با کاهش گام به گام میزان مصرف صورت بگیرد.
- علائم بیماری بعد از توقف مصرف دارو ممکن است بازگشت کند. همچنین علائم خاص ترک دارو ممکن است مشاهده شود. مثل تاری دید، مشکل تمرکز، از دست دادن اشتها، اسهال، درد، کرختی و سوزن سوزن شدن ماهیچه ها، افزایش هیجان و شور.
- اگر دارو تاثیر لازم و کافی را در رفع اضطراب نداشت به پزش اطلاع دهید.
موارد هشدار مصرف آلپرازولام
- در صورت مصرف بیش از اندازه دارو ، سریعا به اورژانس خبر دهید زیرا کشنده است.
- علائم ناشی از مصرف زیاد دارو عبارتند از گیجی، خواب آلودگی، ضعف ماهیچه ای، از دست دادن تعادل، احساس سبک سری، غش و کما.
- از مصرف میوه یا آب میوه گریپ فروت(دارابی) همزمان با مصرف این دارو اجتناب کنید. زیرا عوارض خطرناکی دارد.
- مصرف دارو را یکباره و بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. شاید لازم باشد که ترک دارو به آرامی و با کاهش گام به گام میزان مصرف صورت بگیرد.
- علائم بیماری بعد از توقف مصرف دارو ممکن است بازگشت کند. همچنین علائم خاص ترک دارو ممکن است مشاهده شود. مثل تاری دید، مشکل تمرکز، از دست دادن اشتها، اسهال، درد، کرختی و سوزن سوزن شدن ماهیچه ها، افزایش هیجان و شور.
- مصرف کننده آلپرازولام نباید نوشیدنی های الکلی یا دیگر داروهای خواب آور استفاده کند. این کار، خواب آلودگی را افزایش و سطح هشیاری را کاهش می دهد.
- مصرف همزمان آلپرازولام و داروهایی نظیر (استامینوفن، کتوکانازول، آسپرین) باعث ایجاد تداخل شدید دارویی خواهد شد. لذا قبل از مصرف حتماً با پزشک خود در موارد تداخل دارویی مشورت کنید
- مصرف بیش از 2 میلی گرم آلپرازولام در اوایل دوره درمان (هفته اول) باعث سرکوب خفیف سیستم تنفسی و در بیماران دچار آپنه خواب باعث تنگی نفس در خواب و یا قطع کامل تنفس خواهد شد.
- با توجه به مصرف خودسرانه آلپرازولام در ایران، در صورتی که دچار مشکل بی خوابی شدید هستید ابتدا با روانپزشک خود مشورت کنید سپس اقدام به استفاده بنزودیازپین ها کنید. موارد جایگزین مانند زولپیدم (Ambien) توسط روانپزشک تجویز خواهد شد. در موارد شدید تر استفاده از کلونازپام و لورازپام الزامی است. لذا از مصرف خودسرانه آلپرازولام برای خواب جدا خودداری فرمایید.
فراموش کردن دوز دارو آلپرازولام
به هیچ وجه دوز دارو را دو برابر نکنید.
عوارض مصرف آلپرازولام
- خواب آلودگی
- کاهش وزن
- مشکل غذایی
- بی حالی
- سعی کنید به نوزاد شیر خشک بدهید.
- از پزشک بخواهید قرص جایگزین برای شما تجویز کند.
- قرص های جایگزین آلپرازولام شامل لورازپام و اوگزپام می باشند.
تداخلات دارویی آلپرازولام
قبل از استفاده از این دارو با دکتر خود در مورد تمام نسخه ها و داروهایی که استفاده می کنید ( حتی ویتامین ها، مواد معدنی، داروهای گیاهی و … ) مشورت نمایید٬ به خصوص داروهای زیر :
- قرص های ضد بارداری
- داروهای سرع
- آنتی بیوتیک هایی مثل :فلوکونازول، ایتراکونازول، کتاکونازول
- داروهای ضد افسردگی مثل فلووکسامین، دسپیرامین، امی پیرامین
- سایمیتیدن
- دیلتیازم
- ایزونیازید
- پروپوکسی فن
موارد منع مصرف و احتیاط:
- تداخل دارویی آلپرازولام اثر مضعف CNS فنوت یازین ها، داروهای مخدر، باربیتورات ها، الکل، بیهوش کننده های عمومی، آنتی هیستامین ها، مهارکننده های مونوآمین اکسیداز و ضد افسردگی ها را تشدید می کند.
- مصرف همزمان با سایمتیدین و احتمالاً دی سولفیرام متابولیسم کبدی آلپرازولام را کاهش داده و سبب افزایش غلظت پلاسمایی آن می شود.
- استعمال زیاد دخانیات متابولیسم آلپرازولام را تسریع کرده و اثربخشی بالینی آن را کاهش می دهد.
- بنزودیازپین ها ممکن است غلظت سرمی هالوپریدول را کاهش دهند.
- غلظت پلاسمایی دیگوکسین ممکن است افزایش یابد.
- اثر آلپرازولام ممکن است با مصرف ریفامپین کاهش یابد.
- تئوفیلین ممکن است تسکین بخشی آلپرازولام را افزایش دهد.
- کاربامازپین و پروپوکسی فن، ممکن است سطح آلپرازولام را کاهش دهند، لذا مصرف همزمان آنها باید با احتیاط باشد. ممکن است نیاز باشد دوز آلپرازولام افزایش یابد.
- فلوکونازول، ایتراکونازول، کتوکونازول و مایکونازول می توانند منجر به افزایش سطح آلپرازولام شده و باعث تضعیف CNS و اختلالات موتور شوند و باید از مصرف همزمان آنها پرهیز گردد.
- ممکن است در مصرف همزمان با ضد افسردگی های سه حلقه ای، سطح این داروها بالا رود لذا لازم است بیمار از نزدیک پایش شود.
مسمومیت و درمان
- خواب آلودگی
- اغتشاش شعور
- اغما
- کاهش رفلکس ها
- تنگی نفس
- اشکال در تنفس
- افت فشارخون
- برادیکاردی
- اشکال در تکلم
- اختلال در حفظ تعادل
آلپرازولام اعتیادآور است
چگونه قرص الپرازولام را ترک کنیم؟
- فرد از نظر مایعات تامین باشد و بسیار اهمیت دارد.کم آبی(دهیدراتاسیون) به طور جدی علائم ترک را بدتر می کند.
- از مصرف محرک هایی مثل کافئین باید اجتناب شود، چرا که موجب تشدید علائم ترک می شود.
- از مصرف الکل هم باید شدیدا اجتناب شود.
- به علت احتمال بروز تهوع در افرادی که در حال گذراندن دوره ترک دارو هستند، مصرف غذاهای کم ادویه یا بی ادویه توصیه می شود.
- غذاهای با پروتئین بالا می تواند باعث افزایش قدرت بیمار شود و انرژی کافی برای او تامین کند.
عواقب قطع خودسرانه دارو آلپرازولام چیست؟
متاسفانه بعضی افراد روش پزشکی ترک ماده را انتخاب نمی کنند، این افراد خودسرانه دوز داروی مصرفی را کاهش می دهند و در نهایت این پروسه ترک را نیمه کاره رها می کنند.
افرادی که بیشترین اختلالات و عوارضی را تجربه می کنند، غالباً با اختلالات سلامتی ذهنی ای درگیر می شوند که از ابتدا زاناکس(آلپرازولام) برای درمان آن تجویز شده است. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که دچار اختلال اضطرابی است، و آلپرازولام برای کنترل و درمان این اختلال برای او تجویز می شود، در صورت مصرف نادرست آلپرازولام یا مصرف آن بعد از یک مدت طولانی به دارو وابسته می شود حال در این شرایط اگر به صورت یکباره یا خیلی سریع دارو را قطع کند، نه تنها علائم ناخوشایند ترک دارو برای او ایجاد می شود، بلکه علائم اختلال اضطرابی هم شدیدتر و بیشتر از گذشته به سراغ او می آید.
کاهش دوز تدریجی دارو به صورت کنترل شده، زیر نظر یک پزشک متخصص یا کادرمانی، بهترین راه برای اجتناب از عواقب منفی ناشی از ترک دارو از جمله روان پریشی (سایکوز) و تشنج است. کاهش دوز به این روش به تیم درمانی این اطمینان را می دهد که بیمار ایمن و تحت کنترل باقی می ماند.
چه نکاتی برای تحمل بهتر دوره ترک دارو باید رعایت شود؟
- اینکه فرد از نظر مایعات تامین باشد بسیار اهمیت دارد. کم آبی (دهیدراتاسیون) به طور جدی علائم ترک را بدتر می کند.
- از مصرف محرک هایی مثل کافئین باید اجتناب شود، چرا که موجب تشدید علائم ترک می شود.
- از مصرف الکل هم باید شدیداً اجتناب شود.
- به علت احتمال بروز تهوع در افرادی که در حال گذراندن دوره ترک هستند، مصرف غذاهای کم ادویه یا بی ادویه توصیه می شود.
- غذاهای با پروتئین بالا می تواند باعث افزایش قدرت بیمار شود و انرژی کافی برای او تامین کند.
داروی جایگزین آلپرازولام
نکاتی که در ارتباط با مصرف آلپرازولام باد بدانید
- این دارو برای کسانی که سابقه اعتیاد به الکل و مواد مخدر دارند به هیچ وجه توصیه نمی شود.
- افرادی که داروهای بنزودیازپینی همچون آلپرازولام مصرف می کنند نباید به هنگام مصرف این دارو رانندگی کنند.
- مصرف دارو نباید بطور ناگهانی قطع شود باید به مرور دوز مصرف کاهش و در نهایت قطع گردد.
- این دارو برای افراد زیر 18 سال مناسب نمی باشد.
- مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.
- آلپرازولام یکی از قرص های متداول برای بیماری های روانی در آمریکا است.
- این قرص در چهار دوز 0/25، 0/5، 1 و دو میلیگرم وجود دارد.
- این دارو را می توان به دوزهای کمتر تقسیم کرد.
- قرص آلپرازولام سفید است اما معمولا به رنگ های زرد و سبز نیز وجود دارد.
- قرص آلپرازولام حدود بیست برابر نسبت سایر قرص های گروه بنزودیازپین موثر می باشد.
- مصرف قرص آلپرازولام باعث اعتیاد می شود.
- قطع ناگهانی قرص باعث علائمی مانند تومور، عرق کردن، افسردگی، فکر خودکشی و سردرد می شود. نوزاد نیز علائمی مانند گریه، به هم خوردن زمان خواب و خارش نشان می دهد.
- مصرف بیش از حد قرص آلپرازولام در طول شیردهی باعث مشکلاتی مانند خواب آلودگی، سردرد، گیج شدن، اختلالات هماهنگی بدن و درد می شود. مصرف بیش از حد قرص آلپرازولام به همراه الکل، قرص های قاچاق و ضد افسردگی باعث مسمومیت شدید می شود.
- آلپرازولام باعث افزایش پرولاکتین و تولید بیش از حد شیر می شود. اما افزایش مقدار پرولاکتین باعث کاهش پروژسترون و تغییر حالات روحی و هورمون می شود.
- بهتر است قرص آلپرازولام به مقدار تجویز شده در طول بارداری و شیردهی مصرف شود.
کاربر محترم لطفا از مصرف خودسرانه و بدون اطلاع پزشک این دارو جدا پرهیز نمایید.
source :webmd.com
source 2 :medlineplus.gov